Anh tham gia CPTPP và những thách thức mới đối với hàng hóa Việt Nam

Sau khi Peru phê chuẩn thỏa thuận gia nhập Hiệp định CPTPP của Vương quốc Anh, dự kiến thỏa thuận này sẽ chính thức có hiệu lực vào ngày 15/12/2024. Bên cạnh những tác động thuận lợi, việc Vương quốc Anh tham gia Hiệp định CPTPP cũng mang đến những thách thức đối với hàng hóa, doanh nghiệp Việt Nam.

Vương quốc Anh là thành viên của các cơ chế chính trị, an ninh ở tầm khu vực và toàn cầu, là một Ủy viên Thường trực Hội đồng bảo an Liên hợp quốc, thành viên nhóm G7, có GDP đứng thứ 6 trên thế giới, do đó, việc Anh gia nhập Hiệp định CPTPP sẽ tạo thêm cơ hội cho 11 nước thành viên CPTPP, trong đó có Việt Nam, tiếp cận thị trường 68 triệu dân, góp phần tăng sức hấp dẫn của Việt Nam trong mắt các nhà đầu tư nước ngoài.

Đặc biệt, Anh đã công nhận quy chế kinh tế thị trường của Việt Nam, điều này có ý nghĩa quan trọng, tạo thêm cơ sở để nước ta tiếp tục vận động các nước khác, trong đó có Hoa Kỳ, công nhận Việt Nam là nền kinh tế thị trường.

Bên cạnh những tác động thuận lợi, việc Vương quốc Anh tham gia Hiệp định CPTPP cũng mang đến những thách thức đối với hàng hóa, doanh nghiệp Việt Nam.

Thị trường Anh khá lớn, nhu cầu đa dạng nhưng yêu cầu chất lượng cao, giá cả cạnh tranh.

Trên thực tế, Anh là một trong những thị trường khó tính nhất trên thế giới đối với tiêu chuẩn hàng hóa lưu hành nội địa. Cho nên, hàng hóa Việt Nam xuất khẩu phải đáp ứng tiêu chuẩn lưu hành nội địa.

Các quy định mới về phát triển bền vững sẽ ảnh hưởng đến xuất khẩu hàng hóa của Việt Nam vào thị trường này, nhất là những sản phẩm chế biến từ nguồn gốc động, thực vật; quy định sử dụng nhãn hiệu UKCA thay cho nhãn hiệu CE đối với sản phẩm công nghiệp. Luật về chống mất rừng và suy thoái rừng sẽ ảnh hưởng đến xuất khẩu các sản phẩm gỗ, cà phê, cao su, dầu thực vật, đậu tương, da.

Xu hướng sản phẩm cho người ăn kiêng phổ biến hơn như: ăn chay thuần (vegan), kiêng gluten (người dị ứng gluten), kiêng đường, kiêng muối... khiến cho việc sản xuất và cung ứng thực phẩm nông sản cần chuyên biệt và phức tạp hơn.

Những yêu cầu về chứng chỉ xanh, thương mại công bằng (fair trade) ngày càng được ưa chuộng và áp dụng đối với các doanh nghiệp xuất khẩu hàng hóa dịch vụ khiến các doanh nghiệp phải đầu tư nhiều hơn, làm tăng chi phí đầu vào, giá thành sản phẩm.

Yêu cầu của thị trường về chất lượng hàng hóa và tiêu chí xanh ngày càng cao. Để phát huy hơn nữa tiềm năng, lợi ích đem lại từ việc Anh tham gia Hiệp định CPTPP, chúng ta cần làm tốt hơn công tác xây dựng pháp luật, công tác thể chế và nâng cao năng lực cạnh tranh cho doanh nghiệp, đặc biệt Chính phủ cần xem xét gói hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi xanh, thân thiện với môi trường.

