Bổ sung trách nhiệm tố giác về tội phạm cho công an xã: Còn những băn khoăn

Tiếp tục chương trình làm việc tại Kỳ họp thứ 2, sáng nay, 25-10, Quốc hội thảo luận trực tuyến về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Bộ luật Tố tụng hình sự.

Tại phiên họp, một trong những nội dung nhận được nhiều sự quan tâm thảo luận của các đại biểu là đề nghị sửa đổi Khoản 3 Điều 146 Bộ luật Tố tụng hình sự.

Theo Tờ trình của Chính phủ, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao đề nghị sửa đổi Khoản 3 Điều 146 Bộ luật Tố tụng hình sự: Bổ sung trách nhiệm tiến hành kiểm tra, xác minh sơ bộ tố giác, tin báo về tội phạm cho công an xã (như đối với Công an phường, thị trấn, Đồn Công an), cụ thể như sau: “Công an xã, phường, thị trấn, Đồn Công an có trách nhiệm tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm, lập biên bản tiếp nhận, tiến hành kiểm tra, xác minh sơ bộ và chuyển ngay tố giác, tin báo về tội phạm kèm theo tài liệu, đồ vật có liên quan cho Cơ quan điều tra có thẩm quyền”.

Quang cảnh phiên họp sáng 25-10. Ảnh: Trọng Hải

Tạo điều kiện giải quyết kịp thời các vụ việc ngay từ giai đoạn mới phát hiện

Đại diện cơ quan thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội Lê Thị Nga tán thành chủ trương bổ sung trách nhiệm cho Công an xã trong tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm.

Chủ nhiệm Lê Thị Nga cũng cho rằng, quy định tại khoản 3 Điều 146 Bộ luật Tố tụng hình sự phân biệt trách nhiệm của công an phường, thị trấn, Đồn công an khác với trách nhiệm của công an xã do tại thời điểm xây dựng Bộ luật Tố tụng hình sự năm 2015, công an xã chưa được bố trí chính quy như Công an phường, thị trấn, Đồn Công an.

Tuy nhiên, trên cơ sở quy định mới của Luật Công an nhân dân năm 2018, Bộ Công an đã triển khai Đề án bố trí công an chính quy đảm nhiệm các chức danh Công an xã nên việc sửa đổi, bổ sung trách nhiệm của công an xã giống như công an phường, thị trấn, Đồn công an là phù hợp và cần thiết.

“Đồng thời, xuất phát từ quy định của pháp luật hiện hành về vị trí, vai trò của công an xã chính quy và căn cứ điều kiện thực tiễn hiện nay thì việc giao thêm trách nhiệm cho công an xã sẽ phát huy nguồn lực của lực lượng này trong việc kiểm tra, xác minh sơ bộ tố giác, tin báo tiếp nhận được và tạo điều kiện giải quyết kịp thời các vụ việc ngay từ giai đoạn mới phát hiện”, Chủ nhiệm Lê Thị Nga nói.

Đáp ứng nhu cầu thực tiễn

Phát biểu tại phiên thảo luận, đại biểu Nguyễn Tiến Nam, Giám đốc Công an tỉnh Quảng Bình (Đoàn Quảng Bình) đánh giá, việc bổ sung nhiệm vụ cho công an xã trong tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo tội phạm là hết sức cần thiết, phù hợp với hệ thống tổ chức bộ máy của lực lượng Công an nhân dân và đáp ứng nhu cầu thực tiễn.

Dẫn Luật Công an nhân dân năm 2018, đại biểu Nguyễn Tiến Nam cho biết, công an xã là một cấp trong bộ máy của công an nhân dân, có vị trí vai trò rất quan trọng trong thực hiện chức năng quản lý Nhà nước về an ninh trật tự, đấu tranh phòng, chống tội phạm.

Theo đại biểu Nguyễn Tiến Nam, công an xã là lực lượng thường trực gần dân nhất để nắm, tiếp nhận tin báo tố giác tội phạm từ nhân dân, luôn có mặt nhanh nhất, kịp thời nhất khi có vụ việc liên quan đến an ninh trật tự xảy ra ở cơ sở; kịp thời phòng ngừa, ngăn chặn tội phạm cũng như hậu quả của tội phạm, tiến hành các hoạt động theo thẩm quyền để bảo vệ hiện trường, tài liệu, vật chứng, phối hợp truy bắt tội phạm.

