Bữa cơm ngoài đồng

Cánh đồng làng xa khu dân cư. Để công việc đồng áng hoàn thành sớm nhất có thể, buổi trưa, người dân thường ăn cơm tại đồng. Những bữa cơm với cá rô kho, canh cua đồng hay mớ rau tập tàng hái quanh bờ vùng, bờ thửa được mẹ đem luộc, đạm bạc mà thơm ngon đến lạ.

Thường thì dịp gieo cấy và mùa gặt mới ăn cơm ngoài đồng. Thế nên bọn con nít háo hức đợi đến những ngày “trọng đại” ấy. Việc nhà nông lam lũ, vất vả, nhưng đối với những đứa trẻ “ăn chưa no, lo chưa tới” thì những bữa cơm ngoài đồng là dịp trải nghiệm, thỏa nỗi mong chờ. Giữa cánh đồng bao la là cây ngô đồng và hàng bạch đàn. Tầm trưa, bà con nghỉ tay, xúm xít dưới những bóng cây. Tiếng nói cười xôn xao quên đi cái nắng, quên đi giọt mồ hôi đang chảy tràn trên mặt.

Minh họa: HUYỀN TRANG

Tôi nhớ lần đầu tiên được giao nhiệm vụ nấu và gánh cơm ra đồng. Đây là công việc nặng nhọc và quan trọng. Tôi nhủ thầm phải hết sức cẩn thận từ công đoạn nấu cơm, nấu thức ăn và cần đi chậm, nhất là qua những bờ thửa. Đến ruộng nhà mình cũng là lúc 2 vai ê ẩm, đỏ tấy. Tôi nhẹ nhàng đặt quang gánh xuống rồi gọi cha mẹ thật to như trút được gánh nặng. Cha mẹ và cả những người gặt lúa quanh đấy đều ngẩng lên nhìn. Tôi đọc được niềm vui trong ánh mắt của mẹ cha và dĩ nhiên bữa cơm hôm ấy đối với tôi rất ngon.

Mới đó, ngoài đồng lúa đã uốn câu. Từng tia nắng sớm trải đều lên từng bông lúa, lặn sâu vào bên trong cho hạt lúa thêm chắc mẩy, vàng ươm. Mùa gặt sắp sửa đến. Tôi nhớ không khí khẩn trương và rộn ràng của làng trên xóm dưới. Người người chuẩn bị nông cụ, những bước chân hối hả, những cuộc trao đổi chớp nhoáng về việc vần đổi công.

Tôi tản bộ ra đồng vào lúc chiều ngả bóng, nắng không còn gay gắt. Miên man từng cơn gió thổi qua những đám ruộng vừa gặt xong. Bờ xanh lút cỏ. Đàn bò nhẩn nha gặm bóng tà dương. Xa xa, đàn cò trắng đứng co chân, rỉa cánh yên bình.

Tôi nhìn quanh nhưng không còn thấy vết dấu của những mùa gặt năm xưa. Bởi mọi công đoạn nhà nông hiện nay đều có máy gặt liên hợp đảm nhiệm. Cánh đồng lúa mênh mông chỉ vài hôm là gặt vãn. Rơm rạ vùi xuống đất hoặc đốt tạo phân cho mùa sau. Lúa dồn bao, xe công nông chở thẳng về nhà.

Không còn hình ảnh của những bữa cơm trên đồng, những bát nước chè xanh, những điếu thuốc lào đặt trên bờ ruộng. Không còn cảnh người dân đứng đầu bờ ăn vội ăn vàng bát cơm vì mưa sắp đổ, lũ lụt sắp đến. Bỗng nhiên, tôi da diết nhớ hình ảnh những bác nông dân thoăn thoắt đôi chân gánh lúa. Mồ hôi ướt đầm lưng áo. Các bác ấy nay đã già. Mỗi chiều ngồi bên hiên nhà, nói chuyện với cháu con, nhắc lại mấy câu chuyện cũ. Và giần sàng, nong nia, cả quang gánh đều được cất gọn gàng trên gác bếp, trong nhà kho.

Ngày nay, khoa học kỹ thuật có nhiều thành tựu, nền nông nghiệp vì thế phát triển không ngừng. Việc cơ giới hóa trong sản xuất giúp người dân đỡ vất vả hơn, giúp bộ mặt nông thôn ngày càng giàu đẹp nhưng sao lòng tôi vẫn trĩu nặng khi nhớ về những bữa cơm ngoài đồng ngày ấy.

SƠN TRẦN