Bộ trưởng Bộ Y tế kêu gọi tiếp tục quan tâm và đầu tư cho công tác dân số của Việt Nam

Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan - Phó trưởng ban thường trực Ban Chỉ đạo Quốc gia Dân số và Phát triển đã nhấn mạnh thông tin tại lễ mít tinh hưởng ứng Ngày Dân số thế giới 11/7 do Bộ Y tế và Quỹ Dân số Liên Hợp Quốc (UNFPA) tổ chức hôm nay, 11/7 tại Hà Nội.

Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan - Phó trưởng ban thường trực Ban Chỉ đạo Quốc gia Dân số và Phát triển phát biểu.

Dự buổi lễ về phía Bộ Y tế có Thứ trưởng Nguyễn Thị Liên Hương cùng nhiều lãnh đạo các Vụ, Cục, đơn vị thuộc và trực thuộc Bộ và Lãnh đạo nhiều bộ, ban, ngành, đoàn thể...

Về phía các tổ chức quốc tế có bà Pauline Fatima Tamesis, Điều phối viên Thường trú Liên hợp quốc tại Việt Nam; ông Matt Jacson, Trưởng đại diện UNFPA tại Việt Nam; các đại biểu đại diện cho các tổ chức Quốc tế; Đoàn ngoại giao các nước...

Việt Nam đạt nhiều thành tựu trong công tác dân số, đóng góp quan trọng vào phát triển kinh tế-xã hội, xóa đói giảm nghèo

Phát biểu tại buổi lễ, Bộ trưởng Đào Hồng Lan nêu rõ, năm 1994 tại thủ đô Cairo - Ai Cập diễn ra Hội nghị quốc tế về dân số và phát triển với sự tham gia 179 quốc gia trong đó có Việt Nam, Hội nghị đã thông qua Chương trình hành động với tầm nhìn sâu rộng trong lĩnh vực dân số và phát triển.

"Việt Nam không chỉ tích cực tham gia các hoạt động, xây dựng và thông qua chương trình hành động hội nghị mà còn tích cực thực hiện và đã đạt được những thành tựu quan trọng trong việc hoàn thành các mục tiêu, chương trình hành động của Hội nghị về Dân số và Phát triển"- Bộ trưởng Đào Hồng Lan nói.

Theo Bộ trưởng Đào Hồng Lan, năm 2024, tròn 30 năm thực hiện Chương trình hành động của Hội nghị quốc tế về dân số và phát triển; được sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo của Đảng và Nhà nước, sự phối hợp của các ban, bộ, ngành, đoàn thể Trung ương và địa phương, đặc biệt là sự hỗ trợ của các tổ chức quốc tế, Việt Nam đã đạt nhiều thành tựu trong công tác dân số, đóng góp quan trọng vào sự nghiệp phát triển kinh tế-xã hội, xóa đói giảm nghèo và nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân trong thời gian qua.

Bà Pauline Fatima Tamesis, Điều phối viên Thường trú Liên hợp quốc tại Việt Nam phát biểu.

Việt Nam đã kiểm soát được tốc độ gia tăng nhanh quy mô dân số, duy trì xung quang mức sinh thay thế từ năm 2006 đến nay và đã góp phần làm tăng GDP bình quân đầu người khoảng 2%/năm, giảm khoảng cách chênh lệch về thu nhập, mức sống giữa các vùng, các nhóm dân cư, nhất là vùng khó khăn có mức sinh cao.

Cơ cấu dân số chuyển dịch tích cực. Tỷ lệ dân số 0-14 tuổi giảm mạnh góp phần nâng cao chất lượng giáo dục, là cơ hội để cải thiện sức khỏe, đặc biệt là sức khỏe sinh sản cho vị thành niên, thanh niên, sử dụng nguồn lao động dồi dào cho tăng trưởng và phát triển kinh tế. Việt Nam bước vào thời kỳ "dân số vàng" từ 2007 và cũng vừa vượt qua mốc 100 triệu dân, tạo cơ hội cho tích lũy nguồn lực để tăng đầu tư cho an sinh xã hội, y tế, giáo dục, việc làm trong tương lai.

Cùng đó, chỉ số phát triển con người tăng nhanh và đạt mức trung bình so với các nước trên thế giới. Tình trạng suy dinh dưỡng, tử vong bà mẹ, trẻ em giảm mạnh. Tỷ suất tử vong mẹ đã giảm sáu lần trong 30 năm qua, từ mức 233/100.000 trẻ đẻ sống năm 1990 xuống còn khoảng 40/100.000 trẻ đẻ sống những năm gần đây. Từ năm 1993, tỷ suất tử vong trẻ em dưới 1 tuổi giảm gần bốn lần, từ 43,3 xuống 12,1 trên 1.000 trẻ đẻ sống năm 2020.

Các đại biểu dự buổi lễ mít tinh.

Tầm vóc, thể lực người Việt Nam có bước cải thiện. Tuổi thọ trung bình tăng nhanh, từ 65,5 tuổi năm 1993 lên 74,5 tuổi năm 2023 cao hơn nhiều nước có cùng mức thu nhập bình quân đầu người.

Cùng đó, theo Bộ trưởng Bộ Y tế, dịch vụ dân số và kế hoạch hóa gia đình được mở rộng, chất lượng ngày càng cao. Nhiều dịch vụ như tư vấn và khám sức khỏe trước khi kết hôn; tầm soát, chẩn đoán và điều trị sớm các bệnh, tật trước sinh và sơ sinh được triển khai, mở rộng. Tất cả các tỉnh, thành phố đã triển khai chương trình tầm soát, chẩn đoán và điều trị các bệnh, tật trước sinh và sơ sinh. Dịch vụ chăm sóc sức khỏe người cao tuổi từng bước được phát triển.

