Theo giới chuyên gia, một trong những vấn đề cốt lõi trong việc bảo tồn là bảo vệ các yếu tố gốc của di tích.
Thôn Choản Thèn được hình thành đến nay khoảng trên 300 năm, là một trong số các thôn cổ của xã Y Tý, huyện Bát Xát, tỉnh Lào Cai. Thôn cách trung tâm xã Y Tý khoảng 2 km, cách biên giới Việt - Trung khoảng 6 km, cách trung tâm huyện Bát Xát 90km theo đường Trịnh Tường - A Lù; theo đường Mường Hum là 70 km. Toàn thôn hiện có 57 hộ gia đình với 323 nhân khẩu, trong đó 96,8% là người Hà Nhì Đen.
Trần Quỳnh – một cô gái trẻ thích đi và chụp ảnh đã có chia sẻ rất chi tiết về lịch trình và kinh nghiệm đến vùng đất đầy mê hoặc: Y Tý, chỉ với 1,5 triệu đồng.
Gần 9 giờ sáng, thôn Choản Thèn (xã Y Tý, huyện Bát Xát, Lào Cai) vẫn ẩn khuất trong biển mây. Đây là một thôn làng cổ có lịch hơn 300 năm của đồng bào người Hà Nhì, nổi bật với kiến trúc nhà trình tường, Công viên Choản Thèn, ruộng bậc thang quốc gia Thề Pả…
Miền cao chốn địa đầu tổ quốc như Y Tý (Lào Cai) chưa bao giờ thôi hấp dẫn đối với tôi, nhất là vào mùa những sắc xanh của núi, vàng của lúa, trắng của mây đan xen khắp núi rừng.
Nhắc tới Lào Cai, du khách nhớ nhiều tới mảnh đất Sa Pa. Thế nhưng, có một vùng đất mang tên Y Tý (Bát Xát) cũng chứa đựng nhiều điều thú vị. Vài năm trở lại đây, Y Tý trở thành điểm đến mới của nhiều du khách thích khám phá, trải nghiệm.
Đến với Y Tý, sáng ngủ dậy làm bát mì tôm hai trứng, hít thở không khí lạnh như mùa đông và để mây bay qua trước mặt... Tất cả những trải nghiệm đơn giản này cũng đủ cho một chuyến đi.
Cuộc sống vùng cao dù còn nhiều khó khăn và thiếu thốn, thế nhưng trên môi các em nhỏ nơi đây vẫn luôn là những nụ cười rạng rỡ, trong veo và hồn nhiên đến lạ.
Y Tý như một thiếu nữ thôn quê bởi cảnh quan cũng như con người mộc mạc, nhẹ nhàng và quyến rũ đến lạ. Dọc đường đi có hoa đào, hoa mận, hoa lê... khoe sắc.
Dọc mảnh đất Việt Nam không thiếu công viên, nhưng chắc chắn không có công viên nào sở hữu tầm nhìn đẹp và không gian thư thái như Choản Thèn.
Dọc mảnh đất Việt Nam không thiếu công viên, nhưng chắc chắn không có công viên nào sở hữu tầm nhìn đẹp và không gian thư thái như Choản Thèn.
Khi nhắc đến công viên, người ta thường nghĩ đến nơi sinh hoạt văn hóa, thể thao, giải trí của một khu dân cư nào đó nơi thành phố, thị xã, thị trấn đông đúc, hiện đại. Ấy vậy mà đến xã Y Tý (Bát Xát), nơi tràn ngập cảnh sắc thiên nhiên hoang dã, lại có những công viên nhỏ xinh, tồn tại cả thế kỷ nay. Công viên Choản Thèn là một trong những công viên của 'xứ mưa', được người dân gìn giữ như kho báu, còn du khách thì bình chọn là công viên nổi tiếng bậc nhất Lào Cai - Tây Bắc.
Mỗi mùa trong năm, khung cảnh thiên nhiên Lào Cai đều biến đổi và mang những vẻ đẹp khác nhau. Với mùa thu, mùa của những thửa ruộng bậc thang vàng óng, cũng là mùa khởi động mùa săn mây tuyệt đẹp.
Tháng Chín có thể nói là mùa đẹp nhất của huyện vùng cao Y Tý (Lào Cai). Du khách đến đây sẽ không khỏi ngây ngất với những ruộng bậc thang vàng ruộm xa tít tận chân trời.
Người dân Lào Cai bức xúc về việc khu vực 'cây hoàng hôn' - một địa điểm đẹp để ngắm cảnh và chụp ảnh trong công viên Choản Thèn, đã bị đào xới, đổ bêtông, dựng lan can sắt.