Cận cảnh dự án Bản Mồng khiến 8 người bị khởi tố

Hơn 14 năm chưa hẹn ngày về đích

Năm 2009, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (Bộ NNPTNT) chính thức phê duyệt giai đoạn 1 Dự án hồ chứa nước Bản Mồng (DA Bản Mồng) tại xã Yên Hợp, huyện Quỳ Hợp bằng nguồn vốn trái phiếu Chính phủ, với tổng mức đầu tư là 3.744 tỷ đồng.

Dự án hồ chứa nước Bản Mồng có vốn đầu tư giai đoạn 1. Ảnh: ĐB

Năm 2010, DA Bản Mồng được khởi công và được chia thành 2 hợp phần chính gồm, hợp phần cụm công trình đầu mối do Ban Quản lý Đầu tư và Xây dựng thủy lợi 4 (Ban 4) thuộc Bộ NNPTNT làm chủ đầu tư và hợp phần về bồi thường, hỗ trợ, tái định cư do Sở NNPTNT Nghệ An đảm nhiệm.

Ban 4 là chủ đầu tư Hợp phần cụm công trình đầu mối tại dự án hồ chứa nước Bản Mồng. Ảnh: Điền Bắc

Công trình có thiết kế với sức chứa 225 triệu m3 nước. Khi đi vào hoạt động sẽ phục vụ tưới tiêu cho gần 20.000ha đất nông nghiệp ở các huyện Quỳ Hợp, Nghĩa Đàn, Tân Kỳ, thị xã Thái Hòa và 3 xã của huyện Anh Sơn. Đồng thời, cấp nước về sông Cả vào mùa hạn với lưu lượng 23m3/s và cắt giảm lũ vào mùa mưa.

Sau hơn 14 năm xây dựng, DA Bản Mồng vẫn chưa thể tích nước, gây lãng phí cho nguồn ngân sách. Ảnh: Điền Bắc

Ngoài ra, công trình còn tham gia kết hợp phát điện với công suất 45MW, cải tạo môi trường, giảm một phần lũ cho vùng hạ du sông Hiếu. Theo thiết kế, đập chính được xây dựng bằng bê tông dài 221 m, cao hơn 45 m; tràn xả lũ gồm 5 khoang, mỗi khoang rộng 75 m.

Hạng mục đập thủy điện dù hoàn thành trên 90% nhưng chưa thể tích nước, phát điện. Ảnh: ĐB

Theo quan sát, hiện công trình đã hoàn thành phần xây dựng và lắp máy, đường dây 110. Nếu đúng tiến độ, nhà máy sẽ phát điện quý I năm 2021 nhưng do hồ thủy lợi chưa thể tích nước nên công trình chưa đi vào vận hành. Ngoài ra, nhà điều hành chưa được đưa vào sử dụng đúng mục đích, gây lãng phí, một số khu vực tái định cư vẫn còn dở dang.

Bố trí thêm 234 tỷ đồng cho dự án

Chiều ngày 5/11, thông tin từ ông Nguyễn Đình Hưng, Phụ trách Ban QLDA đầu tư xây dựng các công trình NNPTNT (Sở NNPTNT Nghệ An) cho biết, liên quan đến DA Bản Mồng, vừa qua Thủ tướng Chính phủ đồng ý bố trí thêm 234 tỷ đồng để thực hiện hợp phần bồi thường, hỗ trợ, tái định cư do Sở NNPTNT Nghệ An làm chủ đầu tư theo Quyết định số 1248/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ.

Tại dự án, một số vị trí đang được xây dựng, khắc phục với các hạng mục nhỏ. Ảnh: ĐB

Theo quyết định trên, Thủ tướng giao Bộ NNPTNT chịu trách nhiệm rà soát, cân đối trong phạm vi tổng nguồn vốn kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2021 - 2025 đã được giao, bố trí đủ vốn 234 tỷ đồng để hoàn thành dự án theo tiến độ vào năm 2025.

Đập tràn một hạng mục của dự án hồ chứa nước Bản Mồng khô cạn vì lòng hồ chưa thể tích nước. Ảnh: ĐB

"Trong tổng số hơn 230 tỷ được Chính phủ bố trí, có 75 tỷ dùng để xử lý, khắc phục sạt lở kênh tiêu Châu Bình, số còn lại giao cho 2 huyện Quỳ Châu và Quỳ Hợp rà soát, bố trí bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. Hiện, chúng tôi đang tiến hành làm các thủ tục điều chỉnh dự án của kênh tiêu Châu Bình, dự kiến sẽ triển khai vào tháng 4/2025", ông Hưng cho biết thêm.

Một số vị trí taluy đường dẫn nước bị xuống cấp, hư hỏng. Ảnh: ĐB

Trong khi đó, ông Bùi Văn Hưng, Chủ tịch UBND huyện Quỳ Châu cho biết, với DA Bản Mồng, huyện có trách nhiệm triển khai công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. Giai đoạn đầu cơ bản đã hoàn thành, khi có nguồn vốn bổ sung từ QĐ 1248 của Chính phủ, huyện đang rà soát theo đúng tiến độ, để trình UBND tỉnh bố trí bồi thường, hỗ trợ cho người dân theo quy định.

Sau trận lũ cuối năm 2023, một đoạn taluy của dự án đã bị hư hỏng nặng. Ảnh: ĐB (Chụp vào ngày 10/12/2023).

Được biết, DA Bản Mồng được Quốc hội thông qua chủ trương (Nghị quyết 135) chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác với tổng diện tích hơn 1.130 ha, trên địa bàn 2 tỉnh Nghệ An và Thanh Hóa. Trong đó diện tích trên địa bàn Nghệ An gần 545 ha rừng tự nhiên và rừng trồng.

Năm 2021, tỉnh Nghệ An đã ban hành quyết định chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích khác hơn 360 ha. Phần còn lại gần 185 ha chưa có quyết định chuyển mục đích sử dụng và đang chờ Bộ NNPTNT bố trí tiếp nguồn kinh phí trồng rừng thay thế.

Hạng mục nhà điều hành tại dự án cơ bản hoàn thành, nhưng vẫn cửa đóng then cài nhiều năm nay. Ảnh: ĐB

Liên quan đến dự án này, ngày 31/10 vừa qua, Cơ quan Cảnh sát điều tra - Bộ Công an đã khởi tố vụ án “Vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng”, “Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng” xảy ra tại Ban 4 (Bộ NNPTNT) và các đơn vị liên quan trong quá trình đầu tư, thực hiện DA Bản Mồng.

Ngày 31/10 vừa qua, Cơ quan Cảnh sát điều tra - Bộ Công an đã khởi tố vụ án “Vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng”, “Vi phạm quy định về đấu thầu gây hậu quả nghiêm trọng” xảy ra tại Ban 4 và các đơn vị liên quan trong quá trình đầu tư, thực hiện DA Bản Mồng. Ảnh: BCA

Cơ quan điều tra xác định dự án này bị chậm tiến độ, phải điều chỉnh tổng mức đầu tư nhiều lần, gây lãng phí lớn cho ngân sách nhà nước. Hiện Cơ quan điều tra Bộ Công an đã khởi tố bị can, áp dụng biện pháp ngăn chặn đối với 8 bị can gồm các lãnh đạo, cán bộ Ban 4 và lãnh đạo, cán bộ Công ty Hoàng Dân.

Trúc Ly