HP, Dell, Microsoft gia nhập làn sóng dịch chuyển khỏi Trung Quốc

Công nhân kiểm tra linh kiện ở một dây chuyền sản xuất laptop ở TP. Trùng Khánh, Trung Quốc. Ảnh: New York Times

Tờ Nikkei Asian Review hôm 3-7 dẫn các nguồn tin cho biết HP và Dell, hai nhà sản xuất máy tính cá nhân (PC) đứng số 1 và thứ 3 của thế giới, nắm giữ tổng cộng 40% thị phần PC toàn cầu, đang lên kế hoạch di dời khoảng 30% công suất sản xuất laptop của họ khỏi Trung Quốc.

Trong khi đó, Microsoft, Google, Amazon và hai tập đoàn Nhật Bản, Sony và Nintendo, đang cân nhắc di chuyển một phần hoạt động sản xuất máy chơi game và loa thông minh ra khỏi Trung Quốc. Các nhà sản xuất PC hàng đầu khác như Lenovo Group, Acer và Asustek Computer cũng đánh giá các kế hoạch di dời bớt công suất khỏi nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.

Các kế hoạch này, vốn bị thúc bách bởi cuộc đấu thương mại khốc liệt giữa Washington và Bắc Kinh, vẫn không thay đổi dù Tổng thống Mỹ Donald Trump và Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã nhất trí tạm dừng cuộc chiến thuế tại cuộc gặp bên lề hội nghị thượng đỉnh G20 ở Osaka, Nhật Bản vào cuối tuần trước.

Quyết định di dời bớt hoạt động sản xuất khỏi Trung Quốc của một số thương hiệu PC và máy chơi game lớn nhất thế giới được đưa ra sau khi Apple hối thúc các nhà cung cứng di chuyển 15%-30% công suất sản xuất thiết bị phần cứng ra khỏi Trung Quốc.

Các nhà sản xuất máy chủ, thiết bị mạng lưới và một số linh kiện điện tử quan trọng khác cũng đang rút khỏi Trung Quốc theo yêu cầu của các khách hàng Mỹ.

Các động thái trên sẽ là một đòn giáng nặng nề cho hoạt động xuất khẩu ngành hàng điện tử của Trung Quốc, một trong những động lực quan trọng thúc đẩy tăng trưởng của nước này trong nhiều thập kỷ qua đưa Trung Quốc trở thành nhà sản xuất PC và điện thoại thông minh (smartphone) lớn nhất thế giới.

Tổng giá trị xuất khẩu ở lĩnh vực hàng điện tử của Trung Quốc đạt 1.350 tỉ đô la trong năm 2017, tăng 136 lần so với con số chỉ 10 tỉ đô la Mỹ vào năm 1991.

Tuy nhiên, nhiều công ty công nghệ đang bị tác động nặng nề bởi cuộc chiến thương mại Mỹ-Trung với các đòn thuế áp vào 250 tỉ đô la Mỹ giá trị hàng hóa Trung Quốc bán sang Mỹ mỗi năm. Dù Bắc Kinh và Washinhton đã nhất trí đình chiến thương mại nhưng kế hoạch áp thuế của Tổng thống Donald Trump với thêm 300 tỉ đô la hàng hóa Trung Quốc vẫn chưa bị loại bỏ.

Các nhà sản xuất máy chủ lắp đặt ở các trung tâm dữ liệu như Quanta Computer, Foxconn Technology và Inventec đã di dời một số dây chuyền sản xuất từ Trung Quốc đến Đài Loan, Mexico và Cộng hòa Czech để tránh nguy cơ bị Mỹ áp thuế cũng như để trấn an những lo ngại của khách hàng.

Các diễn biến này đang làm dấy lo ngại về nguy cơ mất việc làm ở Trung Quốc cũng như triển vọng tăng trưởng của nước này.

Darson Chiu, nhà kinh tế ở Viện Nghiên cứu Kinh tế Đài Loan (TIER) ở Đài Bắc, Đài Loan nhận định Mỹ có thể cảm nhận một số tác động tiêu cực vì các sản phẩm xuất khẩu từ Trung Quốc có thể đắt hơn nhưng Trung Quốc sẽ cảm nhận tác động lớn hơn “khi nền kinh tế nước này đối mặt với triển vọng tăng trưởng chậm hơn và nhiều công nhân nhà máy cần phải tìm việc ở những nơi khác”.

