Bộ trưởng Công Thương: Đã đưa ra khỏi quy hoạch 472 dự án thủy điện

Không bổ sung dự án thủy điện sử dụng diện tích đất rừng tự nhiên

Theo Bộ trưởng Trần Tuấn Anh, hiện cả nước có 429 đập thủy điện, các công trình thủy điện với các quy mô khác nhau, dung tích chứa nước khoảng 56 tỷ m3 và đóng công suất 20.000 MW (chiếm 37% công suất phát cả nước). Đây là nguồn năng lượng quan trọng phục vụ phát triển kinh tế xã hội, phục vụ nhu cầu đời sống nhân dân, là năng lượng tái tạo quan trọng, mức độ ô nhiễm ít.

“Việc quản lý khai thác nguồn năng lượng này thế nào để đảm bảo giảm thiểu tác động đến môi trường, phát huy tối đa hiệu quả của nó là nhiệm vụ rất quan trọng” – Bộ trưởng nhấn mạnh.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Trần Tuấn Anh phát biểu giải trình

Cũng theo Bộ trưởng, thủy điện có tính 2 mặt. Đây là nguồn điện quan trọng cho đất nước, đóng góp vào sự phát triển kinh tế xã hội tại các địa phương, hạ tầng điện cả nước, đảm bảo an ninh năng lượng. Các hồ chứa nước góp phần tích nước, cắt giảm điều tiết lũ. Song thủy điện cũng ảnh hưởng đến môi trường đất, nước, khí hậu, đời sống dân sinh, dòng chảy, địa chất, nguồn lợi thủy sản, chiếm dụng đất rừng tự nhiên, ảnh hưởng đến rừng đầu nguồn…

“Từ sau Nghị quyết 62 của Quốc hội, Nghị quyết 11 của Chính phủ, công tác phát triển thủy điện nói chung, quản lý an toàn hồ thủy điện… đã được đảm bảo. Hàng năm đều có kiểm tra giám sát, báo cáo theo Nghị quyết 62 của Quốc hội về sự an toàn của hồ đập thủy điện, sự vận hành của hệ thống thủy điện trong phòng chống lụt bão” – Bộ trưởng cho biết.

Thực hiện chỉ đạo của Quốc hội, Thủ tướng chính phủ về việc kiểm soát chặt chẽ sự phát triển của thủy điện, không cho phép tác động vào diện tích rừng tự nhiên, từ năm 2016, Bộ Công Thương đã phối hợp với các bộ ngành tuyệt đối không bổ sung dự án thủy điện nào nếu sử dụng diện tích đất rừng tự nhiên.

Thực tế, diện tích chiếm dụng đất của dự án được bổ sung quy hoạch và tố chức triển khai đã giảm. Nếu theo Thông tư 43, việc chiếm dụng đất không vượt quá 10 ha/1 MW, song trên thực tế chỉ có 1.9 ha/1 MW. Điều này chứng tỏ chúng ta đã thực thi chính sách chặt chẽ, nghiêm túc – Bộ trưởng Trần Tuấn Anh nhận định.

Đưa ra khỏi quy hoạch hàng trăm dự án thủy điện

Về xem xét đánh giá hiệu quả của các dự án thủy điện nhỏ và vừa, Bộ Công Thương đã phối hợp với các bộ ngành đưa ra khỏi quy hoạch 472 dự án, 8 dự án thủy điện bậc thang ở các lưu vực sông, 213 điểm tiềm năng cho phát triển thủy điện.

Liên quan đến việc vận hành của các đập thủy điện và an toàn hồ đập, Bộ trưởng Trần Tuấn Anh thông tin, chúng ta đã có hàng loạt công cụ pháp lý như Luật Xây dựng, Luật Điện Lực, Luật Bảo vệ tài nguyên nước, Luật Phòng chống thiên tai bão lũ…Nghị định 114 mới đây về bảo đảm an toàn của hồ đập thủy điện, hồ thủy điện đã phân cấp, xác định rõ trách nhiệm quy trình đảm bảo yếu tố này.

Bên cạnh đó, Thông tư 47 của Bộ Tài nguyên và Môi trường đã hướng dẫn và yêu cầu các chủ đập phối hợp với chính quyền địa phương phải thiết lập các hệ thống giám sát, quan trắc tự động về khí tượng thủy văn, đo mưa và giám sát việc vận hành căn cứ trên lượng mưa về nhà máy, lượng xả từ đập xuống hạ du đảm bảo không vượt quá lượng nước về hồ. Ngoài ra, bản đồ ngập lụt của các vùng hạ du cũng là yếu tố quan trọng để yêu cầu các chủ dự án thủy điện báo cáo địa phươngtrong việc điều tiết quy trình liên hồ đảm bảo xả lũ an toàn.

“Dù công cụ pháp lý trong việc quản lý vận hành các dự án thủy điện đã tương đối đầy đủ nhưng tại một số địa phương việc thực thi pháp luật chưa nghiêm như tại thủy điện Hố Hô năm 2016 xả lũ gây ngập lụt hạ du. Cơ quan chức năng đã xử lý kiên quyết, thu giấy phép hoạt động của dự án này đồng thời xử phạt nghiêm khắc” – Bộ trưởng Trần Tuấn Anh thừa nhận.

Liên quan đến tình hình lũ lụt tại một số tỉnh miền Trung diễn ra vừa qua, theo Bộ trưởng Trần Tuấn Anh, việc sạt lở đất gây tổn hại nghiêm trọng về người và của ở Quảng Trị, Quảng Nam, Huế gắn chặt với yếu tố dị thường và cực đoan của thời tiết. Sự tác động của thủy điện cũng không thể phủ nhận nhưng ở chừng mực nhất định.

“Thời gian tới, Bộ Công Thương sẽ làm việc với các địa phương, bộ ngành để tham mưu cho Chính phủ siết chặt quản lý thủy điện nhằm hạn chế thấp nhất tác động tiêu cực của nó tới môi trường và đời sống người dân” – Bộ trưởng nhấn mạnh.

Huệ Linh