Chuyên gia Kazakhstan lý giải: Không nên tin tưởng một cách mù quáng vào bất kỳ sản phẩm nào có nhãn Halal

Chuyên gia kiểm toán Almat Oryngaliuly của Trung tâm Chứng nhận quốc gia thuộc Ủy ban Quy định kỹ thuật và đo lường Kazakhstan cho biết: Thị trường thực phẩm Halal toàn cầu hiện nay ước tính trị giá 1,5–2,2 tỷ USD, có tiềm năng tăng lên 4,1 tỷ USD vào năm 2028. Chi tiêu của người tiêu dùng cho các sản phẩm Halal chiếm 17% tổng chi tiêu của người tiêu dùng trên toàn thế giới. Đến năm 2025, theo ước tính của các chuyên gia, thị phần này sẽ đạt 20% và đến năm 2030, hoàn toàn có khả năng tăng lên 1/4 tổng chi tiêu toàn cầu.

Do thị trường và doanh thu lớn trong lĩnh vực này, chuyên gia kiểm toán Almat Oryngaliuly khuyên không nên tin tưởng một cách mù quáng vào bất kỳ sản phẩm nào có nhãn Halal. Nguyên tắc của Halal không chỉ là việc không có thịt lợn, mà còn là một loạt biện pháp, chẳng hạn như cấm hoàn toàn rượu dưới mọi hình thức, giảm thiểu sự đau khổ của động vật trước khi giết mổ, cấm giết mổ động vật đã qua một phần ba thai kỳ và từ chối ăn thịt.

Bằng cách xây dựng hợp lý hệ thống chứng nhận Halal được công nhận ở Kazakhstan, Trung tâm Chứng nhận quốc gia thuộc Ủy ban Quy định kỹ thuật và đo lường Kazakhstan có thể nâng cao trách nhiệm của các nhà sản xuất, lấy lại niềm tin của người tiêu dùng trong nước và tăng khối lượng sản phẩm Halal xuất khẩu sang thị trường nước ngoài.

Trung tâm kiểm định nhà nước trực thuộc Bộ Thương mại và hội nhập khuyến nghị các nhà sản xuất chỉ nên làm việc với các tổ chức được công nhận cho phép cấp chứng nhận Halal. (Nguồn: Astana Times)

Chứng nhận Halal ở Kazakhstan xuất hiện cách đây khá lâu, khi người ta chưa hiểu rõ về quy trình này, tầm quan trọng cũng như mục tiêu. Vào thời điểm đó, những người tham gia thị trường chỉ liên kết chứng nhận Halal với tôn giáo. Các tổ chức bắt đầu tự ý chỉ định mình là cơ quan được cho là có quyền thực hiện chứng nhận Halal và cấp xác nhận chất lượng. Việc dán nhãn rộng rãi cho một khối lượng lớn sản phẩm bắt đầu bằng nhiều dấu hiệu Halal khác nhau, mà người mua cứ thế tin tưởng... Điều này là do cả nhà sản xuất và người tiêu dùng đều thiếu hiểu biết sâu sắc về mục đích cần có chứng chỉ, ý nghĩa của việc ghi nhãn và liệu tổ chức chứng nhận có được công nhận hay không.

Thực tế cho thấy giấy chứng nhận từ một tổ chức không được công nhận có liên quan đến chất lượng sản phẩm thấp. Điều này tạo ra sự ngờ vực trong quá trình chứng nhận nói chung. Các sản phẩm được chứng nhận bởi các tổ chức không được công nhận ngày càng được người tiêu dùng coi là không đáng tin cậy, điều này có thể dẫn đến giảm nhu cầu về sản phẩm đó, cũng như hình thành hình ảnh tiêu cực về công ty sản xuất.

Và quan trọng nhất, nó sẽ dẫn đến sự xuất hiện trên thị trường những sản phẩm kém chất lượng, thậm chí nguy hiểm. Ngoài ra còn có những rủi ro pháp lý. Vì vậy, ở một số nước, việc bán hàng hóa không có giấy chứng nhận được công nhận là không thể chấp nhận được và bị coi là vi phạm pháp luật. Ở đây có thể bị phạt nặng hoặc loại bỏ sản phẩm khỏi thị trường.

Nhiều nhà phân phối và chuỗi bán lẻ rất coi trọng việc có được chứng nhận được công nhận. Trong trường hợp xuất khẩu, chứng chỉ từ các tổ chức không được công nhận có thể gây tổn hại đến danh tiếng của nước xuất khẩu cũng như của các bên tham gia thương mại quốc tế. Ví dụ: việc phát hiện DNA thịt lợn, phụ gia thực phẩm bị cấm, dấu vết máu hoặc xác thối trong các sản phẩm xúc xích Halal được sản xuất tại Kazakhstan có thể ảnh hưởng tiêu cực đến danh tiếng của tất cả các sản phẩm xúc xích từ Kazakhstan.

