Bảo vệ nguồn nước ngầm
Việc khai thác nước ngầm quá mức tại TP Hồ Chí Minh là một trong những nguyên nhân gây sụt, lún, tăng nguy cơ ngập úng; chưa kể việc sử dụng nước giếng khoan trong sinh hoạt không bảo đảm cho sức khỏe... UBND thành phố đã giao Sở Tài nguyên và Môi trường phối hợp chính quyền các địa phương trám, lấp các giếng ngầm hư hỏng, các giếng không có giấy phép khai thác để bảo vệ nguồn nước ngầm.
Thành phố Hồ Chí Minh hiện có khoảng 100 nghìn giếng khoan khai thác nước ngầm với đường kính và độ sâu khác nhau. Tổng khối lượng nước ngầm đang được khai thác là hơn 680 nghìn mét khối ngày đêm. Việc khai thác nước ngầm tràn lan, quá mức như hiện nay là một trong những nguyên nhân gây ra hiện tượng lún, sụt, gia tăng nguy cơ ngập nước ở thành phố. Ngoài ra, việc sử dụng nước giếng khoan chưa qua xử lý sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe bởi các chất độc tồn tại trong nước giếng. Nếu ở mức độ nhẹ có thể gây dị ứng da, nhiễm trùng đường ruột gây bệnh tiêu chảy; nếu tích tụ lâu ngày có thể gây ung thư. Ông Nguyễn Văn Đắng, Giám đốc Công ty CP Cấp nước Gia Định cho biết, ngoài việc tăng cường giáo dục, tuyên truyền để bảo vệ nguồn nước ngầm, cần tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra và tăng mức xử lý vi phạm trong việc khai thác, sử dụng và bảo vệ nguồn nước ngầm của thành phố.
Từ năm 2018, UBND thành phố đã có kế hoạch giảm lượng khai thác nước ngầm xuống, từ hơn 700 nghìn mét khối ngày đêm còn 100 nghìn mét khối ngày đêm vào năm 2025. Theo Sở Tài nguyên và Môi trường (TN và MT), hiện nay nhu cầu khai thác và sử dụng nước ngầm trên địa bàn thành phố là gần 720 nghìn mét khối ngày đêm, trong đó, lượng khai thác nước ngầm trong các hộ gia đình chiếm 50% với 356 nghìn mét khối ngày đêm. Khảo sát của Sở TN và MT cho thấy, nhu cầu sử dụng nước ngầm không chỉ phổ biến ở khu vực ngoại thành mà ở khu vực nội thành, nhiều hộ gia đình cũng sử dụng nước ngầm từ hệ thống giếng khoan. Ðáng lưu ý, nhiều nơi dù đã phủ kín hệ thống nước máy nhưng không ít hộ dân vẫn sử dụng nước ngầm trong sinh hoạt hằng ngày. Tại xã Xuân Thới Thượng, huyện Hóc Môn, mặc dù nguồn nước máy của Công ty cấp nước Trung An kéo về đây đã gần hai năm nhưng nhiều hộ dân vẫn duy trì hệ thống giếng khoan để lấy nước sử dụng trong sinh hoạt. Bà Nguyễn Thị Hằng, ngụ đường Trần Văn Mười, xã Xuân Thới Thượng cho biết, sau khi gắn đồng hồ nước, gia đình bà chỉ dùng nước máy để uống, còn nấu ăn và tắm giặt vẫn bơm từ giếng khoan trong nhà để tiết kiệm chi phí. Sử dụng nước giếng thoải mái hơn nhiều so với nước máy, chỉ tốn tiền điện bơm nước. Một chủ cơ sở sản xuất nước đá ở đường Phan Văn Hớn, huyện Hóc Môn cũng cho biết, cơ sở này mỗi ngày sản xuất gần 30 bao (khoảng 300 kg) nước đá với nguồn nước lấy từ giếng khoan công nghiệp của cơ sở. Không chỉ tại các hộ gia đình, nhiều điểm rửa xe ở khu vực quận 7, 9, Gò Vấp, Tân Phú và thậm chí ở khu vực quận 1, 3… cũng khai thác và tiêu thụ một khối lượng lớn nước ngầm để kinh doanh dịch vụ này. Sở TN và MT đã nhiều lần cảnh báo tình trạng khai thác nước ngầm quá mức nhưng vẫn chưa được cơ quan chức năng xử lý triệt để.
Lý giải về thực trạng này, Phó Giám đốc Sở TN và MT Nguyễn Thị Thanh Mỹ cho rằng, người dân vẫn còn thói quen dùng nước giếng khoan và chưa nhận thức hết được những tác hại của việc sử dụng nguồn nước đó cũng như hậu quả khi khai thác nước ngầm quá mức. Bên cạnh đó, Luật Bảo vệ tài nguyên nước cũng chưa được thực thi nghiêm túc cho nên tình trạng khai thác nước ngầm tràn lan, sử dụng thiếu hợp lý vẫn tồn tại. Một nghiên cứu từ Sở TN và MT cho thấy, đến năm 2020, nhiều khu vực ngoại thành sẽ bị sụt lún từ 12 đến 20 cm với nguyên nhân chính từ khai thác nước ngầm. Tình trạng sụt, lún này cộng với biến đổi khí hậu, triều cường dâng cao sẽ làm cho tình hình ngập úng ngày càng nghiêm trọng. Kết quả giám sát chất lượng nước ngầm định kỳ của Trung tâm Y tế dự phòng thành phố cũng cho thấy, chất lượng nước ngầm trên địa bàn, nhất là các mẫu nước giếng của hộ dân hầu như có độ pH thấp, hàm lượng a-mô-ni cao vượt giới hạn cho phép, không bảo đảm sức khỏe cho người sử dụng. Các điểm không đạt tập trung tại các quận 12, Gò Vấp, Tân Bình, Tân Phú, huyện Hóc Môn.
Phó Tổng Giám đốc Tổng Công ty Cấp nước Sài Gòn (Sawaco) Bùi Thanh Giang nhận định: Nguồn nước ngầm tự khai thác có chi phí rẻ hơn so với nước máy là một trong những lý do dẫn đến việc các hộ gia đình, các khu công nghiệp, khu chế xuất sử dụng nguồn nước máy rất hạn chế. Tuy nhiên, hậu quả của việc khai thác nước ngầm quá mức và sử dụng nước ngầm không bảo đảm vệ sinh thì người dân chưa lường hết được. Hiện nay, nguồn nước máy đã được cấp đến toàn bộ các hộ dân của thành phố với tổng lượng nước phát ra hơn 1,8 triệu mét khối ngày đêm (dư khoảng 500.000 mét khối ngày đêm). Trong khi một lượng lớn nước ngầm vẫn được người dân và doanh nghiệp khai thác sử dụng là sự lãng phí lớn về tài nguyên nước cũng như đe dọa môi trường do nguy cơ sụt, lún từ việc khai thác nước ngầm gây ra… Để kiểm soát tình trạng này, UBND thành phố đã giao Sở TN và MT phối hợp chính quyền địa phương trám lấp các giếng ngầm hư hỏng, giếng không sử dụng, giếng không có giấy phép khai thác đúng kỹ thuật nhằm bảo vệ nguồn nước ngầm.
Nguồn Nhân Dân: http://nhandan.com.vn/tphcm/item/40677902-bao-ve-nguon-nuoc-ngam.html
