Du xuân phố cổ Hà Nội

Ngôi nhà cổ đan xen với những ngôi nhà kiến trúc hiện đại tại phố Hàng Bài, quận Hoàn Kiếm (Hà Nội).

Nằm ở phía bắc và tây của quận Hoàn Kiếm, phố cổ Hà Nội là nơi tập trung của 36 phố phường theo cách gọi của người xưa như: Hàng Ngang, Hàng Đào, Hàng Bông, Hàng Gai, Hàng Chiếu, Hàng Tre, Hàng Đường, Hàng Bạc, Hàng Buồm, Hàng Trống, Hàng Mành... Khu phố cổ được bảo tồn và gìn giữ ngày nay là một hình ảnh thu nhỏ của Hà Nội 36 phố phường xưa. Đến thăm phố cổ chúng ta phần nào hiểu thêm về nét đẹp văn hóa, kinh tế, xã hội và con người Thăng Long Hà Nội xưa cũ.

Trong tiết trời lạnh giá, mưa xuân lất phất bay, ngồi nhâm nhi chén trà nóng ở quán cóc vỉa hè, chúng tôi được các cụ già nơi đây kể về phố cổ xưa và nay. Nét đặc trưng nhất của khu phố cổ chính là các phố nghề. Từ các làng nghề quanh thành Thăng Long xưa, các thợ thủ công nổi tiếng của Hà Nội tụ tập về đây theo từng khu vực làm nghề cùng nhau tạo nên các khu phố nghề truyền thống. Các phố nghề nổi tiếng của Hà Nội 36 phố phường xưa bao gồm: Phố Hàng Bông chuyên bán mền, chăn đệm bật bông; phố Hàng Bạc chuyên gia công, buôn bán vàng bạc trang sức; phố Hàng Đào chuyên bán vải vóc các loại; phố Hàng Mã chuyên buôn bán đồ vàng mã, đồ thờ cúng, đồ trang trí, đồ chơi các dịp trung thu, giáng sinh; phố Hàng Quạt chuyên bán đồ thờ; phố Hàng Buồm bán bánh kẹo, mứt tết; phố Hàng Thiếc chuyên gia công kim loại, đúc thiếc, sắt tây thành các đồ gia dụng…

Phố cổ Hà Nội đã thay đổi nhiều so với trước đây, còn ít ngôi nhà cổ nằm đan xen với những ngôi nhà có kiến trúc hiện đại, nhưng vẫn còn đó bản sắc riêng, không khí rất riêng vào những ngày giáp Tết mà không nơi nào có được. Nằm trong khu phố cổ, phố Hàng Mã là khu phố đông đúc và rực rỡ nhất trong 36 phố phường cổ kính ở Hà Nội. Nổi tiếng với nghề thủ công truyền thống làm đồ vàng mã để dùng trong việc cúng lễ và đồ trang trí bằng giấy, nơi đây được coi là thiên đường của các mặt hàng truyền thống mang đậm dấu ấn dân gian xưa. Đến thăm phố Hàng Mã vào mỗi dịp lễ tết, chúng ta sẽ thấy nơi đây như khoác lên mình chiếc áo đầy màu sắc. Nếu như vào mỗi dịp tết Trung thu, các cửa hàng bày bán những mặt hàng đặc trưng như lồng đèn, bóng bay, đèn ông sao, mặt nạ, đầu lân, trống… thì đến dịp Tết Nguyên Đán, cả phố lại tràn ngập sắc màu rực rỡ của các loài hoa, của câu đối đỏ và cả những đồ dùng nhỏ nhỏ xinh xinh để trang trí nhà cửa dịp năm mới.

Tết ở phố cổ cũng bắt đầu báo hiệu từ khi xuất hiện những quầy bán tranh Tết trên phố Hàng Bồ. Ở đây bày biện đủ các loại tranh như Đông Hồ gà, lợn, nét tươi trong tranh Hàng Trống mang đậm nét dân gian đặc trưng của một dân tộc văn hóa. Hình ảnh những ông đồ mặc áo the, đầu chít khăn khiến phố Hàng Bồ khác hẳn thường ngày. Hòa lẫn với mùi mực, giấy mới là thứ mùi hương thơm ngát của hương thẻ, hương trầm, hương vòng, hòa quyện với mùi nến thơm. Tiếp đó, người dân phố cổ vẫn duy trì thói quen mua sắm đồ trang trí nhà cửa tại phố Hàng Đào, rồi xuống vườn hoa Nhật Tân chọn mua cành đào đẹp, trang trí ở khoảng sân giếng trời và một cây quất để trong phòng khách. Đặc biệt, trên ban thờ không thể thiếu một cành đào nhỏ.

Trong các câu chuyện của những người dân phố cổ, "vị Tết” nơi đây có những nét rất riêng khiến ai đi xa cũng nhớ, ai chưa đến một lần cũng muốn ghé qua.

Ngày nay, mặc dù Tết ở phố cổ không thể giữ được hết những nét đa dạng, phong phú khi xưa nhưng dư vị Tết nơi phố cổ thì còn mãi. Năm nay, do ảnh hưởng của dịch Covid-19 nên các hoạt động chào mừng Tết Nguyên đán không được nhộn nhịp, náo nhiệt như xưa. Tết có phần tĩnh lặng hơn, nhưng không khí Tết hiện diện trong từng căn nhà, góc phố nơi đây.

Linh Trang