Cận cảnh những 'siêu dự án' bị Hà Nội yêu cầu làm rõ trách nhiệm

UBND Tp.Hà Nội vừa có kế hoạch triển khai thực hiện Nghị quyết số 53 của Chính phủ về thực hiện Nghị quyết số 74/2022/QH15 ngày 15/11/2022 của Quốc hội về đẩy mạnh việc thực hiện chính sách, pháp luật về thực hành tiết kiệm, chống lãng phí. Theo đó, Thành phố giao Sở Kế hoạch và Đầu tư chủ trì phân loại để xây dựng kế hoạch, lộ trình, làm rõ trách nhiệm, xử lý các sai phạm, tiêu cực, các tồn tại, hạn chế, thất thoát, lãng phí đối với các tổ chức, đơn vị, cá nhân liên quan đến 6 dự án, cụm dự án sử dụng vốn đầu tư công và vốn nhà nước khác không hiệu quả hoặc lãng phí.

6 dự án, cụm dự án nói trên gồm dự án Nhà ở sinh viên Cụm trường tại Khu đô thị mới Pháp Vân – Tứ Hiệp; Dự án Tiếp nước, cải tạo khôi phục sông Tích; Bảo tàng Hà Nội; Dự án tuyến đường sắt đô thị Thành phố Hà Nội (tuyến 2) đoạn Nam Thăng Long – Trần Hưng Đạo; Dự án tuyến đường sắt đô thị thí điểm Thành phố Hà Nội đoạn Nhổn – Ga Hà Nội; Dự án xây dựng hệ thống xử lý nước thải Yên Xá.

Đường sắt Nhổn - ga Hà Nội có chiều dài 12,5 km, gồm 8,5 km trên cao và 4 km đi ngầm. Dự án này khởi công sớm hơn dự án đường sắt Cát Linh - Hà Đông. Sau hơn 13 năm thi công, hiện đã bị đội vốn từ hơn 18.000 tỷ đồng lên 34.826 tỷ đồng (gần gấp đôi), ngoài ra, số tiền bị phạt do chậm bàn giao mặt bằng khoảng 6.000 tỷ đồng.

Đồng thời điều chỉnh thời gian thực hiện dự án từ 2009 - 2022 thành 2009 - 2027 (kéo dài thêm 5 năm). Trong đó, đưa vào khai thác, vận hành đoạn trên cao vào năm 2023; khai thác, vận hành toàn tuyến năm 2027.

Tất cả các hạng mục tuyến, Depot và các ga của tuyến metro số 2 đều đã được phê duyệt quy hoạch tổng mặt bằng; chỉ riêng mặt bằng ga ngầm C9 đặt tại khu vực hồ Hoàn Kiếm (quận Hoàn Kiếm) vẫn chưa được thông qua. Trong ảnh là khu vực đặt ga ngầm C9 của tuyến metro số 2 được Hà Nội đề xuất.

Đối với dự án metro số 2, đoạn Nam Thăng Long - Trần Hưng Đạo, UBND Tp.Hà Nội đang hoàn thiện báo cáo, trình Thủ tướng phê duyệt điều chỉnh. Do dự án lập từ năm 2008, đến nay mới triển khai nên phải điều chỉnh tổng mức đầu tư từ 19.555 tỷ đồng lên hơn 35.600 tỷ đồng, lùi thời gian hoàn thành từ năm 2015 sang 2027.

Dự án nhà ở sinh viên cụm trường tại khu đô thị mới Pháp Vân - Tứ Hiệp (quận Hoàng Mai) có tổng mức đầu tư là 1.900 tỷ đồng bằng vốn ngân sách. Dù được khởi công từ năm 2009, song hiện nay chỉ có 2 khối nhà đang hoạt động, 4 khối nhà khác bị bỏ hoang.

Để sử dụng hiệu quả các khối nhà còn lại, hồi tháng 3 vừa qua, Hà Nội cho biết sẽ dành hơn 220 tỷ đồng để hoàn thành và điều chỉnh các hạng mục vài tòa nhà thành nhà ở xã hội cho thuê.

Các khối nhà khác thì đang bị bỏ hoang, xuống cấp nghiêm trọng do nhiều năm không đưa vào sử dụng. Khối nhà tại khu Ký túc xá Pháp Vân - Tứ Hiệp đã xây xong phần thô nhưng nằm trơ khung nhiều năm nay.

Đối với dự án tiếp nước, cải tạo khôi phục sông Tích (huyện Phú Xuyên) dù được khởi công từ năm 2011 nhưng phải hơn 10 năm sau đó mới có thể lấy được nước từ sông Đà qua cống đầu mối Lương Phú. Dự án này có tổng mức đầu tư hơn 6.914 tỷ đồng, với mục tiêu cung cấp nguồn nước phục vụ sản xuất nông nghiệp cho diện tích 16.000 ha; cấp nước cho sinh hoạt và sản xuất công nghiệp; cải tạo môi trường sinh thái và bảo đảm tiêu thoát nước; phòng, chống lũ cho lưu vực…

Còn dự án Bảo tàng Hà Nội (quận Nam Từ Liêm) hồi tháng 5/2008, dự án này chính thức được khởi công với tổng diện tích 53.963 m2, gồm 4 tầng nổi và 2 tầng hầm. Đây là công trình hiện đại với mức chi phí xây dựng lên tới hơn 2.300 tỷ đồng.

Năm 2010, công trình xây dựng nhà bảo tàng được khánh thành (giai đoạn 1) nhân dịp kỷ niệm 1.000 năm Thăng Long - Hà Nội. Ở thời điểm đó, nhiều người kỳ vọng đây sẽ là công trình văn hóa vật thể và phi vật thể của nhân dân thủ đô; là nơi gìn giữ những giá trị truyền thống văn hóa, những tinh hoa của Hà Nội.

Dự án xây dựng hệ thống xử lý nước thải Yên Xá (huyện Thanh Trì) được khởi công từ tháng 10/2016, dự kiến được bàn giao vào quý 2/2022. Dự án này có tổng vốn đầu tư hơn 16.293 tỷ đồng, sử dụng nguồn vốn ODA của Nhật Bản và vốn đối ứng của Tp.Hà Nội.

Đây được xem là một trong những dự án quy mô lớn nhất và mang tính cấp bách của Hà Nội về xử lý nước thải. Tuy nhiên, hiện dự án vẫn ngổn ngang, chưa thể hoàn thành.

Nguyễn Hữu Thắng