Chứng nhận không được công nhận cũng làm phức tạp thêm quá trình giải quyết các vấn đề liên quan đến việc trả lại và khiếu nại thực phẩm bị từ chối. Nhưng việc lựa chọn các tổ chức được công nhận để chứng nhận Halal sẽ giảm thiểu những rủi ro này.

Vì vậy, Trung tâm kiểm định nhà nước trực thuộc Bộ Thương mại và hội nhập khuyến nghị các nhà sản xuất chỉ nên làm việc với các tổ chức được công nhận cho phép cấp chứng nhận Halal. Hiện nay, ở Kazakhstan chỉ có một tổ chức chứng nhận Halal được chính thức công nhận.

Các yêu cầu và tiêu chí chính xác cho sản phẩm Halal được xây dựng thông qua việc phát triển và áp dụng các tiêu chuẩn cần thiết; thiết lập các yêu cầu đối với quy trình công nhận, quy trình thử nghiệm và chứng nhận, bao gồm chứng nhận quy trình sản xuất sản phẩm và dịch vụ, quản lý chất lượng và năng lực của nhân sự, cơ sở, kho lưu trữ và phân phối Halal.

Các tổ chức chứng nhận sẽ chuyển các tiêu chuẩn cao mà họ tuân thủ cho các nhà sản xuất sản phẩm Halal. Và thông qua chứng nhận, họ cung cấp cho khách hàng những sản phẩm được định vị là thân thiện với môi trường, được sản xuất không chỉ tuân thủ các tiêu chuẩn Hồi giáo mà còn phù hợp với các yêu cầu của công nghệ, tức là có chất lượng tuyệt vời.

Chứng nhận Halal mang lại cho các nhà sản xuất lợi thế và cơ hội dẫn đầu trong cuộc cạnh tranh trên thị trường công nghiệp Halal toàn cầu đang phát triển nhanh chóng.

Hiện nay, Kazakhstan đã áp dụng 18 tiêu chuẩn quốc gia trong lĩnh vực Halal, được phát triển trên cơ sở các tiêu chuẩn nước ngoài. Trên thực tế, nhà sản xuất thường sản xuất một số sản phẩm nhất định và tuyên bố rằng chúng không chứa các thành phần không được chấp nhận như thịt lợn, huyết hoặc các chất phụ gia biến đổi gien, vì điều này được ghi trong giấy chứng nhận xuất xứ nguyên liệu thịt.

Ngày nay, người ta thường biết rằng gelatin được thêm vào sản phẩm thực phẩm. Có ý kiến cho rằng gần như toàn bộ đều chứa DNA của lợn. Tuy nhiên, ở các quốc gia như UAE, Saudi Arabia và các quốc gia khác sống theo luật Sharia, gelatin cũng được sử dụng, nhưng loại gelatin này là Halal.

Để loại bỏ sự nghi ngờ của người dân về độ tinh khiết của chất phụ gia này, Viện Tiêu chuẩn và đo lường của các quốc gia Hồi giáo (SMIIC) vào năm 2021 đã phát triển tiêu chuẩn OIC⁄SMIIC 22:2021 “Gelatin ăn được trong thực phẩm Halal - các yêu cầu và phương pháp thử nghiệm”, bằng cách sử dụng để có thể xác định loại gelatin nào là Halal và loại nào không.

Trung tâm kiểm định nhà nước trực thuộc Bộ Thương mại và hội nhập Kazakhstan hiện đang tăng cường đào tạo chuyên gia có trình độ của ngành Halal thông qua các cuộc hội thảo về tiêu chuẩn Halal với sự tham gia của Ngân hàng Phát triển châu Á, các chuyên gia từ Thổ Nhĩ Kỳ, Saudi Arabia…

Trung tâm trực tiếp chứng kiến những nơi giết mổ không tuân thủ các nguyên tắc và yêu cầu cơ bản của thực phẩm Halal như đảm bảo sự sạch sẽ của nơi giết mổ khỏi dấu vết máu của những con cừu hiến tế trước đó; đảm bảo con vật không nhìn thấy con vật khác đang bị giết thịt; không đảm bảo quy trình giết mổ halal (giết con vật bằng một con dao không phù hợp, làm gãy đốt sống cổ và cắt tủy sống, không đợi con vật chảy máu hoàn toàn và chết hoàn toàn; không đảm bảo đủ thông gió cho phòng giết mổ…).

Phan Hải