Afghanistan sẽ bị 'đẩy khỏi nền tài chính toàn cầu' vì không chống rửa tiền?

Kể từ năm 2006, Trung tâm Phân tích Báo cáo và Giao dịch Tài chính của Afghanistan (FinTRACA) đã thu thập các thông tin tình báo về hàng nghìn giao dịch tiền tệ đáng ngờ và giúp kết tội những kẻ buôn lậu và các nhà khủng bố tài chính.

Ngân hàng trung ương Afganistan. Ảnh: Centralbanking.

Các quan chức Liên Hợp Quốc cho biết quân Taliban đã kiếm được hàng trăm triệu USD từ việc buôn bán ma túy và các nguồn kinh doanh bất hợp pháp khác khi họ chiến đấu với quân đội chính phủ. Nhóm này đã tuyên bố từ nay sẽ không có hoạt động trồng ma túy ở Afghanistan.

Thông tin trên trang web của FinTRACA cho biết Taliban là đối tượng nằm trong tầm ngắm của mình khi thu tập những thông tin liên quan đến hoạt động kinh doanh bất hợp pháp.

Một số chuyên gia cảnh báo, khi phong trào chiến binh Hồi giáo nắm quyền trở lại, việc không có một đơn vị tình báo tài chính (FIU) hoạt động có thể làm giảm mối liên hệ của Afghanistan với hệ thống tài chính quốc tế và với các tổ chức cho vay ở nước ngoài.

Stuart Jones, Jr., người sáng lập và giám đốc điều hành của công ty tình báo rủi ro Sigma Ratings, cho biết các đơn vị tình báo tài chính như vậy, chuyên xem xét các dòng tiền để tìm hoạt động đáng ngờ tiềm ẩn và điều này rất quan trọng đối với bất kỳ quốc gia nào muốn tham gia vào cộng đồng tài chính toàn cầu.

Ông Stuart Jones cũng từng là tùy viên Bộ Tài chính Mỹ tại Afghanistan từ năm 2008 đến năm 2010. Việc Afghanistan kết nối lại với hệ thống tài chính quốc tế có thể sẽ khá phức tạp bởi các lệnh trừng phạt hiện có đối với Taliban.

Jones nói: “Afghanistan được coi là có rủi ro tài chính cao khi Taliban tiếp quản đất nước.”

Theo ông này: “Giờ đây, với sự lãnh đạo chưa được kiểm chứng tại ngân hàng trung ương, một đơn vị tình báo tài chính không thể hoạt động và tài sản hiện tại bị Liên hợp quốc đóng băng đối với chính phủ cầm quyền và sự chỉ định khủng bố của các nhân vật chủ chốt của Mỹ, tôi hy vọng các tổ chức tài chính nước ngoài sẽ xử lý cực kỳ cẩn thận vấn đề phức tạp này.”

Taliban muốn tiếp cận các nguồn dự trữ tài chính đang được giữ ở nước ngoài cũng như viện trợ và các nguồn tài chính khác, khi nền kinh tế đất nước lao đao sau nhiều thập kỷ chiến tranh, hạn hán, thiếu lương thực và sự di cư của hàng nghìn chuyên gia.

Taliban cho biết họ muốn các chuyên gia trở lại làm việc để giúp phục hồi nền kinh tế và tuyên bố sẽ không có kẻ thù nào chống lại các đối thủ cũ. Nhưng nhiều thành viên của chính quyền bị lật đổ đã bỏ trốn khỏi đất nước hoặc ở ẩn.

3 nhân viên cho biết, một số trong số 60 nhân viên của tổ chức FinTRACA đã rời Afghanistan hoặc hoạt động ngầm trong những tuần gần đây.

Người phát ngôn của Taliban đã không trả lời ngay lập tức yêu cầu bình luận về tình trạng của nhân viên FinTRACA hoặc liệu đơn vị này có hoạt động trong tương lai hay không.

Một số nhân viên của FinTRACA đã trở lại văn phòng vào tuần trước sau khi quyền thống đốc ngân hàng trung ương Haji Mohammad Idris - một người trung thành với Taliban - yêu cầu tất cả nhân viên ngân hàng trung ương phải có mặt trong ngân hàng.

Nhân viên này cho biết thêm, quản lý cấp cao của đơn vị đã không có mặt và tổ chức vẫn chưa hoạt động trở lại.

Các chủ ngân hàng cho hay, một số bộ phận của ngân hàng trung ương đang hoạt động. Idris đã họp với các ngân hàng thương mại và ngân hàng trung ương đã cung cấp thanh khoản hạn chế cho các ngân hàng trong khi ban hành chỉ thị để kiểm soát nguồn cung USD khan hiếm.

FinTRACA bị ngắt kết nối với cộng đồng quốc tế

FinTRACA đã cung cấp thông tin tình báo cho cộng đồng quốc tế thông qua các thỏa thuận với các đơn vị tương tự từ các quốc gia bao gồm Anh và Mỹ.

Tổ chức cũng đã làm như vậy thông qua Egmont Group, nơi trao đổi thông tin về các luồng tiền bất hợp pháp giữa hơn 160 đơn vị tình báo và các cơ quan đối tác khác nhau trong cuộc chiến chống rửa tiền và tài trợ khủng bố.

Tập đoàn Egmont cho biết vào ngày 2 tháng 9 rằng FinTRACA đã bị ngắt kết nối khỏi máy chủ bảo mật quốc tế của Tập đoàn Egmont vào ngày 15 tháng 8, ngày Taliban chiếm thủ đô Kabul.

Trang web của FinTRACA, hầu như không hoạt động kể từ khi quân Taliban tiếp quản.

Với việc FinTRACA bị hủy hoại, các ngân hàng địa phương cho rằng địa vị của Afghanistan sẽ bị Lực lượng Đặc nhiệm Hành động Tài chính (FATF) đánh giá thấp, một trong những động thái có thể làm rạn nứt khả năng kết nối của nước này với cộng đồng tài chính toàn cầu.

Huy Hoàng (Theo Reuters)