Cần cơ chế để Hà Nội hút vốn đầu tư, nâng cấp chợ truyền thống

Hà Nội đẩy mạnh nâng cấp hệ thống chợ truyền thống

Chợ truyền thống là mô hình kinh doanh không thể thiếu trong đời sống hằng ngày của người dân Thủ đô. Báo cáo của Sở Công Thương Hà Nội tại Hội nghị Giao ban công tác quản lý các dự án đầu tư chợ trên địa bàn TP theo Chương trình số 03-CTr/TU của Thành ủy và Kế hoạch số 194/KH-UBND của UBND TP Hà Nội (chiều 23/10) cho thấy: trên địa bàn thành phố hiện có 455 chợ, bao gồm các hạng từ 1 - 3. Hệ thống chợ truyền thống đảm nhận khoảng 40% nhu cầu mua sắm của người dân các quận nội thành; ở khu vực ngoại thành là khoảng 70%, góp phần tích cực phục vụ các nhu cầu mua sắm, tiêu dùng của người dân.

Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Mạnh Quyền phát biểu chỉ đạo tại hội nghị. Ảnh: Hoài Nam

Tuy nhiên, hiện nhiều chợ đang xuống cấp không đảm bảo về phòng cháy chữa cháy, vệ sinh môi trường, an toàn vệ sinh thực phẩm, an ninh trật tự, văn minh đô thị... Đồng thời, hệ thống chợ dân sinh tại một số huyện chưa đáp ứng được nhu cầu của người dân dẫn đến việc các tụ điểm chợ cóc phát triển.

Phó Giám đốc phụ trách Sở Công Thương Hà Nội Nguyễn Kiều Oanh cho biết: đơn vị đã phối hợp với các sở ngành giải quyết khó khăn vướng mắc trong việc thực hiện đầu tư, xây dựng, cải tạo các chợ. Nhờ đó đến nay Hà Nội đã hoàn thành đầu tư xây dựng, đi vào hoạt động 4 chợ gồm: Phú Đô (quận Nam Từ Liêm), Đồng Tâm (quận Hai Bà Trưng), chợ Trung tâm thị trấn Trạm Trôi (huyện Hoài Đức), chợ Châu Long (quận Ba Đình).

Về cải tạo, nâng cấp chợ, đến tháng 10/2024, các quận, huyện, thị xã đã hoàn thành cải tạo 19/38 chợ. Dự kiến đến hết năm 2024, TP Hà Nội sẽ hoàn thành xây mới thêm 4 chợ (đạt 8/21 chợ). Đến hết năm 2025, dự kiến sẽ hoàn thành xây thêm 2 chợ mới trên địa bàn các quận Bắc Từ Liêm và Nam Từ Liêm; đồng thời, hoàn thành cải tạo thêm 10 chợ.

Bên cạnh việc nâng cấp, xây mới hệ thống chợ, nhằm đảm bảo văn minh thương mại, lực lượng chức năng và UBND các quận, huyện đã giải tỏa 176/213 tụ điểm kinh doanh tự phát trái phép. Dự kiến thời gian tới ngành công thương Hà Nội phối hợp với UBND các quận, huyện tiếp tục giải tỏa 37 tụ điểm kinh doanh tự phát trái phép.

Người tiêu dùng mua sắm tại chợ truyền thống. Ảnh: Hoài Nam

Thực tế cho thấy, việc cải tạo, nâng cấp hệ thống chợ trên địa bàn đã mang lại công ăn việc làm, thu nhập cho nhiều người lao động. Hoạt động kinh doanh của các chợ đã góp phần tăng mức lưu chuyển hàng hóa, tăng thu cho ngân sách địa bàn, thuận tiện cho việc mua bán đáp ứng nhu cầu của dân cư nhất là các vùng ngoại thành.

Gỡ khó cho đầu tư xây dựng chợ truyền thống

Nhằm cải tạo xây mới hệ thống chợ truyền thống, UBND TP Hà Nội đã ban hành Kế hoạch số 110/KH-UBND ngày 8/4/2024 về thực hiện chỉ tiêu về đầu tư, cải tạo chợ trên địa bàn thành phố giai đoạn 2024 - 2025. Kế hoạch đưa ra mục tiêu cải tạo xây mới 38 chợ, trong đó có 17 dự án chợ xây mới và 21 chợ cải tạo, sửa chữa.

Theo Sở Công Thương Hà Nội, thực tế thời gian qua một số quận, huyện chưa quan tâm đầu tư cải tạo nâng cấp chợ nên chưa đáp ứng được hạ tầng thương mại theo tiêu chí quy định, khó khăn cho việc công nhận tiêu chí hạ tầng thương mại.

