Báo chí góp phần định hướng dư luận trong sự bùng nổ mạng xã hội
PTĐT - Trong vòng hơn 1 thập niên gần đây, mạng xã hội xuất hiện và phát triển bùng nổ trong kỷ nguyên kỹ thuật số đã tác động đến mọi ngõ ngách, lĩnh vực của đời sống con người. Báo chí chịu sự tác động mạnh mẽ, đi kèm với những cơ hội là các thách thức rất lớn.
Báo Phú Thọ là kênh thông tin quan trọng trong việc định hướng dư luận xã hội.
PTĐT - Trong vòng hơn 1 thập niên gần đây, mạng xã hội xuất hiện và phát triển bùng nổ trong kỷ nguyên kỹ thuật số đã tác động đến mọi ngõ ngách, lĩnh vực của đời sống con người. Báo chí chịu sự tác động mạnh mẽ, đi kèm với những cơ hội là các thách thức rất lớn. Để thích ứng với điều kiện mới, báo chí địa phương cần thay đổi để tồn tại, phát triển, giữ vững những chức năng, vai trò cơ bản của mình, trong đó có việc góp phần định hướng dư luận xã hội. Mạng xã hội (tiếng Anh là Social Network) xuất hiện trên thế giới vào năm 2002 (Linkedin), nhưng thực sự bùng nổ vào năm 2004, khi Facebook ra đời rồi lần lượt là Twitter, Instagram, Myspace, Orkut, Hi5, Friendster, Youtube, Google+... Với những tính năng vượt trội, mạng xã hội làm biến đổi sâu sắc đời sống con người. Khi cuộc cách mạng khoa học và công nghệ ngày càng phát triển, mạng xã hội càng tăng thêm những ứng dụng hữu ích trong việc truyền tải thông tin dưới nhiều hình thức khác nhau, như: Chữ viết, hình ảnh, giọng nói, video, thậm chí như một “đài truyền hình” cá nhân và có nhiều sự tương tác, phản hồi, bày tỏ quan điểm, chính kiến,… của những người tham gia. Mạng xã hội còn có khả năng tích hợp các ứng dụng mở, các công cụ tương tác và tạo ra nguồn thông tin và lan truyền với tốc độ chóng mặt… Đáng chú ý, thông tin trên mạng xã hội ngày càng xuất hiện ồ ạt, dày đặc, không dễ dàng kiểm chứng về tính đúng - sai, thật - giả, tốt - xấu, xây dựng - chống phá…Trước sự tác động mạnh mẽ của mạng xã hội, báo chí chịu nhiều bất lợi, nhưng vai trò của báo chí lại càng trở nên quan trọng hơn, đặc biệt trong việc truyền tải những thông tin chân thực, phục vụ lợi ích của số đông, của cộng đồng cũng như đất nước. Đối với các cơ quan báo chí địa phương, cần và phải định hướng thông tin bằng nhiều cách khác nhau để góp phần quan trọng giúp bạn đọc hiểu đúng, đủ, kịp thời đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước; các vấn đề, sự kiện đang diễn ra…Tháng 4-2019, mạng xã hội rộ lên tin đồn về nam sinh lớp 10 ở huyện Lâm Thao làm 4 nữ sinh khối THPT mang bầu gây hoang mang dư luận. Báo Phú Thọ đã phân công phóng viên tìm hiểu để đưa những thông tin xác thực, rằng tin đồn đó không chính xác, từ đó cung cấp và định hướng thông tin dư luận xã hội. Cuối tháng 5, một vụ việc khác cũng liên quan đến mạng xã hội facebook, đó là đối tượng Lê Đình Hùng ở xã Tu Vũ, huyện Thanh Thủy tung tin thất thiệt về dịch tả lợn châu Phi gây hoang mang dư luận và ảnh hưởng tới người chăn nuôi. Báo Phú Thọ cũng đã kịp thời làm rõ và khẳng định clip cũng như thông tin đối tượng Hùng đưa trên facebook là hoàn toàn bịa đặt…Những vụ việc trên cho thấy, trong môi trường bùng nổ mạng xã hội hiện nay, thông tin độc hại, giả mạo (fake news), thiếu kiểm chứng, vì mục đích xuyên tạc, phá hoại, chống đối… xuất hiện ngày càng dày đặc, liên tục. Chức năng thông tin của báo chí trong giai đoạn hiện nay đã có những sự thay đổi nhất định. Việc thông tin một cách kịp thời, khách quan, chân thật luôn cần thiết, phải được tôn trọng. Nếu báo chí vội vã chạy theo những thông tin