Nhật Bản: Cựu Bộ trưởng Quốc phòng trở thành tân Thủ tướng

Cú lội ngược dòng ngoạn mục

Trong cuộc bỏ phiếu vòng hai vào sáng 27.9, chính trị gia 67 tuổi này đã đánh bại Bộ trưởng An ninh Kinh tế Sanae Takaichi, 63 tuổi, sau khi không có ứng cử viên nào giành được chiến thắng tuyệt đối trong vòng đầu tiên của cuộc bầu cử chủ tịch của đảng LDP. Đây là nỗ lực thứ năm của ông nhằm tìm kiếm ghế Thủ tướng và ông đã thành công ở lần này.

Cựu Bộ trưởng Quốc phòng Shigeru Ishiba đã giành chiến thắng trong cuộc bỏ phiếu bầu Chủ tịch đảng Dân chủ Tự do (LDP) cầm quyền và sẽ trở thành Thủ tướng mới của Nhật Bản. Ảnh: Reuters

Ở vòng bầu cử thứ hai, ông Ishiba giành được 215 phiếu bầu từ các nhà lập pháp và cơ sở của đảng ở địa phương, trong khi bà Takaichi giành được 194 phiếu bầu, với 409 phiếu hợp lệ trong số 415 phiếu bầu. Đây là một cú lội ngược dòng đáng kinh ngạc đối với ông Ishiba, người đứng thứ hai sau bà Takaichi ở vòng đầu tiên.

Đối với bà Takaichi, đây là lần thứ hai bà tranh cử chức chủ tịch LDP, sau khi để thua ông Fumio Kishida vào năm 2021. Ở vòng đầu tiên, bà giành được tổng cộng là 181 phiếu trong số 736 phiếu trong khi ông Ishiba giành được cộng là 154 phiếu bầu.

Ông Ishiba và bà Takaichi đã vượt qua ứng cử viên thứ ba là cựu Bộ trưởng Môi trường Shinjiro Koizumi, 43 tuổi, người được các nghị sĩ ủng hộ nhiều nhất với 75 phiếu bầu, mặc dù ông chỉ giành được 61 phiếu bầu từ các thành viên cơ sở địa phương, với tổng số 136 phiếu bầu.

Củng cố uy tín của đảng cầm quyền

Ông Ishiba sẽ tuyên thệ nhậm chức tại Quốc hội với tư cách là thủ tướng thứ 102 của Nhật Bản vào ngày 1.10, khi ông Kishida chính thức từ chức thủ tướng trong cùng ngày. Lãnh đạo của LDP, với tư cách là đảng chiếm ưu thế ở cả hai viện của Quốc hội, theo mặc định là thủ tướng Nhật Bản.

Trong bài phát biểu chiến thắng ngắn gọn, ông Ishiba cho biết: “Ông Kishida đã đưa ra quyết định từ chức để LDP có thể tái sinh đảng cầm quyền và giành lại lòng tin của người dân. Là chủ tịch LDP, tôi sẽ đáp lại điều đó... và củng cố sự thật bằng lòng dũng cảm và chân thành”.

Trong khi đó, ông Kishida, ám chỉ đến một cuộc chiến khốc liệt đã phơi bày những hố sâu rạn nứt bên trong LDP, đã kêu gọi đảng đoàn kết ủng hộ ông Ishiba.

“Là một nhà lập pháp, tôi quyết tâm ủng hộ ông Ishiba hết mình”, ông nói. “Dưới sự lãnh đạo mới, chúng ta phải đẩy nhanh nỗ lực thoát khỏi tình trạng giảm phát và đạt được nền kinh tế tăng trưởng. Chúng ta cũng phải củng cố nền quốc phòng và ngoại giao, khi thế giới hiện đang ở bước ngoặt trong lịch sử”, ông nói thêm. “Trên hết, chúng ta phải thực hiện chính sách có sự đồng cảm với người dân”.

Thông qua cuộc bầu cử lãnh đạo lần này, LDP muốn chứng tỏ quyết tâm thay đổi để lấy lại lòng tin của công chúng sau những vụ bê bối quỹ đen gây chấn động đã diễn ra trong nhiều thập kỷ và bùng nổ dưới thời ông Kishida.

