Bài ca về tờ báo anh hùng

Báo QĐND lúc này vẫn chưa có bài hát truyền thống của mình, tôi thầm ước giá mình viết được “cái gì đó” để đóng góp cho tờ báo thì hay biết mấy! Tuy nung nấu nuôi điều thầm ước là vậy, nhưng khi viết ra không dễ. Viết ngắn, gọn, súc tích nhưng phải nêu bật được những truyền thống đặc trưng nhất của Báo QĐND, như: Hoàn cảnh ra đời tờ báo; là tờ báo của Đảng trong LLVT nhân dân; phóng viên Báo QĐND là nhà báo-chiến sĩ, vừa cầm súng, vừa cầm bút... Báo QĐND có một vinh dự lớn khi được Chủ tịch Hồ Chí Minh đặt tên cho tờ báo và căn dặn: “Nói những điều thật thiết thực, đúng đường lối chính trị, ít tếu, viết ngắn, giản dị, vẽ dễ hiểu, trình bày rõ ràng, ít tiếp sang trang khác”. Những suy nghĩ ấy khiến tôi cứ trăn trở, kể cả trong giấc ngủ...

Đến một ngày đầu năm 2002, tôi cùng anh Phạm Minh Châu, Trưởng phòng biên tập Quốc phòng-An ninh vừa được bổ nhiệm phó tổng biên tập cuối năm 2001, đi công tác vào Cơ quan Thường trú Quân khu 4 (TP Vinh, Nghệ An). Trên đường, hai anh em vui chuyện về cơ quan, về vai trò, vị thế và tương lai phát triển của tờ báo, những dự định công việc sắp tới trình Đảng ủy, ban biên tập... Tôi miên man ngắm cảnh vật hai bên đường, bất chợt những câu thơ lóe trong đầu tôi: “Sinh ra trong khói lửa/ Định Hóa chiến khu xưa/ Sáng ngời trang báo Đảng/ Tờ báo lính Cụ Hồ/ Báo tuyên truyền đường lối/ Nghị quyết Đảng sáng soi/ Trang báo là trận địa/ Luận chiến sắc từng câu"... Tôi vội xé mảnh giấy trong sổ ra tốc ký luôn, kẻo lại quên. Hai câu: “Sáng ngời trang báo Đảng/ Tờ báo lính Cụ Hồ” làm tôi rất tâm đắc, nói được Báo QĐND là tờ báo của Đảng, tờ báo có đối tượng bạn đọc chính là cán bộ, chiến sĩ LLVT. Tôi nhớ măng séc của báo có dòng khẩu hiệu “Vì nhân dân phục vụ”. Quân đội ta là con em của nhân dân, từ nhân dân mà ra, vì nhân dân mà chiến đấu, hy sinh. Trong các cuộc kháng chiến giải phóng và bảo vệ Tổ quốc, Báo QĐND đã có 9 nhà báo anh dũng hy sinh vì sự nghiệp giải phóng và bảo vệ đất nước. Liệt sĩ Lê Đình Dư, khi hy sinh, cổ đeo chiếc máy ảnh, tay vẫn cầm khẩu súng AK. Như thế, người phóng viên với người chiến sĩ đều đổ mồ hôi trên thao trường, đổ máu ngoài mặt trận. Lời thơ hiện lên trong đầu tôi: “Từ nhân dân mà ra/ Phóng viên và người lính/ Máu đổ lẫn mồ hôi/ Cầm bút và cầm súng/ Lớp lớp người tiếp nhau /Lời Bác dạy năm nào/ Vẫn còn ghi nhớ mãi/ Tờ báo của chúng ta/ Quân đội nhân dân Việt Nam”.

Sau ngày ở Vinh về, tôi đọc đi đọc lại nhưng không nghĩ ra được điều gì mới hơn, nên bỏ vào ngăn kéo hàng tuần liền mới mở ra, vẫn chưa sửa được câu nào. Tôi đành chép lại cẩn thận rồi đưa cho anh Đặng Hùng, thạc sĩ âm nhạc. Anh Hùng đọc xong bảo tôi: “Nhịp thơ có vẻ hợp với hành khúc, tôi sẽ phổ nhạc cho ông bài hành khúc, lấy tên là “Hành khúc Báo QĐND Việt Nam”. Anh Đặng Hùng quyết định sửa câu “Cầm bút và cầm súng” thành “Cầm bút và cây súng”, đồng thời bỏ đoạn thơ: “Báo tuyên truyền đường lối/ Nghị quyết Đảng sáng soi/ Trang báo là trận địa/ Luận chiến sắc từng câu...”. Theo anh, đoạn thơ trên nếu để thì hơi dài, vả lại nghe nó cưng cứng thế nào ấy. Thế là bài “Báo ca” đã ra đời ngoài mong đợi của chúng tôi. Anh Hùng kể: “Một lần, Đoàn Ca múa Quân đội lên biểu diễn ở Trường Sĩ quan Lục quân 1, trong khi làm sân khấu, anh em mở bài hát trên loa phóng thanh nghe cho vui, một lúc sau, anh Nguyễn Mạnh Đẩu, Thiếu tướng, Phó hiệu trưởng về chính trị (sau là Trung tướng, Chính ủy Tổng cục Kỹ thuật) chạy xuống bảo: “Hùng ơi! Sao các cậu có bài hát về Báo QĐND hay thế?”. Anh Đặng Hùng liền cho in một số đĩa cho tôi. Tôi “gạ” anh Nguyễn Mạnh Hùng, Trưởng phòng biên tập Văn hóa-Thể thao xin cho đăng báo trang của anh. Hôm ấy, khoảng giữa tháng 10, tòa soạn tổ chức sơ kết phát động thi đua chào mừng 57 năm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2-9, trước khi kết thúc chương trình ca nhạc, Đoàn Ca múa Quân đội trình diễn bài “Hành khúc Báo QĐND Việt Nam”.

Sau này, Thạc sĩ âm nhạc Đặng Hùng cho biết, bài “Hành khúc Báo QĐND Việt Nam” được Hội Nhạc sĩ Việt Nam chọn là một trong 20 bài hành khúc hay nhất trong giai đoạn 2001-2005.

LÊ QUÝ HOÀNG