Đại biểu Trần Hoàng Ngân (Đoàn ĐBQH TP.HCM), nguồn: Cổng TTĐT Quốc hội

Những thách thức càng lớn hơn đối với việc đưa hàng hóa Việt Nam vào thị trường này bởi năm 2024 thương mại quốc tế tăng yếu, kinh tế toàn cầu tăng trưởng chậm lại và xung đột địa chính trị leo thang. Do đó, nhu cầu thị trường Anh giảm do lạm phát cao và người dân thắt chặt chi tiêu bởi tâm lý lo ngại về chi phí sinh hoạt cao và tình hình kinh tế bấp bênh. Chỉ số CCI (Niềm tin tiêu dùng) tháng 6/2024 ở mức -14, tăng nhẹ 3 điểm so mức -17 của tháng 5/2024 và vẫn thấp hơn nhiều so giai đoạn trước Covid-19. Biến động tỷ giá USD/GBP khiến rủi ro tài chính đối với các doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam tăng.

Biến động địa chính trị thế giới ảnh hưởng đến thị trường Anh. Xung đột biển Đỏ đã đẩy cước vận tải và kéo dài thời gian vận tải biển. Giá containers tăng vọt đang là trở ngại cho các doanh nghiệp Việt Nam xuất khẩu.

Tình trạng lừa đảo, tranh chấp thương mại giữa các doanh nghiệp Việt Nam và Anh gia tăng do tình trạng nhiều doanh nghiệp Anh gặp khó khăn tài chính, năm 2023 số lượng doanh nghiệp Anh phá sản cao kỷ lục.

Đáng chú ý, sau khi gia nhập Hiệp định CPTPP, Anh cũng cam kết mở cửa thị trường cho nhiều sản phẩm của các nước thành viên CPTPP khác. Trong đó, các nước Australia, New Zealand, Malaysia và Mexico có nhiều sản phẩm cùng chủng loại với sản phẩm Việt Nam.

Tuy có cùng mức ưu đãi nhưng khả năng cung ứng ổn định và chất lượng đạt tiêu chuẩn của hàng hóa đến từ các nước này sẽ làm gia tăng mức độ cạnh tranh trên thị trường Anh, khiến lợi thế cạnh tranh của sản phẩm Việt Nam có thể bị giảm sút.

Để duy trì sức cạnh tranh của hàng hóa Việt Nam tại thị trường Anh, các doanh nghiệp, nhà xuất khẩu Việt Nam cần định hướng lại kế hoạch phát triển sản xuất kinh doanh phù hợp với xu hướng của thế giới, xây dựng các yếu tố để đáp ứng nhu cầu về phát triển bền vững, cải tiến công nghệ, chất lượng mẫu mã sản phẩm phù hợp…, qua đó có thể tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng của thị trường Anh.

Bên cạnh việc xây dựng thương hiệu uy tín, chất lượng và giá cả cạnh tranh cho hàng hóa Việt Nam, các doanh nghiệp cần thường xuyên cập nhật, nắm bắt các quy định, chính sách của thị trường, tăng cường tìm hiểu các thông tin về xu hướng tiêu dùng và tiêu chuẩn chất lượng hàng hóa, các quy định nhập khẩu vào thị trường Anh. Đồng thời đầu tư và sử dụng các phương tiện, công cụ marketing số hiện đại để tăng cường quảng bá sản phẩm, tích cực tham gia các hội chợ triển lãm quốc tế tại Anh.

Điều quan trọng là doanh nghiệp Việt Nam cần đảm bảo sản phẩm và quy trình sản xuất đạt tiêu chuẩn Anh; đồng thời cần chú trọng thực hiện trách nhiệm xã hội, văn hóa kinh doanh... là những yếu tố tạo ra lợi thế khi giao thương với đối tác Anh.

Về phía các cơ quan quản lý Nhà nước, cần tận dụng các khuôn khổ thuận lợi, ưu đãi cao của cả Hiệp định CPTPP và UKVFTA để thúc đẩy hơn nữa hợp tác đầu tư song phương Việt Nam - Vương quốc Anh về kết cấu hạ tầng, chuỗi cung ứng, năng lượng sạch, tài chính xanh, công nghệ số, khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo...

Đây cũng là những lĩnh vực Vương quốc Anh có thế mạnh và Việt Nam tiếp tục định hướng tập trung phát triển trong thời gian tới.

Bài: Hoàng Phương
Ảnh: Media Team
Thiết kế: Maika