Cảnh giác biến chứng của loét dạ dày - tá tràng

Bệnh có thể chữa trị được hoàn toàn, nhưng nếu kéo dài có thể dẫn đến các biến chứng nặng nề, nguy hại đến sức khỏe. Vì vậy, chúng ta cần hiểu rõ về bệnh để phòng bệnh và điều trị bệnh tốt hơn.

Nguyên nhân loét dạ dày -

tá tràng

Có nhiều nguyên nhân gây loét DD-TT, nhưng trên thực tế lâm sàng, thường thấy có những nguyên nhân như loét do Helicobacter pylori (Hp); đây là nguyên nhân chủ yếu gây loét DD-TT, viêm dạ dày cấp và mạn, ung thư dạ dày. Tiếp đó, những người thường xuyên sử dụng các loại thuốc kháng sinh, kháng viêm, giảm đau là nguyên nhân thứ hai sau nhiễm Hp. Việc sử dụng lâu dài thuốc kháng sinh, kháng viêm, giảm đau ở người lớn tuổi, làm ức chế quá trình tổng hợp prostaglandin, là chất có tác dụng bảo vệ niêm mạc dạ dày bị sụt giảm, gây loét DD-TT.

Loét dạ dày - tá tràng gây nhiều biến chứng nguy hiểm nếu không tuân thủ điều trị.

Yếu tố nguy cơ có thể dẫn đến loét dạ dày - tá tràng

Có rất nhiều yếu tố nguy cơ dẫn đến bệnh loét DD-TT, trong đó phải kể đến yếu tố di truyền, yếu tố tâm lý (stress), những người hay bị căng thẳng, lo lắng sẽ có nguy cơ mắc bệnh loét DD-TT. Ngoài ra, các yếu tố liên quan đến thói quen, tập tục ăn uống vùng miền... cũng làm tăng nguy cơ loét DD-TT.

Hút thuốc lá, uống rượu bia (các đồ uống có cồn) và thói quen ăn uống, sinh hoạt không điều độ cũng là yếu tố nguy cơ gây loét DD-TT. Các nghiên cứu cho thấy ăn uống không đúng giờ, đúng bữa, hay bỏ bữa, nhất là bữa sáng, ăn quá khuya, thức khuya, lười vận động... hoặc nhiều người có sở thích ăn các món chua, cay, nóng, lạnh, cứng, khó tiêu, uống bia rượu, hút thuốc lá... cũng dễ mắc bệnh nhiều hơn.

Dấu hiệu nhận biết

Khi mắc, đối với bệnh nhân có biểu hiện điển hình là có các cơn đau xoắn vặn, nóng rát thượng vị, không lan, xuất hiện đều đặn vào một giờ nhất định sau bữa ăn (1-3 giờ sau ăn với loét dạ dày; 3-5 giờ sau ăn với loét tá tràng). Đau giảm khi uống sữa hay dùng thuốc antacide, tăng với các thức ăn chua, nhiều axit (dứa, chanh...). Đau thường tái phát theo chu kỳ, thường vào mùa lạnh.

Đối với trường hợp không điển hình, bệnh nhân có các biểu hiện đau không liên quan đến bữa ăn, không có tính chu kỳ hoặc bệnh nhân hoàn toàn có thể không có triệu chứng. Ngoài ra, bệnh nhân còn có thể có một số triệu chứng khác như: đầy bụng, khó tiêu, trướng hơi, buồn nôn hoặc nôn, ợ hơi, ợ chua, sụt cân hoặc tăng cân, mất ngủ, ngủ không ngon giấc.

Biến chứng của bệnh loét dạ dày - tá tràng

Bệnh viêm loét DD-TT nếu không được điều trị dứt điểm sẽ trở thành mạn tính và có thể dẫn đến các biến chứng có ảnh hưởng nghiêm trọng như:

Thủng DD-TT: Hiện nay ít gặp, dấu hiệu của bệnh là bệnh nhân đau bụng dữ dội đột ngột, đau như xuyên, bụng co cứng, tình trạng sốc...

Xuất huyết tiêu hóa trên: Dấu hiệu của vết loét chảy máu bao gồm các triệu chứng như nôn ra máu, đi cầu ra máu hay phân đen, chóng mặt, choáng váng... có thể dẫn đến tình trạng mất máu cấp, nặng phải cầm máu bằng nội soi hay phẫu thuật.

Hẹp môn vị: Đây là dạng sẹo co thắt của ổ loét xơ chai gây thu hẹp lòng DD-TT tại nơi đó, làm cho thức ăn khó có thể đi qua. Các dấu hiệu của hẹp môn vị như là nôn thức ăn của các bữa ăn trước, bụng óc ách thức ăn cũ và sút cân nhanh.

Ung thư hóa: Tỷ lệ ung thư hóa khoảng 5-10% và thời gian loét kéo dài trên 10 năm.

Các biến chứng kể trên đều rất nghiêm trọng và có thể cần can thiệp cấp cứu. Bệnh nhân nên đến bệnh viện gần nhất khi có dấu hiệu nghi ngờ.

Lời khuyên của thầy thuốc

Loét DD-TT nếu không tuân thủ điều trị sẽ dẫn đến những biến chứng vô cùng nguy hiểm. Vì vậy, nên thay đổi thói quen sinh hoạt, thói quen ăn uống, tránh các yếu tố có hại cho dạ dày để phòng bệnh và điều trị bệnh tốt hơn, cải thiện triệu chứng và tránh các biến chứng có hại.

Cần tuân thủ điều trị tốt, uống thuốc đúng giờ và đúng liều theo chỉ định của bác sĩ. Không lạm dụng thuốc lá, rượu bia, các loại thuốc giảm đau NSAIDs (giảm đau chống viêm không steroid). Giữ gìn vệ sinh cá nhân tốt. Người bệnh nên tránh các loại thực phẩm, thức uống như: những loại thức ăn cứng, dai, hay rau có nhiều xơ (rau già, rau cần...), quả xanh sống, các loại quả chua (chanh, cóc, xoài xanh, sấu...). Các gia vị, dấm tỏi, tiêu ớt hoặc các loại dưa cà muối, hành muối. Hạn chế các loại nước có gas, nước trà, cà phê đậm đặc.

BS. Nguyễn Thị Hoàng