Ẩn số thương vụ TikTok

Chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump đặt thời hạn 20-9 cho ByteDance, công ty mẹ của ứng dụng giải trí đình đám TikTok, phải đạt thỏa thuận bán hoạt động tại Mỹ hoặc đối mặt với việc bị đóng cửa. Trong một động thái gây áp lực và cũng để chứng tỏ đây không phải là lời đe dọa, Bộ Thương mại Mỹ đã quyết định cấm người dân nước này tải các ứng dụng WeChat và TikTok của Trung Quốc trên điện thoại di động từ ngày 20-9, nhằm bảo đảm an ninh quốc gia. Nghiêm trọng hơn, Tổng thống Donald Trump vẫn có thể hủy bỏ quyết định này trước thời hạn chót nếu ByteDance đạt được thỏa thuận chuyển nhượng quyền vận hành ứng dụng này tại Mỹ.

Ảnh minh họa. Nguồn: Reuters

Cho đến nay, thương vụ TikTok giữa ByteDance và Oracle vẫn còn phải chờ cái gật đầu của cả Washington và Bắc Kinh mới có thể thực thi. Nếu không, đây sẽ vẫn chỉ là thỏa thuận nằm trên giấy và TikTok sẽ không có cửa để ở lại Mỹ. Được biết, ByteDance đang nỗ lực để ông Trump chấp thuận thương vụ với Oracle mà công ty vẫn nắm được phần lớn cổ phần. Washington vẫn đang xem xét thỏa thuận này mặc dù thương vụ mới được sửa đổi một số điều khoản nhằm giải quyết mối lo ngại về an ninh quốc gia của phía Mỹ.

Các điều khoản mới trong thương vụ TikTok gồm 20 trang chi tiết về dữ liệu và an ninh quốc gia. Theo đó, hội đồng quản trị của công ty mới TikTok Global sẽ phải đáp ứng một số tiêu chí, đó là độc lập và nhất là phải được Chính phủ Mỹ chấp thuận. Ngoài ra, TikTok Global sẽ phải thành lập một ủy ban an ninh quốc gia được điều hành bởi một chuyên gia về bảo mật dữ liệu tại Mỹ, thường xuyên liên lạc với Ủy ban Đầu tư nước ngoài vào Mỹ (CFIUS) do Bộ trưởng Tài chính Mỹ đứng đầu. Công ty mới cũng sẽ được toàn quyền tiếp cận mã nguồn của TikTok và cải tiến để bảo đảm ByteDance không tiếp cận được dữ liệu của 100 triệu người Mỹ sử dụng ứng dụng này.

Tuy nhiên, Chánh văn phòng Nhà Trắng Mark Meadows cho biết, ông lo ngại thương vụ TikTok này có thể không đáp ứng được các mục tiêu của tổng thống. “Chúng tôi vẫn đang đánh giá chi tiết thỏa thuận và cân nhắc liệu nó có đáp ứng tiêu chuẩn về an ninh quốc gia cũng như lợi ích của người Mỹ hay không?”, ông Mark Meadows chia sẻ.

Tổng thống Donald Trump mới đây cho biết không ủng hộ việc ByteDance nắm phần lớn số cổ phần trong công ty TiTok mới tại Mỹ, trong khi đó phía Trung Quốc chỉ trích Mỹ “bắt nạt kinh tế”, nên triển vọng Bắc Kinh đồng ý thương vụ này cũng chưa rõ ràng.

Ngoài ra, ông Trump cũng nói chưa sẵn sàng thông qua thỏa thuận do chưa bảo đảm vấn đề an ninh quốc gia. Ông còn tỏ ý muốn tỷ lệ cổ phần mà công ty của Mỹ nắm phải là 100% “khi liên quan đến an ninh quốc gia”. Chỉ có chút ít tia hy vọng đó là Chủ tịch Oracle Larry Ellison được biết tới là một đồng minh thân cận của ông Trump và ông chủ Nhà Trắng cũng từng bày tỏ ông là một người hâm mộ Chủ tịch Oracle.

Theo như thỏa thuận thì Oracle sẽ chỉ nắm một số lượng cổ phần nhỏ trong công ty TikTok mới, đặt trụ sở tại Mỹ. Giới chuyên gia đánh giá thỏa thuận TikTok có cấu trúc hợp tác hơn là mua bán, vì Tập đoàn Oracle của Mỹ sẽ đóng vai trò giống như một đối tác công nghệ nhiều hơn. ByteDance tuyên bố sẽ không bán hoặc chuyển giao thuật toán của ứng dụng TikTok, kiểu như “ô tô có thể bán chứ động cơ thì không” trong bất kỳ thương vụ mua bán hoặc thoái vốn nào. Một nguồn tin giấu tên cho biết thêm, ByteDance sẽ không chuyển giao mã nguồn cho bất kỳ bên mua nào của Mỹ, nhưng nhóm công nghệ của TikTok tại Mỹ có thể phát triển một thuật toán mới.

Trước nguy cơ Tổng thống Mỹ khó có thể chấp nhận thương vụ TikTok nếu công ty Mỹ không sở hữu phần lớn cổ phần, các chuyên gia của CFIUS nhận định, khả năng ông Trump sẽ phải sửa đổi sắc lệnh đã ký trước đó buộc TikTok ngừng hoạt động tại Mỹ. Đây là điều chưa từng có tiền lệ ở Mỹ bởi trong lịch sử chưa từng có Tổng thống Mỹ nào làm như vậy khi cân nhắc tới an ninh quốc gia. Các chuyên gia này cũng cho biết, từng có trường hợp CFIUS cho phép các công ty nước ngoài tiếp tục sở hữu những tài sản tại Mỹ có tính nhạy cảm bằng cách áp đặt các biện pháp giám sát và hạn chế đối với sự vận hành của các công ty nước ngoài này.

Việc Mỹ đã quyết định cấm người dân nước này tải các ứng dụng WeChat và TikTok là một tín hiệu cho thấy, Washington nhiều khả năng sẽ cương quyết với lựa chọn loại bỏ các ứng dụng bị coi là nguy hại đối với an ninh quốc gia của Mỹ. Số phận thương vụ Tikok của Oracle với ByteDance vì vậy vẫn đang chờ được định đoạt.

HẠNH NGUYÊN