Nhiệm vụ lớn nhất của chủ tịch LDP, đồng thời là Thủ tướng Nhật Bản là làm trong sạch hình ảnh của đảng, thu hẹp những chia rẽ đã nổi lên trong các cuộc tranh cử và lấy lại lòng tin của công chúng, đồng thời đưa Nhật Bản vượt qua những căng thẳng địa chính trị đang gia tăng và sự bất mãn ngày càng tăng của công chúng về các vấn đề như chi phí sinh hoạt tăng cao và thiếu bình đẳng giới.

Khẳng định tính chính danh qua tổng tuyển cử

Nhiệm vụ quan trọng tiếp theo là ông Ishiba sẽ phải lãnh đạo LDP giành chiến thắng trong cuộc tổng tuyển cử sắp diễn ra. Thủ tướng sẽ phải sớm tuyên bố giải tán Quốc hội, tiến hành cuộc bầu cử mới để chứng tỏ chính danh cũng như để đảm bảo sự ủy nhiệm mạnh mẽ của công chúng.

Điều này có nghĩa là một cuộc bầu cử Hạ viện sớm có khả năng sẽ được tổ chức trong năm nay, hoặc ít nhất cũng phải trước thời điểm nhiệm kỳ của các nhà lập pháp kết thúc vào tháng 10.2025. Cuộc bầu cử Thượng viện cũng sẽ diễn ra vào tháng 7.2025.

Một màn trình diễn mạnh mẽ của LDP tại cả hai cuộc bầu cử có thể giúp Thủ tướng củng cố vị thế, tạo tiền đề cho kế hoạch sửa đổi hiến pháp. Đảng LDP coi kế hoạch sửa đổi Hiến pháp hòa bình là nhiệm vụ cấp bách để củng cố quốc phòng của Nhật Bản.

Thủ tướng mới sẽ phải đối đầu với một nhà lãnh đạo mới của phe đối lập. Vào ngày 23.9, Đảng Dân chủ Lập hiến đối lập đã bầu cựu thủ tướng trung dung Yoshihiko Noda, 67 tuổi, làm lãnh đạo mới.

Đối tác liên minh cấp dưới của LDP, đảng Komeito, cũng sẽ có một gương mặt mới là ông Keiichi Ishii, 66 tuổi, người sẽ kế nhiệm ông Natsuo Yamaguchi, 72 tuổi, làm chủ tịch đảng vào ngày 28.9, khi ông này từ chức sau 15 năm lãnh đạo.

Gần 40 năm phục vụ cơ quan lập pháp

Ông Ishiba là nhà lập pháp với thâm niên 12 nhiệm kỳ liên tiếp. Lần đầu tiên ông được bầu vào Quốc hội là năm 1986 khi mới tuổi 29, trở thành nhà lập pháp trẻ nhất Nhật Bản vào thời điểm đó.

Đến từ tỉnh Tottori có dân số ít nhất Nhật Bản, ông đã biến quá trình phục hồi khu vực thành nền tảng chính sách quan trọng. Ông cũng đã đưa ra ý tưởng thành lập Cơ quan Quản lý Thảm họa và đề xuất Nhật Bản cần phải lãnh đạo việc thành lập phiên bản châu Á của liên minh quân sự NATO (Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương).

Cha của ông, Jiro Ishiba, là cựu thống đốc tỉnh Tottori, còn mẹ ông là giáo viên tiếng Nhật.

Ông Ishiba tốt nghiệp ngành luật tại trường Đại học Keio danh giá ở Tokyo và bắt đầu sự nghiệp của mình với tư cách là một nhân viên ngân hàng. Ông tham gia chính trường sau khi cha ông mất năm 1981, theo sự khuyến khích của người bạn trong gia đình, cựu thủ tướng Kakuei Tanaka.

Ông Ishiba là một người đam mê quân sự, đồng thời là một người đam mê xây dựng và sưu tập các mô hình quân sự và tàu hỏa bằng nhựa.

Là một chính trị gia theo đạo Thiên chúa hiếm hoi ở một đất nước mà Thần đạo và Phật giáo là tôn giáo chủ đạo, ông Ishiba đã kết hôn và có hai cô con gái.

Quỳnh Vũ (Theo Straits Times, AP)