Đại biểu Nguyễn Tiến Nam phát biểu từ điểm cầu tỉnh Quảng Bình. Ảnh: Trọng Hải

Đại biểu tỉnh Quảng Bình cho phân tích thêm, hiện nay 100% xã được bố trí công an chính quy, trong đó có hơn 50% có trình độ đại học, gần 22% từng công tác tại các đội điều tra công an cấp huyện, hơn 71% từng làm công tác điều tra hoặc liên quan đến công tác điều tra hình sự.

Do đó, đại biểu khẳng định nhân lực của công an xã rất lớn, đủ khả năng đáp ứng cho việc bổ sung nhiệm vụ về tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo tội phạm tương đương với công an phường, thị trấn.

“Hoàn toàn có thể tin tưởng giao nhiệm vụ này cho công an xã”, đại biểu nói.

Đồng quan điểm này, đại biểu Nguyễn Tạo (Đoàn Lâm Đồng) cũng dẫn chứng từ địa bàn địa phương mình khi công an xã được bố trí 100% địa bàn và thực hiện đầy đủ quyền hạn theo Luật Công an nhân dân.

“Việc bổ sung bổ sung trách nhiệm tiến hành kiểm tra, xác minh sơ bộ tố giác, tin báo về tội phạm cho Công an xã là không mâu thuẫn với quy định của Luật Công an nhân dân”, đại biểu Nguyễn tạo khẳng định.

Cần có lộ trình thực hiện về đào tạo, tập huấn

Tuy nhiên, dù đồng tình với việc sửa đổi quy định trên song một số đại biểu băn khoăn về thời điểm sửa đổi dự án luật theo trình tự rút gọn. Bởi lẽ, theo các đại biểu, đây là quy định mới, cần được xem xét, đánh giá đầy đủ theo trình tự xây dựng luật thông thường.

Đại biểu Đoàn Thị Lê An (Đoàn Cao Bằng) cho rằng, lực lượng công an xã chính quy mới được thiết lập và thực hiện rất nhiều việc ở cấp xã, mỗi người có nghiệp vụ chuyên môn khác nhau, nghiệp vụ không đồng đều, được đào tạo khác nhau.

Do đó, việc giao thêm nhiệm vụ mới cần xem xét, đánh giá kỹ về năng lực cán bộ, điều kiện cơ sở vật chất để bảo đảm tính khả thi. Thậm chí nếu sau đánh giá nhận thấy chưa đáp ứng được ngay thì cần có lộ trình thực hiện về đào tạo, tập huấn cán bộ, trang bị cơ sở vật chất.

“Theo tôi, quy định bổ sung trách nhiệm cho công an xã tại dự thảo luật theo trình tự rút gọn mà được thông qua và có hiệu lực ngay thì cần nghiên cứu lại”, đại biểu Đoàn Thị Lê An đề nghị.

Đại biểu Đỗ Ngọc Thịnh (Đoàn Khánh Hòa) phát biểu tại hội trường phiên họp. Ảnh: VPQH

Còn đại biểu Đỗ Ngọc Thịnh (Đoàn Khánh Hòa) đề nghị Bộ Công an giải trình, tính toán về số lượng con người, khả năng chuyên môn của công an xã và các điều kiện cần thiết khác. Vì theo Luật Công an nhân dân, số lượng công an xã chỉ khoảng 3-5 người, trong khi công an phường có hàng trăm nhân lực mới có thể đảm nhận được nhiệm vụ này trong thời gian qua..

Công an xã đáp ứng được năng lực chuyên môn

Phát biểu giải trình tại phiên họp, tiếp thu về vấn đề này, Viện trưởng Viện Kiểm sát nhân dân tối cao Lê Minh Trí khẳng định, công an xã tăng cường lực lượng chính quy và về năng lực chuyên môn, có thể đáp ứng yêu cầu.

Tuy vậy vẫn cần quan tâm hơn về đào tạo hay đầu tư cơ sở vật chất. Công an huyện cũng sẽ có biện pháp nghiệp vụ để kiểm soát chặt chẽ lực lượng công an xã, bảo đảm tuân thủ pháp luật.

Việc bổ sung nhiệm vụ nhằm phát huy năng lực và nguồn lực ở cơ sở, công an xã làm tốt thì giảm áp lực cho công an huyện hiện đang quá tải.

Dịch bệnh tác động đến đời sống xã hội, phát sinh nhiều vấn đề, trong đó có tình hình tội phạm. Việc tăng cường ở cơ sở sẽ bảo đảm giải quyết ngay vấn đề phát sinh, bảo đảm an ninh trật tự cả trước mắt và lâu dài.

HẰNG PHƯƠNG