Tờ Nikkei Asian Review hôm 3-7 đăng bài viềt cho biết HP, Dell, Microsoft gia nhập làn song dịch chuyển sản xuất khỏi Trung Quốc. Ảnh: Nikkei Asian Review

HP và Dell xuất khẩu tổng cộng khoảng 70 triệu laptop trên toàn cầu vào năm ngoái. Hai công ty này chủ yếu sản xuất PC ở các thành phố Trùng Khánh và Côn Sơn, hai cụm sản xuất laptop lớn nhất thế giới. Nhưng Trùng Khánh, từng là nơi sản xuất 1 trong 3 laptop trên thế giới, đang đánh mất sức hấp dẫn đối với các nhà sản xuất toàn cầu.

Một quan chức địa phương ở Trùng Khánh cho biết HP đã giảm dự báo sản lượng laptop của hãng này trong năm 2019 tại Trung Khánh về mức thấp hơn 10 triệu, chỉ bằng phân nửa sản lượng cách đây hai năm.

“Chi phí sản xuất tăng cao ở Trung Quốc đã dẫn đến các đơn hàng trên toàn cầu suy giảm. Giờ đây, tình trạng không chắc chắn do chiến tranh thương mại đang xát thêm muối vào tổn thương này”, vị quan chức này nói.

Các nguồn tin tiết lộ HP đang lên kế hoạch di chuyển khoảng 20-30% công suất laptop khỏi Trung Quốc. Hãng này đang nhắm đến xây dựng chuỗi cung ứng mới ở Đài Loan hoặc Thái Lan. Một nguồn tin nói rằng kế hoạch này có thể được khởi động cuối quý 3-2019 nhưng vẫn có thể thay đổi.

Trong khi đó, Dell đã khởi động sản xuất thử nghiệm laptop ở Đài Loan, Việt Nam và Philippines. Các nguồn tin giải thích rằng Dell muốn tránh tác động lây lan của chiến tranh thương mại đồng thời cũng lo ngại về tình trạng thiếu hụt công nhân và chi phí gia tăng ở Trung Quốc.

Điểm đến của khoảng 47% đơn hàng xuất khẩu laptop của Dell từ Trung Quốc là khu vực Bắc Mỹ, thị trường lớn nhất của hãng này và con số này của HP là 40%, theo công ty nghiên cứu Trendforce.

Hãng sản xuất máy chơi game Nintendo và Amazon (sản xuất máy đọc sách Kindle và loa thông minh Echo ở Trung Quốc), đang nhắm đến Viêt Nam như là một sự lựa chọn để chuyển bớt công suất sản xuất của họ. Trong khi đó, Microsoft có kế hoạch hướng đến Thái Lan và Indonesia.

Các chuyên gia cho rằng dù Washington và Bắc Kinh giải quyết được các bất đồng thương mại, những hoạt động dịch chuyển sản xuất trên sẽ khiến Trung Quốc đối mặt với cạnh tranh ngày càng gia tăng với các nước khác với tư cách là trung tâm sản xuất hàng điện tử của thế giới.

Darson Chiu, nhà kinh tế của TIER, nói: “Tình hình không thể đảo ngược nữa và điều này không chỉ nhằm tránh các đòn thuế của Mỹ mà còn nhằm giảm các rủi ro trong dài hạn chẳng hạn chi phí nhân công gia tăng ở Trung Quốc. Các nước Đông Nam Á và Ấn Độ sẽ trở thành các trung tâm cạnh tranh mới trong những năm tới ở lĩnh vực sản xuất hàng điện tử”.

Mark Williams, nhà kinh tế ở công ty nghiên cứu Capital Economics (Anh), nói: “Các nhà hoạch định chính sách có thể tiến hành nhiều biện pháp trong ngắn hạn lấp khoảng trống khi một số nhà xuất khẩu rời khỏi Trung Quốc. Nhưng Trung Quốc sẽ chịu tổn thương trong những năm tới nếu nước này không còn được hưởng lợi nhờ trình độ chuyên môn mà các nhà xuất khẩu có sức cạnh tranh toàn cầu mang lại cho nền kinh tế của nước này”.

Theo Nikkei Asian Review

Chánh Tài