không rõ nguồn gốc, chưa được kiểm chứng sẽ rất nguy hiểm. Sự lắng đọng để sàng lọc, phân tích, kiểm chứng nguồn tin rồi phân loại, có cách xử lý thông tin một cách kịp thời, thấu đáo, căn cơ, bản chất, thuyết phục cần phải được chú trọng hơn nữa. Điều quan trọng, báo chí cần phải hoạt động tuân theo sự lãnh đạo của Đảng, theo đúng tôn chỉ, mục đích của cơ quan báo chí, phù hợp với đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước. Đồng thời, báo chí không sa đà vào những nguồn tin chưa được kiểm chứng trên mạng xã hội, để rồi bị “dắt mũi”, gây hậu quả nghiêm trọng, không chạy theo khuynh hướng giật gân, câu khách, câu view rẻ tiền, tránh sự thương mại hóa… Do đó, để góp phần định hướng dư luận một cách hiệu quả, đáp ứng yêu cầu xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới. Bản thân những người làm báo, các cơ quan báo chí phải luôn nắm vững quan điểm, đường lối của Đảng, pháp luật Nhà nước, phải có bản lĩnh và lập trường vững vàng trong quá trình hoạt động, để bảo đảm thông tin luôn được chính xác, kịp thời, khách quan, mang tính định hướng. Bên cạnh đó, việc thường xuyên trau dồi nghề nghiệp, rèn luyện phẩm chất đạo đức nghề nghiệp đối với nhà báo cũng hết sức quan trọng, song song với sự năng động, sáng tạo, dám nghĩ, dám làm, dám đổi mới để có những bước phát triển mạnh mẽ, phù hợp với tình hình trong nước và thế giới. Quán triệt, thực hiện nghiêm túc Luật Báo chí năm 2016 và 10 điều quy định về đạo đức nghề nghiệp của Hội Nhà báo Việt Nam. Có thể khẳng định rằng, đạo đức nghề nghiệp là nền tảng, cốt lõi của hoạt động báo chí, giữ báo chí hoạt động công tâm, khách quan, tôn trọng sự thật, bảo vệ công lý, lẽ phải qua đó giúp người dân tin tưởng, tin cậy, tin yêu báo chí. Mỗi nhà báo, cơ quan báo chí tiếp tục đẩy mạnh hơn nữa việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh theo Chỉ thị số 05 của Bộ Chính trị (khóa XII)… Như thế, báo chí đã hoạt động đúng tôn chỉ, mục đích, thực hiện tốt chức năng định hướng dư luận xã hội, hoàn thành tốt vai trò, trọng trách của mình đối với xã hội…Cân đối thông tin trên báo chí một cách hài hòa, hợp lý, tránh thiên về mặt trái, cái xấu; “lấy cái đẹp dẹp cái xấu” phản ánh cái tốt đẹp, tích cực nhưng cũng không bỏ qua cái hạn chế, khuyết điểm. Biểu dương nhân rộng những điển hình tiên tiến, những cách làm hay, những tấm gương tiêu biểu, những tấm lòng nhân ái, song không thể “làm ngơ” trước những hiện tượng tiêu cực trong xã hội. Bởi nhiệm vụ của báo chí là cung cấp thông tin có định hướng và đấu tranh kịp thời với những luận điệu sai trái, phản động của các thế lực thù địch một cách thuyết phục, dựa trên cơ sở khoa học và thực tiễn. Các cơ quan báo chí tiếp tục có những sự thay đổi mạnh mẽ, hiện đại hơn nữa trong việc lựa chọn thông tin để chuyển tải tới công chúng. Khi không thể chạy đua về tốc độ thông tin, không thể tập trung nâng cao chất lượng thông tin một cách kịp thời, phục vụ đông đảo bạn đọc, mỗi cơ quan báo chí cần tìm cho mình những phân khúc bạn đọc, những thị trường “ngách” để vừa hoạt động đúng tôn chỉ, mục đích, vừa phục vụ đúng, trúng đối tượng bạn đọc của mình với chất lượng tốt nhất có thể. Trong môi trường báo chí cạnh tranh gay gắt hiện nay, giữa chính các cơ quan báo chí và giữa báo chí với mạng xã hội, việc nâng cao chất lượng báo chí sẽ góp phần quan trọng để giải quyết cùng lúc hai vấn đề: Thu hút, giữ chân bạn đọc cũng như cải thiện kinh tế báo chí, qua đó làm tốt việc định hướng dư luận xã hội.
