Anh chốt thỏa thuận lịch sử, nhượng chủ quyền quần đảo Chagos
Vương quốc Anh tuyên bố từ bỏ chủ quyền quần đảo Chagos cho Mauritius, đổi lấy việc tiếp tục sử dụng căn cứ quân sự tại Diego Garcia.
Hôm 3/10, Vương quốc Anh tuyên bố từ bỏ chủ quyền quần đảo Chagos cho Mauritius. Thỏa thuận này cho phép London tiếp tục được sử dụng căn cứ quân sự Anh-Mỹ quan trọng tại Diego Garcia - một đảo trong số đó. Và Anh sẽ được phép thực hiện các quyền đối với Diego Garcia để đảm bảo căn cứ trên đảo hoạt động đủ 99 năm đầu.
Đồng thời, những người dân buộc phải rời khỏi Diego Garcia nhiều thập kỷ trước sẽ được trở về nhà.
Tổng thống Mỹ Joe Biden hoan nghênh thỏa thuận, cho rằng điều này góp phần đảm bảo hoạt động của căn cứ không quân Anh-Mỹ trong thế kỷ tới.
"Diego Garcia là nơi có cơ sở quân sự chung của Mỹ-Anh, đóng vai trò quan trọng trong an ninh quốc gia, khu vực và toàn cầu", ông Joe Biden tuyên bố.
Các khu vực chứa nhiên liệu ở rìa đường băng quân sự trên đảo Diego Garcia, hòn đảo lớn nhất trong quần đảo Chagos.
Bộ trưởng Ngoại giao Anh David Lammy cũng cho rằng thỏa thuận đảm bảo hoạt động cho căn cứ quân sự, "củng cố vai trò của chúng ta trong việc bảo vệ an ninh toàn cầu".
Năm 1965, Anh, quốc gia kiểm soát khu vực, tách quần đảo Chagos khỏi Mauritius, cùng với một số đảo để thành lập Lãnh thổ Ấn Độ Dương của Anh (BIOT). Anh cho Mỹ thuê Diego Garcia - hòn đảo lớn nhất BIOT từ năm 1966.
Mauritius giành được độc lập năm 1968 nhưng Anh vẫn giữ quyền sở hữu BIOT. Đầu những năm 1970, Anh trục xuất gần 2.000 cư dân quần đảo Chagos và Seychelles (một thuộc địa cũ khác) để nhường chỗ cho căn cứ không quân trên Diego Garcia.
Năm 2016, Bộ Ngoại giao Anh gia hạn hợp đồng thuê Diego Garcia đến năm 2036 và tuyên bố những người dân đảo bị trục xuất sẽ không được phép quay trở lại.
Năm 2019, một nghị quyết không ràng buộc tại Đại hội đồng Liên hợp quốc cho rằng Anh đã ép buộc người dân phải rời đi một cách sai trái và nên từ bỏ quyền kiểm soát các hòn đảo.
Thỏa thuận lịch sử hôm 3/10 đánh dấu sự thay đổi trong cách tiếp cận vấn đề của tân Thủ tướng Anh Keir Starmer. Trước đó, ông nói rằng chính phủ của mình phần nào sẽ được định nghĩa với sự tôn trọng luật pháp quốc tế.
"Ông ấy đã nhấn mạnh nghĩa vụ của mình đối với an ninh quốc gia và toàn cầu, điều góp phần củng cố thỏa thuận chính trị đạt được ngày hôm nay", văn phòng của ông Starmer cho biết.