Một số các chợ trên địa bàn (nhất là khu vực chợ ngoại thành họp theo phiên, quy mô nhỏ, manh mún) nên có doanh thu rất thấp chỉ đủ bù đắp chi phí vệ sinh môi trường và một phần chi phí quản lý, không đủ bù đắp các khoản khấu hao, sửa chữa, nâng cấp, cải tạo, nên rất khó thu hút doanh nghiệp đầu tư theo hướng xã hội hóa nguồn vốn. Cơ chế, chính sách hỗ trợ đầu tư, nhất là tiền thuê đất còn hạn chế, chưa khuyến khích để các nhà đầu tư mạnh dạn đầu tư theo kêu gọi của thành phố.

Một số chợ trên địa bàn quận, huyện không phải là tài sản công (đất do UBND phường sở hữu nhưng tài sản trên đất là do doanh nghiệp trúng thầu đầu tư) dẫn đến khó khăn trong việc giải quyết thủ tục giao đất, cho thuê đất của các chợ sau chuyển đổi, khó áp dụng theo Nghị định số 167/2017/NĐ-CP:

Người tiêu dùng mua sắm tại chợ truyền thống. Ảnh: Hoài Nam

Phó Chủ tịch UBND quận Nam Từ Liêm Phùng Ngọc Sơn cho biết: mặc dù nhà nước đã đồng ý sử dụng một phần vốn ngân sách đầu tư xây dựng chợ, nhưng trong quá trình triển khai gặp rất nhiều khó khăn như về giá đất, tiền thuê đất. Việc chuyển đổi mô hình quản lý chợ cũng không dễ dàng do gặp nhiều vướng mắc liên quan đến đầu tư xây dựng, cấp giấy chứng nhận quyền thuê đất…

“Thời gian tới, Sở Công Thương Hà Nội và các sở, ngành liên quan nên có mẫu quy hoạch, thiết kế cơ bản của chợ như diện tích sạp hàng, bãi giữ xe, đường giao thông… để doanh nghiệp có căn cứ pháp lý trong quá trình xây dựng chợ” - ông Phùng Ngọc Sơn kiến nghị.

Đồng tình với phản ánh này, đại diện huyện Đan Phượng và Phúc Thọ có chung ý kiến, hiện người dân trên địa bàn huyện có nhu cầu trao đổi, tiêu thụ nông sản với các địa phương lân cận nhưng hiện nay chưa có chợ đầu mối phục vụ nhu cầu này. Nguyên nhân là do Sở QH&KT chưa xây dựng quy hoạch 1/500 hệ thống chợ nên địa phương chưa thể xã hội hóa nguồn vốn đầu tư.

“Đề nghị Sở QH&KT đẩy nhanh tiến độ xây dựng quy hoạch chi tiết phát triển chợ tỷ lệ 1/500 để địa phương làm cơ sở kêu gọi doanh nghiệp đầu tư xây dựng, cải tạo hệ thống chợ”- Chủ tịch UBND huyện Đan Phượng Nguyễn Văn Đức kiến nghị.

Người tiêu dùng mua sắm tại chợ truyền thống. Ảnh: Hoài Nam

Để gỡ khó cho hoạt động cải tạo, xây mới hệ thống chợ, Phó Giám đốc phụ trách Sở Công Thương Nguyễn Kiều Oanh kiến nghị: Bộ Tài chính xây dựng cơ chế hỗ trợ miễn, giảm tiền thuê đất, ưu đãi lãi suất cho vay đối với đầu tư xây dựng chợ… TP Hà Nội quan tâm xem xét bố trí kinh phí đầu tư công trong lĩnh vực chợ để đảm bảo nguồn kinh phí đầu tư, cải tạo chợ theo danh mục và tiêu chí tại các Chương trình của Thành ủy đã đề ra.

Trước những kiến nghị của cơ quan quản lý, phát biểu chỉ đạo tại hội nghị, Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Mạnh Quyền yêu cầu các quận huyện phối hợp với Sở Công Thương Hà Nội đẩy mạnh hoạt động nâng cấp cải tạo chợ theo hướng trở thành chợ đầu mối phân phối hàng hóa. Qua đó, hỗ trợ người nông dân tiêu thụ sản phẩm quy mô lớn, người tiêu dùng có cơ hội mua hàng hóa giá rẻ, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm. Kết nối với ngành du lịch thiết kế các tour, tuyến để du khách trong, ngoài nước có thể tham trải nghiệm đời sống văn hóa.

“Đối với chợ Đồng Xuân (quận Hoàn Kiếm) nghiên cứu đưa các đặc sản vùng, miền, sản phẩm OCOP vào chợ phục vụ khách du lịch, tham quan chuỗi khu phố cổ, chợ truyền thống trên địa bàn thành phố” - Phó Chủ tịch UBND TP Hà Nội Nguyễn Mạnh Quyền nhấn mạnh.

Lê Nam