Biện pháp tốt nhất để phòng bệnh bạch hầu

Khoa Phòng chống Bệnh truyền nhiễm, Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật TP.HCM (HCDC)

Bạch hầu là bệnh lây truyền trực tiếp từ người này sang người khác qua giọt bắn từ các dịch tiết đường hô hấp hoặc gián tiếp từ đồ chơi, vật dụng có dính dịch tiết của người bệnh.

Bệnh có thể để lại các biến chứng nặng nề và lây lan thành dịch. Tiêm ngừa vaccine là biện pháp hiệu quả nhất để phòng bệnh bạch hầu.

Vaccine phòng bệnh bạch hầu được điều chế từ độc tố vi khuẩn bạch hầu (Corynebacterium diphtheria) trong môi trường nuôi cấy và đã qua xử lý bằng formaldehyde. Vaccine bạch hầu được phát triển vào năm 1923. Đến năm 1985, Việt Nam chính thức đưa vaccine bạch hầu vào chương trình Tiêm chủng mở rộng cùng với 5 bệnh khác là lao, ho gà, uốn ván, bại liệt và sởi.

Các loại vaccine hiện nay có chứa thành phần bạch hầu:

Để giảm số lượng mũi tiêm cho trẻ cũng như thuận tiện cho phụ huynh trong việc đưa trẻ đi tiêm, đã có nhiều vaccine phối hợp được sản xuất. Hiện nay, tại Việt Nam, các loại vaccine sau có chứa thành phần bạch hầu:

DPT: (DTwP) có 3 thành phần bạch hầu, uốn ván và ho gà toàn tế bào.
ComBeFive và SII: Có 5 thành phần gồm bạch hầu, uốn ván, ho gà vô bào, viêm gan siêu vi B và viêm phổi/viêm màng não/các bệnh do Haemophilus influenzae type b (Hib) gây ra.
Adacel và Boostrix: Có 3 thành phần là bạch hầu, uốn ván và ho gà vô bào.
Td: Có 2 thành phần là bạch hầu và uốn ván.
Tetraxim: Có 4 thành phần gồm bạch hầu, uốn ván, ho gà vô bào và bại liệt.
Pentaxim: Có 5 thành phần gồm bạch hầu, uốn ván, ho gà vô bào, bại liệt và viêm phổi/viêm màng não/các bệnh do Haemophilus influenzae type b (Hib) gây ra.
Infanrixhexa và Hexaxim: Có 6 thành phần gồm bạch hầu, uốn ván, ho gà vô bào, bại liệt, viêm gan siêu vi B và viêm phổi/viêm màng não/các bệnh do Haemophilus influenzae type b (Hib) gây ra.

Trong các vaccine trên, ComBeFive, SII, DPT là của chương trình Tiêm chủng mở rộng. Các vaccine này được Chính phủ chi ngân sách mua để tiêm chủng miễn phí cho tất cả trẻ em trong độ tuổi quy định.

Các vaccine còn lại là ngoài chương trình, phải trả phí khi tiêm chủng. Infanrix Hexa, Hexaxim và Pentaxim là những vaccine có thể lựa chọn để tiêm chủng các mũi cơ bản theo lịch Tiêm chủng mở rộng cho trẻ em dưới 1 tuổi.

Lịch tiêm chủng bắt buộc và lịch tiêm khuyến cáo

Lịch tiêm chủng bắt buộc vaccine phối hợp có chứa thành phần bạch hầu gồm 3 liều cách nhau ít nhất 1 tháng bắt đầu từ lúc trẻ đủ 2 tháng tuổi. Một liều tiêm nhắc thứ tư lúc trẻ 18 tháng tuổi. Mũi tiêm nhắc rất cần thiết vì nó giúp kéo dài hiệu quả bảo vệ của vaccine phòng bệnh bạch hầu ít nhất 5 năm.

Liều lượng thuốc trong mỗi lần tiêm là 0,5 ml và được tiêm bắp ở vị trí 1/3 giữa mặt ngoài đùi. Ngoài lịch tiêm chủng bắt buộc nêu trên, vaccine bạch hầu được khuyến cáo tiêm nhắc vào các độ tuổi 4-7, 12-15 tuổi và sau đó tiêm nhắc mỗi 10 năm bằng các vaccine DTaP, Td, Tdap.

Độc giả Thảo Dương