Bộ GD&ĐT chịu trách nhiệm về sách giáo khoa

Tăng cường các biện pháp bảo đảm chất lượng sách

Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Phùng Xuân Nhạ cho biết, để triển khai thực hiện đổi mới chương trình, SGK giáo dục phổ thông theo quy định tại Nghị quyết 88 và Nghị quyết 51, Bộ GD&ĐT đã ban hành kế hoạch thực hiện việc đổi mới, giao những nhiệm vụ cụ thể cho các đơn vị, địa phương để triển khai.

Thực hiện chủ trương khuyến khích xã hội hóa biên soạn SGK, Bộ GD&ĐT chỉ đạo NXB Giáo dục Việt Nam và các NXB khác thuộc ngành giáo dục tổ chức biên soạn, xuất bản SGK bằng kinh phí xã hội hóa. Hiện nay, đã có 5 bộ SGK lớp 1, gồm 46 SGK của đầy đủ các môn học/hoạt động giáo dục bắt buộc và SGK môn học tự chọn tiếng Anh được phê duyệt cho phép sử dụng trong cơ sở giáo dục phổ thông.

Đối với nhiệm vụ biên soạn một bộ SGK sử dụng vốn vay của Ngân hàng Thế giới, Chính phủ đã chỉ đạo Bộ GD&ĐT xây dựng và tổ chức thực hiện kế hoạch biên soạn một bộ SGK gồm 137 đầu SGK của đầy đủ các môn học, hoạt động giáo dục từ lớp 1 đến lớp 12.

Theo quy định của Ngân hàng Thế giới, việc tuyển chọn tác giả SGK phải được thực hiện thông qua hình thức đấu thầu rộng rãi. Việc tổ chức đấu thầu cần có đủ căn cứ pháp lý để xây dựng cơ cấu, thành phần, số lượng tác giả và biên tập viên kèm theo kinh phí biên soạn đối với từng môn học, hoạt động giáo dục theo chương trình nên chỉ có thể tiến hành sau khi các chương trình môn học đã được ban hành.

Tháng 2-2020, Bộ GD&ĐT tiếp tục tổ chức đấu thầu (lần 2) để tuyển chọn tác giả SGK. Số ứng viên nộp hồ sơ đăng ký tham gia đã đáp ứng yêu cầu về số lượng chủ biên, tác giả, biên tập viên cần tuyển chọn để tổ chức biên soạn SGK lớp 1, lớp 2 và lớp 6. Tuy nhiên, khi Bộ GD&ĐT tổ chức thương thảo để ký hợp đồng, các tác giả đã đưa ra nhiều yêu cầu về nhuận bút lâu dài sau khi biên soạn mà theo quy định thì Bộ GD&ĐT không đáp ứng được.

“Hiện nay, các NXB đang tiếp tục hoàn thiện bản mẫu SGK lớp 2 và lớp 6 để thẩm định trong năm 2020; tiếp tục biên soạn SGK các lớp còn lại để thẩm định trong các năm tiếp theo đáp ứng lộ trình thực hiện chương trình, SGK mới. Vì vậy, việc Bộ GD&ĐT không tổ chức biên soạn một bộ SGK sẽ thuận lợi hơn cho việc phát triển xã hội hóa biên soạn SGK, tạo môi trường cạnh tranh bình đẳng giữa các NXB”, Bộ trưởng nói.

Bộ trưởng Phùng Xuân Nhạ cũng cho biết thêm, Chính phủ đã chỉ đạo Bộ GD&ĐT phối hợp với Bộ Tài chính và các cơ quan có liên quan xây dựng, chỉ đạo thực hiện việc cung cấp SGK miễn phí cho thư viện các trường học ở vùng khó khăn; chỉ đạo NXB Giáo dục Việt Nam và các NXB thuộc ngành giáo dục tham gia biên soạn, xuất bản SGK thực hiện việc tặng SGK cho học sinh có hoàn cảnh khó khăn.

Bộ GD&ĐT tăng cường các biện pháp bảo đảm chất lượng và chủ động chuẩn bị SGK thông qua việc chỉ đạo NXB Giáo dục Việt Nam (do Bộ GD&ĐT làm chủ sở hữu Nhà nước) thực hiện việc biên soạn, xuất bản, in, phát hành một bộ SGK đầy đủ các môn học và hoạt động giáo dục.

