Ba nước châu Âu đầu tiên chấm dứt việc nhập khí đốt Nga

Giới chức Latvia vừa cho biết các nước vùng Baltic không còn nhập khẩu khí đốt tự nhiên của Nga, giữa lúc châu Âu và Moscow căng thẳng vì xung đột Ukraine.

Toàn bộ khí tự nhiên phục vụ tiêu thụ nội địa của Lithuania sẽ được nhập khẩu thông qua cơ sở khí tự nhiên hóa lỏng tại cảng Klaipeda, Bộ Năng lượng Lithuania cho biết hôm 2/4.

"Chúng tôi có tin tưởng nguồn cung từ Nga hay không? Các sự kiện hiện tại rõ ràng cho chúng tôi thấy không còn sự tin tưởng nào nữa", Uldis Bariss, giám đốc điều hành kho chứa khí đốt tự nhiên Conexus Baltic Grid của Latvia nói.

"Kể từ ngày 1/4, khí đốt tự nhiên Nga không còn chảy sang Latvia, Estonia và Litva", ông nói và cho biết thêm thị trường vùng Baltic đang được phục vụ bởi lượng khí đốt được lưu trữ dưới lòng đất ở Latvia.

Cơ sở nhập khẩu khí tự nhiên hóa lỏng Klaipeda khánh thành từ 2014 sau khi Nga sáp nhập Crimea.

Mục đích của cơ sở này là nhằm giảm dần, tiến tới chấm dứt sự thống trị của khí đốt Nga, điều mà cựu Tổng thống Dalia Grybauskaite miêu tả là "mối đe dọa" với Lithuania.

Bộ Năng lượng Lithuania cũng nhấn mạnh quyết định chấm dứt nhập khẩu khí đốt từ Nga thể hiện sự phản đối trước yêu cầu của Moscow buộc các nước phương Tây trả tiền mua khí đốt bằng đồng ruble, trái với các hợp đồng đã ký trước đó.

Cùng ngày, công ty bảo quản khí tự nhiên của Latvia là Conexus Baltic Grid cho biết các nước Baltic sẽ chấm dứt nhập khẩu khí tự nhiên của Nga.

"Những sự kiện gần đây cho thấy không thể tin tưởng vào những cam kết của Nga. Kể từ 1/4, khí đốt Nga sẽ không còn chảy đến Latvia, Estonia và Lithuania", ông Uldis Bariss, CEO của Conexus Baltic Grid, cho biết.

Lithuania, Latvia và Estonia đều là thành viên của EU và NATO. Ba nước này có chung đường biên giới trên bộ với Nga.

Động thái diễn ra khi sau khi Nga yêu cầu các quốc gia "thiếu thân thiện" thanh toán tiền mua khí đốt của Nga bằng đồng ruble. Người đứng đầu Điện Kremlin hôm 31/3 nói rằng các hợp đồng hiện tại sẽ bị dừng nếu các khoản thanh toán không được thực hiện.

Các nước bị Nga coi là "thiếu thân thiện" gồm Mỹ, các nước thành viên Liên minh châu Âu, Anh, Nhật Bản, Canada, Na Uy, Singapore, Hàn Quốc, Thụy Sĩ và Ukraine.

Trong khi Mỹ đầu tháng trước quyết định cấm nhập khẩu dầu và khí đốt của Nga, EU đã giữ lại các hợp đồng mua khí đốt từ Moscow.

Nga đang cung cấp 40% nhu cầu khí đốt của châu Âu, trong đó Đức, Italy và nhiều nước Trung Âu phụ thuộc rất nhiều vào nguồn cung này. Khoảng 25% nguồn dầu mỏ cho châu Âu cũng đến từ Nga.

Thống kê của công ty dữ liệu Đức Statista cho thấy vào năm 2020, 94% lượng khí đốt nhập khẩu của Latvia đến từ Nga, trong khi Estonia là 79% và Litva là 41%.

Tổng thống Litva Gitanas Nauseda kêu gọi các nước còn lại của EU noi gương ba nước vùng Baltic. "Kể từ tháng này, không còn khí đốt của Nga ở Litva. Nếu chúng tôi làm được, phần còn lại của châu Âu cũng có thể làm được", ông cho biết.

Ủy ban châu Âu hôm 28/3 xác nhận EU đặt mục tiêu hoàn toàn không phụ thuộc vào nguồn năng lượng nhập khẩu từ Nga vào năm 2027.

EU và Mỹ hôm 25/3 ký thỏa thuận cung cấp thêm khí đốt của Washington cho châu Âu. Mỹ cho biết sẽ làm việc với các đối tác quốc tế, cố gắng đảm bảo ít nhất 15 tỷ mét khối khí hóa lỏng (LNG) cho thị trường EU vào năm 2022 và tiếp tục tăng trong tương lai.

Mục tiêu dài hạn hơn là đảm bảo khoảng 50 tỷ mét khối LNG từ Mỹ tới EU mỗi năm, ít nhất là tới năm 2030.

Một số chuyên gia còn cho rằng, quyết định của Moscow khi công khai đe dọa cắt nguồn cung khí đốt cho châu Âu có khả năng phản tác dụng.

Bởi hành động này có của Moscow có thể khiến các nước khẩn trương hơn trong việc tìm nguồn cung và giảm sự phụ thuộc vào năng lượng từ Nga. Đây là điều mà Moscow không hề mong muốn.

Việc châu Âu dần dần rời xa các nguồn cung cấp năng lượng của Nga sẽ khiến Moscow tiếc nuối bởi họ sẽ mất đi nguồn khách hàng giàu có với mức thanh khoản cao.

Việt Hùng