Chăm Sóc Sức Khỏe Việt: Cảnh báo nguy cơ suy thận do đái tháo đường, tim mạch và cách xử trí

"Chúng tôi triển khai chương trình Tầm Soát 151 miễn phí giúp Người dân Việt Nam nâng cao nhận thức về tầm soát phát hiện sớm các bệnh tiểu đường, tim mạch, giảm gánh nặng bệnh tật và nâng cao chất lượng sống. Đây là hoạt động được chúng tôi định hướng dài hạn vì cộng đồng, thuộc dự án Chăm Sóc Sức Khỏe Việt do Davipharm, Adamed phối hợp Cục Y Tế Dự Phòng, Bộ Y Tế thực hiện." Chị Trương Quốc Hương, Giám Đốc Kinh Doanh & Tiếp Thị Davipharm cho biết.

Bệnh lý suy thận ngày càng gia tăng:

Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm, bệnh lý này cướp đi mạng sống của 5 - 10 triệu người trên toàn thế giới. Dự báo 5 triệu người cần điều trị thay thế thận vào năm 2030.

Tại Việt Nam, hiện có khoảng 5 triệu người đang bị suy thận, trong đó có khoảng 26.000 người bị suy thận mạn tính giai đoạn cuối phải chạy thận nhân tạo và 8.000 ca mắc mới mỗi năm. Có nhiều nguyên nhân gây bệnh thận mạn nhưng 2 nguyên nhân chính là bệnh thận đái tháo đường và bệnh thận xơ hóa do tăng huyết áp. Điều đáng lo ngại là tỷ lệ bệnh nhân đái tháo đường có mắc bệnh thận mạn tử vong tăng 10 lần.

Thận nhân tạo, phao cứu sinh của bệnh nhân đái tháo đường có biến chứng thận.

Chẩn đoán và điều trị sớm bệnh thận mạn còn gặp nhiều khó khăn vì người bệnh không có triệu chứng giai đoạn sớm:

- Chẩn đoán và điều trị sớm là giải pháp duy nhất làm chậm và ngăn ngừa diễn tiến này. Tuy nhiên, việc chẩn đoán và điều trị sớm bệnh thận mạn còn gặp nhiều khó khăn. Lý do là người bệnh không có triệu chứng giai đoạn sớm, các xét nghiệm eGFR, ACR... không được sử dụng tối ưu để đánh giá. Cho đến nay, bệnh không có thuốc trong dự phòng tiên phát, thuốc điều trị cũng rất hạn chế (có tới 80,3% bệnh nhân có nguy cơ cao bệnh thận mạn do đái tháo đường hoặc tăng huyết áp không được thực hiện các xét nghiệm tầm soát để chẩn đoán bệnh thận theo khuyến cáo. Trong số những người được chẩn đoán bệnh thận mạn giai đoạn 1-3, số lượng người bệnh nhận thức được tình trạng bệnh của mình còn rất thấp, thấp hơn nhiều so với các bệnh cũng nguy hiểm khác như đái tháo đường, COPD, suy tim…)

- Biết biểu hiện sớm của tổn thương thận đái tháo đường là tình trạng xuất hiện đạm trong nước tiểu. Đạm niệu còn cảnh báo nguy cơ tử vong do biến chứng tim mạch ở người bệnh đái tháo đường. Để tìm đạm niệu, người bệnh cần lấy nước tiểu xét nghiệm theo 3 cách: ngẫu nhiên, 24 giờ và trong khoảng thời gian nhất định.

- Một biểu hiện thường gặp khác ở bệnh thận đái tháo đường là tăng huyết áp. Đây là hậu quả, đồng thời cũng là nguyên nhân gây tổn thương thận. Huyết áp tăng xuất hiện ở 30% bệnh nhân đái tháo đường mới mắc và 70% ở giai đoạn nặng. Tăng huyết áp có thể từng cơn hoặc cao trung bình, làm suy giảm chức năng thận nhanh chóng.

- Người bệnh suy thận thường tử vong vì bệnh lý tim mạch hơn là suy thận mạn giai đoạn cuối. Bệnh nhân thường được phát hiện vào giai đoạn muộn, khi không còn giải pháp điều trị nào hữu hiệu ngoài chạy thận, ghép thận. Các biến chứng thận thường xảy ra sớm ở đái tháo đường týp 2, nên cần quản lý sớm các nguy cơ suy thận.

Rất cần tầm soát biến chứng thận cho người bệnh đái tháo đường và cao huyết áp:

Hiệp hội Tăng huyết áp, Tim mạch, Đái tháo đường Quốc tế và Bộ Y tế Việt Nam đều có chung khuyến cáo cần tầm soát biến chứng thận cho người bệnh đái tháo đường type 1 sau 5 năm và người bệnh đái tháo đường type 2 ngay khi chẩn đoán. Những người bị tăng huyết áp, đái tháo đường, hoặc có bệnh tim mạch, tiền sử viêm thận cấp hay tiền sử gia đình mắc bệnh thận, người trên 60 tuổi, béo phì có chỉ số BMI trên 30 nên được tầm soát bệnh thận mạn.

Cần tầm soát biến chứng thận cho người bệnh đái tháo đường và tăng huyết áp

Phòng ngừa bệnh thận mạn do đái tháo đường, tăng huyết áp:

Để phòng ngừa bệnh thận mạn do đái tháo đường, tăng huyết áp, người bệnh nên tuân thủ các nguyên tắc:

- Kiểm soát tốt đường huyết: Điều chỉnh đường huyết tốt có thể ngăn chặn được bệnh thận tiến triển. Nếu điều trị tích cực và thực hiện chế độ ăn kiêng chặt chẽ có thể giảm được 25% nguy cơ biến chứng.

- Kiểm soát tốt huyết áp và đạm niệu: Người bệnh nên thay đổi lối sống và chế độ ăn. Không hút thuốc lá, giảm cân, tăng cường vận động, tập thể dục đều đặn. Ăn nhạt vừa phải, giảm mỡ không chỉ làm giảm huyết áp mà còn làm giảm nguy cơ biến chứng tim mạch khác. Việc giảm huyết áp sẽ ngăn chặn nguy cơ biến chứng mạch máu lớn cũng như vi mạch và khống chế tốt huyết áp và đạm niệu sẽ làm chậm tiến triển bệnh thận đái tháo đường.

Quan trọng nhất là từ 40 tuổi bạn đừng quên tầm soát sức khỏe định kỳ như thông điệp "TẦM SOÁT SỨC KHỎE 151 - 1 Năm Hãy Tầm Soát Sức Khỏe Ít Nhất 1 Lần!" để bác sĩ có thể phát hiện các dấu hiệu bệnh sớm hoặc các bất thường khác và xử lý kịp thời.

Nguồn: Dự án Chăm Sóc Sức Khỏe Việt