Cách làm này vẫn bảo đảm đủ SGK, đảm bảo tiêu chuẩn, chất lượng để chủ động triển khai chương trình mới, đồng thời khuyến khích phát triển xã hội hóa biên soạn SGK theo chủ trương của Quốc hội.

Bộ GD&ĐT kiểm tra, giám sát, chịu trách nhiệm về chất lượng SGK. (Ảnh: T.F)

Tiết kiệm ngân sách Nhà nước

Báo cáo thẩm tra của Ủy ban Văn hóa giáo dục thanh niên, thiếu niên và nhi đồng của Quốc hội đánh giá cao sự nỗ lực của Chính phủ, Bộ GD&ĐT trong việc triển khai thực hiện Nghị quyết 88. Chủ nhiệm Phan Thanh Bình cho biết, Chính phủ, Bộ GD&ĐT đã tập trung nhiều cho việc triển khai, thực hiện NQ88 và đạt được những kết quả rất tích cực, nhất là việc ban hành chương trình GDPT tổng thể, các chương trình môn học/hoạt động giáo dục, việc xã hội hóa biên soạn SGK.

Từ thực tế biên soạn SGK, Thường vụ Ủy ban cho rằng, cần cân nhắc việc Bộ GD&ĐT tiếp tục tổ chức biên soạn SGK lớp 1. Lý do là thời gian từ nay đến khai giảng năm học 2020-2021 còn rất ngắn để triển khai biên soạn, thực nghiệm và thẩm định một bộ SGK lớp 1 mới. Việc tập hợp các chuyên gia sẽ khó khăn khi các nhà khoa học có kinh nghiệm đã tham gia các nhóm biên soạn của 3 NXB.

Việc xã hội hóa biên soạn SGK đã huy động được nguồn lực, các tổ chức, cá nhân tham gia trực tiếp vào công tác giáo dục. Không tổ chức biên soạn SGK, sẽ tạo điều kiện cho Bộ GD&ĐT tập trung vào nhiệm vụ quản lý Nhà nước, kiểm tra, giám sát và chịu trách nhiệm về chất lượng SGK theo quy định của Luật Giáo dục 2019.

Phó Thủ tướng Chính phủ Vũ Đức Đam cho rằng, Bộ GD&ĐT đã làm đúng quy trình trong việc tổ chức biên soạn một bộ SGK, nhưng kết quả không được như mong muốn. Bộ đã có báo cáo đánh giá lý do. Quan điểm thống nhất là, Chính phủ và Bộ GD&ĐT sẽ cố gắng hết sức, thực hiện hết trách nhiệm với đầy đủ nội dung đã được nêu trong Nghị quyết của Quốc hội. Trường hợp đã cố gắng hết sức nhưng không thực hiện được thì sẽ báo cáo Quốc hội để xin ý kiến.

Phó Thủ tướng đồng ý kiến nghị của Bộ GD&ĐT và báo cáo thẩm tra sơ bộ của Ủy ban Văn hóa giáo dục thanh niên, thiếu niên và nhi đồng của Quốc hội và cho rằng, về cơ bản thực tiễn mấy năm qua cho thấy, “chúng ta không cần dùng ngân sách Nhà nước để biên soạn SGK”. Tuy nhiên, cần đề phòng trường hợp bất khả kháng khi xã hội hóa biên soạn SGK không thuận lợi thì Quốc hội giao cho Thủ tướng Chính phủ để chỉ đạo thực hiện.

Những khó khăn của Bộ GD&ĐT trong tổ chức đấu thầu tuyển tác giả biên soạn SGK cũng được Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Nguyễn Hạnh Phúc chia sẻ. Ông cho rằng, Bộ GD&ĐT đã rất tích cực thực hiện xã hội hóa biên soạn SGK và việc không dùng ngân sách Nhà nước mà vẫn có nhiều SGK chất lượng cho chương trình mới là “đáng hoan nghênh, rất đáng khen”.

Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đánh giá cao việc Chính phủ chỉ đạo tổ chức việc thực hiện Nghị quyết 88 và vai trò của Bộ GD&ĐT trong triển khai thực hiện Nghị quyết này. Đồng tình với việc ở kỳ họp Quốc hội tới sẽ báo cáo và xin ý kiến việc Nhà nước có cần làm một bộ SGK nữa không, Chủ tịch Quốc hội đề nghị cần quan tâm vấn đề quản lý giá SGK khi xã hội hóa sẽ như thế nào.

T.Fan