Phân bố dân cư hợp lý hơn, gắn với quá trình đô thị hóa, công nghiệp hóa và yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh.

Bộ trưởng Đào Hồng Lan khẳng định, những thành tựu mà công tác dân số đạt được đã tác động to lớn và tích cực đến tăng trưởng kinh tế, nâng cao bình đẳng giới, tiến bộ xã hội và bảo vệ tài nguyên, môi trường; cải thiện chất lượng cuộc sống, hạnh phúc của từng người dân, từng gia đình, đóng góp vào sự phát triển bền vững của đất nước; góp phần thực hiện thắng lợi các Mục tiêu Phát triển thiên niên kỷ.

"Việt Nam là một trong số các quốc gia thực hiện thành công Mục tiêu Phát triển thiên niên kỷ vào năm 2015 và tiến tới thực hiện thành công Chương trình nghị sự của Liên hợp quốc về phát triển bền vững đến năm 2030, Việt Nam đã được Liên Hiệp Quốc ghi nhận, đánh giá cao và trao tặng Giải thưởng Dân số của Liên Hợp Quốc"- Bộ trưởng Bộ Y tế thông tin.

Ông Matt Jacson, Trưởng đại diện UNFPA tại Việt Nam phát biểu.

Tập trung xây dựng dự án Luật Dân số

Tuy nhiên, Bộ trưởng Đào Hồng Lan cũng cho hay mặc dù Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu, nhưng vẫn còn nhiều khó khăn, thách thức đang tác động trực tiếp đến đời sống, xã hội và sự phát triển bền vững của Việt Nam trong hiện tại và tương lai.

Đó là nguy cơ không đạt được mục tiêu duy trì mức sinh thay thế trên phạm vi toàn quốc, xuất hiện xu thế mức sinh xuống thấp; Tốc độ già hóa dân số nhanh và sớm trở thành quốc gia dân số già; Tỉ số giới tính khi sinh vẫn luôn ở mức cao sẽ dẫn tới nguy cơ mất cân bằng giới tính; Tình trạng tảo hôn, hôn nhân cận huyết vẫn chậm khắc phục;

Tỷ lệ mang thai ở người chưa thành niên còn cao, nhất là khu vực miền núi phía bắc và Tây Nguyên; Tỷ lệ nhu cầu chưa được đáp ứng về kế hoạch hóa gia đình có xu hướng tăng; Những lợi thế của cơ cấu dân số vàng mang lại chưa được khai thác tốt; Tầm vóc, thể lực, chất lượng cuộc sống người dân vùng sâu, vùng xa, vùng đồng bào dân tộc thiểu số còn hạn chế so với vùng thành thị, đồng bằng ...

Tại lễ mít tinh, Bộ trưởng Đào Hồng Lan đề nghị Cục Dân số phối hợp với các tổ chức quốc tế và các cơ quan, tổ chức có liên quan tiếp tục nghiên cứu, đánh giá thực trạng công tác dân số và các yếu tố tác động của dân số đến phát triển bền vững của đất nước, đề xuất các nhiệm vụ, giải pháp trong thời gian tới nhằm triển khai thực hiện có hiệu quả Nghị quyết 21/NQ-TW cũng như hoàn thành các mục tiêu của chiến lược Dân số Việt Nam và mục tiêu quốc gia về dân số và phát triển; mục tiêu quốc gia về phát triển bền vững...

Bộ trưởng Đào Hồng Lan, Thứ trưởng Nguyễn Thị Liên Hương, Bà Pauline Fatima Tamesis, Ông Matt Jacson và ông Lê Thanh Dũng tại buổi lễ mít tinh.

Đồng thời tập trung xây dựng dự án Luật Dân số với mục tiêu chuyển từ chính sách kế hoạch hóa gia đình sang cách tiếp cận dân số và phát triển, dự kiến trình Chính phủ vào tháng 12/2024 và trình Quốc hội vào tháng 10/2025. Dự báo tác động của các yếu tố dân số đến phát triển kinh tế xã hội để tham mưu cho các cơ quan có thẩm quyền định hướng phát triển kinh tế xã hội trong thời gian tới, đặc biệt là các chính sách liên quan đến già hóa dân số, giảm tỷ suất sinh,...

Các bộ, ngành thành viên Ban Chỉ đạo Quốc gia, Ủy ban nhân dân các tỉnh, thành phố quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo công tác dân số; chỉ đạo lồng ghép các yếu tố dân số trong các chủ trương, chính sách, dự án phát triển kinh tế xã hội của địa phương, các ngành; đầu tư kinh phí, bố trí cán bộ đủ năng lực để thực hiện thành công các mục tiêu, nhiệm vụ về công tác dân số của ngành, địa phương đã đề ra...

Cùng đó, Bộ trưởng Đào Hồng Lan đề nghị Sở Y tế, Chi cục Dân số các tỉnh, thành phố cần tập trung đẩy mạnh, tăng cường độ và nâng cao hiệu quả các hoạt động truyền thông, giáo dục về dân số và phát triển.

"Việt Nam chưa có kinh nghiệm trong khuyến khích tăng mức sinh ở vùng mức sinh thấp và thích ứng với già hóa dân số, trong bối cảnh còn nhiều hạn chế về nguồn lực đầu tư. Do vậy, tôi rất mong cộng đồng quốc tế chia sẻ, hỗ trợ nguồn tài chính và hỗ trợ kỹ thuật từ cộng đồng quốc tế"- Bộ trưởng Bộ Y tế nhấn mạnh.

Cục trưởng Cục Dân số Lê Thanh Dũng phát biểu.

Thái Bình/Ảnh: Trần Minh