Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng: Cần thay đổi tư duy xây dựng pháp luật

Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng giải trình tại phiên họp. Ảnh: MPI

Tiếp tục Chương trình Kỳ họp thứ tám Quốc hội khóa XV, sáng 6/11, Quốc hội thảo luận tại hội trường về Dự thảo Luật Đầu tư công sửa đổi (Dự thảo) dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Nguyễn Đức Hải.

Phát biểu giải trình cuối Phiên họp, Bộ trưởng Bộ KHĐT Nguyễn Chí Dũng cảm ơn và khẳng định sẽ nghiêm túc tiếp thu các ý kiến hết sức sâu sắc, trách nhiệm, sát thực tế của đại biểu để hoàn thiện Dự thảo Luật Đầu tư công sửa đổi.

Theo Bộ trưởng Bộ KHĐT Nguyễn Chí Dũng, việc thông qua Luật tại Kỳ họp thứ 8 là rất cần thiết. Bởi, cơ sở chính trị, cơ sở thực tiễn đều đặt ra yêu cầu phải khẩn trương sửa đổi Luật, nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, giải phóng nguồn lực, đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công, đạt được các mục tiêu về phát triển kinh tế - xã hội cũng như phát triển kết cấu hạ tầng tại Chiến lược phát triển kinh tế xã hội 2021-2030.

Việc thông qua Luật Đầu tư công tại Kỳ họp này sẽ tạo căn cứ pháp lý để áp dụng ngay cho quá trình xây dựng và thực hiện Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2026-2030.

"Nếu Luật không được thông qua tại Kỳ họp thứ tám thì Kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2026-2030 sẽ được xây dựng theo Luật năm 2019, nhưng thực hiện không đồng bộ, phát sinh nhiều trường hợp chuyển tiếp, rất phức tạp trong quá trình thi hành" - Bộ trưởng nêu rõ.

Quang cảnh phiên họp. Ảnh: MPI

Nhấn mạnh về quan điểm sửa đổi Luật, Bộ trưởng cho biết, chúng ta cần phải thay đổi tư duy xây dựng pháp luật. "Trước đây, chúng ta chỉ tập trung vào quản lý, giờ phải vừa quản lý vừa kiến tạo cho phát triển. Đây là tư duy thay đổi rất lớn. Quy định pháp luật phải tạo động lực, không gian mới và khơi thông điểm nghẽn, giải phóng nguồn lực cho phát triển đất nước” - Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nêu rõ.

Bên cạnh đó, Bộ trưởng Bộ KHĐT Nguyễn Chí Dũng cho biết, phải chuyển từ phương thức tiền kiểm sang hậu kiểm và đẩy mạnh phân cấp, phân quyền.

Dẫn chứng việc một tỉnh của Trung Quốc làm được 2.000 km đường cao tốc chỉ trong 3 năm với chi phí đầu tư thấp, Bộ trưởng lý giải, do Trung Quốc thực hiện phân cấp mạnh cho địa phương, dám vay và lập các công ty nhà nước để thực hiện các dự án đầu tư công, sau đó chuyển nhượng lại cho tư nhân khai thác và thu hồi vốn...

"Nếu làm theo quy định hiện hành sẽ rất chậm và không đáp ứng được yêu cầu. Do đó, cần phải phân cấp mạnh hơn. Trong sự phân cấp này, Trung ương, Quốc hội, Chính phủ tập trung giữ vai trò kiểm soát, kiến tạo, hoàn thiện thể chế, môi trường đầu tư, đơn giản thủ tục hành chính, giảm "xin - cho"", giảm "quyền anh - quyền tôi" và đùn đẩy, né tránh" - Bộ trưởng nhấn mạnh

Giải trình ý kiến của một số đại biểu cho rằng nên nâng quy mô vốn đầu tư công của dự án quan trọng quốc gia từ 10.000 tỷ đồng lên 20.000 tỷ đồng, thay vì 30.000 tỷ đồng trở lên như trong dự thảo Luật, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, tiêu chí dự án quan trọng quốc gia đưa ra từ năm 1997 là 10.000 tỷ đồng. Từ đó đến nay, quy mô nền kinh tế đã tăng 10 lần so với năm 2000 và 2,5 lần so với năm 2013. Mức trượt giá bình quân từ năm 2020 đến nay là 3% một năm.

Với dự kiến vòng đời của luật khoảng 5-10 năm, Bộ trưởng lo ngại nếu nâng lên như ý kiến đại biểu thì vài năm nữa sẽ không còn phù hợp. Vì thế, đề nghị giữ quy mô vốn dự án quan trọng là 30.000 tỷ đồng như Chính phủ đề xuất.

Theo Bộ trưởng, thực tế giai đoạn 2021-2025, Quốc hội quyết nghị 10 dự án quan trọng quốc gia, trong đó 5 dự án trên 30.000 tỷ đồng. Dự kiến 2026-2030 tới đây, sẽ có 40 dự án trên 10.000 tỷ đồng, trong đó có 30 dự án hơn 30.000 tỷ đồng. Việc xem xét, quyết nghị số lượng lớn dự án trong một nhiệm kỳ Quốc hội là nhiều. Nếu giảm quy mô xuống 20.000 tỷ đồng thì Quốc hội mất nhiều công trong xem xét, phê duyệt dự án quan trọng quốc gia.

"Đây cũng là đẩy mạnh tăng phân cấp, phân quyền để Quốc hội tập trung làm các quyết sách lớn của đất nước”, Bộ trưởng giải thích.

Đối với đề xuất phân cấp điều chỉnh chủ trương đầu tư công trung hạn nguồn ngân sách trung ương từ Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho Thủ tướng, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng khẳng định việc này không vi phạm Hiến pháp. Đồng thời cũng đảm bảo tính linh hoạt vì việc điều chỉnh dự án diễn ra hàng ngày hàng tháng, chứ không theo đợt.../.

M. THÚY