Anh và EU đạt được ý chí chính trị chung

Toàn cảnh cuộc thảo luận trực tuyến cấp cao giữa EU và Anh tại điểm cầu thủ đô London, Anh đầu tuần qua. Ảnh: EPA

Anh chính thức rời khỏi EU (Brexit) vào ngày 31-1, sau 47 năm gắn bó và bước vào thời kỳ hậu Brexit với thời hạn trước mắt là ngày 31-12. Dù đã “chia tay” EU hoàn toàn về mặt tổ chức chính trị, nhưng Anh vẫn nằm trong khu vực kinh tế miễn thuế của EU cho đến khi chính thức kết thúc giai đoạn chuyển tiếp. Dù đã đi được nửa chặng đường của thời kỳ hậu Brexit, nhưng 4 vòng đàm phán thỏa thuận hậu Brexit giữa EU và Anh vẫn ở trong tình trạng bế tắc.

Theo kết quả từ cuộc thảo luận trực tuyến cấp cao mới nhất giữa EU và Anh diễn ra vào đầu tuần qua, cả 2 bên đều thống nhất quan điểm cần tạo ra động lực để thúc đẩy các cuộc đàm phán. Bà Ursula von der Leyen, Chủ tịch Ủy ban châu Âu cho biết, cuộc thảo luận đã tìm được tiếng nói chung về việc nỗ lực tối đa để đạt được thỏa thuận vào khoảng cuối năm nay.

Sau vòng đàm phán thứ 4 vào đầu tháng 6 vẫn bao trùm tình trạng bế tắc, đến nay, các bên đã thống nhất phải tăng cường đàm phán liên tục hàng tuần trong giai đoạn cuối tháng 6 và trong tháng 7, thay vì lịch trình đàm phán từ 2 đến 3 tuần một lần như thời gian qua. Cùng với đó, các bên cũng thống nhất quy cách làm việc hiệu quả hơn khi lập ra các nhóm nhỏ thảo luận thường xuyên nhằm thúc đẩy giải quyết các vướng mắc trong đàm phán.

Theo tuyên bố của Chính phủ Anh, nước Anh sẽ không gia hạn giai đoạn chuyển tiếp hậu Brexit và khẳng định sẽ kết thúc thời kỳ quá độ Brexit vào cuối năm 2020. Từ ngày 1-1-2021, Anh sẽ độc lập cả về mặt chính trị lẫn kinh tế và không chấp nhận tuân thủ theo luật lệ của EU khi đã không còn là thành viên nữa.

Mặc dù tiến trình đàm phán hậu Brexit đến nay liên tục bế tắc bởi tồn tại quá nhiều bất đồng lớn trong hầu hết mọi phương diện, nhưng theo quan điểm của Thủ tướng Anh Boris Johnson, cả EU và Anh không có vướng mắc gì đến mức không thể đạt được thỏa thuận. Thậm chí, Thủ tướng Johnson còn tự tin bày tỏ, thỏa thuận hậu Brexit có thể đạt được ngay trong tháng 7 tới đây.

Nhìn nhận về đàm phán hậu Brexit, giới chuyên gia kinh tế chính trị quốc tế cho rằng, Thủ tướng Johnson vẫn luôn có sự quyết liệt trong việc “chia tay” EU kể từ khi nắm quyền điều hành đất nước từ cuối tháng 7-2019 và nỗ lực tiến hành các quy trình để nước Anh chính thức rời EU đúng hạn 31-1. Tương tự trong đàm phán hậu Brexit, Thủ tướng Johnson cũng cho thấy mong muốn nhanh chóng sớm đạt được thỏa thuận với EU. Tuy nhiên, nhiều quan điểm cho rằng, EU không muốn vội vàng như vậy và các vòng đàm phán vẫn bị kéo dài.

Giới chuyên gia cũng cho rằng, thời kỳ chuyển tiếp càng lâu thì càng bất lợi cho Anh, trong khi việc nhanh chóng đạt được thỏa thuận hậu Brexit có thể sẽ giúp Anh giành được nhiều lợi ích cho nước này. Ở phía EU, dù Chính phủ Anh khẳng khái tuyên bố sẽ không gia hạn hậu Brexit, nhưng EU vẫn có phần bình thản và vẫn để ngỏ khả năng gia hạn giai đoạn chuyển tiếp cho Anh.

Ở góc độ khác, sự bế tắc trong đàm phán đến nay vẫn chưa có tín hiệu thực sự chuyển biến, thậm chí thái độ cứng rắn của Anh còn cho thấy, trong 5 tháng tới là quá ít để có thể đạt được bản thỏa thuận thực chất và có lợi cho cả 2 bên.

Dù thống nhất tăng cường động lực đàm phán, nhưng thực tế, cả 2 bên đều không cho thấy sự nhượng bộ lẫn nhau, điều đó cũng có nghĩa nguy cơ không đạt được thỏa thuận là rất lớn và chắc chắn sẽ gây nên thiệt hại nghiêm trọng cho cả Anh và EU, điển hình là sự đình trệ về thương mại, rắc rối về pháp ,... từ đó, ảnh hưởng lớn đến người dân của Anh và cả khối EU.

Tương lai hậu Brexit giữa Anh và EU vẫn khá “mờ mịt”, nhưng ý chí chính trị chung đạt được đầu tuần qua được kỳ vọng sẽ giúp kết quả đàm phán tích cực hơn trong thời gian tới.

Thanh Trúc