Cho sự sống hồi sinh

Nhân dân Campuchia chào đón quân tình nguyện Việt Nam. Ảnh: Tư liệu

Đội quân tình nguyện

Lịch sử ghi dấu mốc không thể nào quên: Ngày 7-1-1979, Thủ đô Phnom Penh được giải phóng, cách mạng Campuchia thắng lợi. Chính quyền Pol Pot sụp đổ. Lúc này, bọn tàn quân Pol Pot chạy dạt về phía Tây, co cụm lại theo từng vùng trong nội địa và dọc biên giới Thái Lan. Có nơi, chúng còn cả cấp trung đoàn, sư đoàn, luôn tìm mọi cách phản công, chống phá chính quyền bạn đang trong thời kỳ non trẻ.

Đứng trước tình hình phức tạp đó, đáp ứng yêu cầu khẩn thiết của nhân dân và Mặt trận đoàn kết dân tộc cứu nước Campuchia, cuối tháng 1-1979, Ban Chấp hành Trung ương Đảng giao nhiệm vụ cho Đảng ủy, Bộ Tư lệnh CANDVT tổ chức các đơn vị chiến đấu, sang giúp Campuchia bảo vệ tuyệt đối an toàn các cơ quan đầu não của Đảng, Nhà nước, lãnh tụ; đồng thời giúp bạn chiến đấu, bảo vệ phòng tuyến biên giới.

Ngày 30-1-1979, hai đại đội thuộc Đoàn 71 CANDVT đã có mặt ở Phnom Penh, tiếp theo là Đoàn 72 và Đoàn 6 CANDVT. Chỉ trong thời gian ngắn, đến tháng 4-1979, Bộ Tư lệnh CANDVT tổ chức được 8 trung đoàn tình nguyện, triển khai dọc theo bờ biển phía Nam và tuyến biên giới phía Tây của Campuchia. Ngoài ra, nhiều đoàn chuyên gia của CANDVT cũng được cử sang huấn luyện, đào tạo cán bộ, giúp bạn tổ chức các cơ quan chỉ huy, triển khai hệ thống bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia.

Đại úy Phan Xuân Nghĩa, nguyên Trưởng ban Liên lạc CANDVT giúp bạn Campuchia tại thành phố Hồ Chí Minh cho biết: “Những ngày đầu ở chiến trường Campuchia, các chiến sĩ quân tình nguyện CANDVT đã gặp phải rất nhiều khó khăn, gian khổ, hy sinh. Nhưng vượt lên tất cả, với tinh thần giúp bạn là giúp mình, các đơn vị CANDVT đã lập nhiều chiến công, góp phần tiêu diệt địch tận gốc, đập tan âm mưu, thủ đoạn tàn bạo của bọn Pol Pot, góp phần đưa đất nước Campuchia thoát khỏi nạn diệt chủng. Nhiều đồng chí trong đoàn quân tình nguyện của CANDVT sau này đã trưởng thành, giữ nhiều trọng trách quan trọng trong Quân đội”.

Đồng chí Phan Xuân Nghĩa nhớ lại, năm 1979, khi đang học tại Trường Sĩ quan CANDVT (cơ sở 2, tại Bà Rịa-Vũng Tàu), ông cùng 23 học viên xuất sắc được xét đặc cách tốt nghiệp trước 4 tháng. Ngay sau đó, ông được đưa sang Campuchia làm chuyên gia, giúp bạn Campuchia. Hơn 4 năm lăn lộn trên chiến trường vùng Tây Bắc Campuchia, ông đã trải qua rất nhiều trận đánh khốc liệt, nhiều lần cái chết cận kề do đạn pháo, sốt rét, lạc rừng...

Vào mùa khô, thời tiết Campuchia càng cực đoan, khô nóng khắc nghiệt. Mỗi người lính phải tìm đủ cách, kể cả “hứng sương tắm” vào ban đêm, duy trì sinh hoạt tạm bợ, tập trung toàn lực cho nhiệm vụ quốc tế. “Trong cuộc chiến đấu chống tàn quân Pol Pot, chiến sĩ CANDVT tình nguyện tại Campuchia hy sinh, mất mát rất nhiều, khó có gì đong đếm được. Sau 4-5 năm làm nhiệm vụ, có đơn vị thiệt hại 2/3 quân số” - ông Nghĩa chia sẻ.

Niềm tin thúc giục

Dù đã 43 năm trôi qua, nhưng ký ức về một thời gian khổ, hy sinh trên đất bạn Campuchia vẫn in sâu trong tâm trí Thiếu tướng Nguyễn Kim Khanh, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng-An ninh của Quốc hội, nguyên Phó Tư lệnh BĐBP, nguyên Trung đoàn trưởng Trung đoàn 14 CANDVT - là quân tình nguyện Việt Nam ở Campuchia.

Thiếu tướng Nguyễn Kim Khanh nói: “10 năm chiến đấu ở địa bàn rừng núi Pua Xát (1979-1989) là quãng thời gian cực kỳ gian khổ, khó khăn, ác liệt, đầy thử thách đối với cán bộ, chiến sĩ Trung đoàn 14”. Bắt đầu từ năm 1979, lúc đơn vị tới biên giới Thái Lan - Campuchia, mùa mưa vừa đến. Mưa sầm sập trắng rừng, mưa tầm tã ngày này qua ngày khác. Đây cũng là lúc bệnh dịch bắt đầu hoành hành. Chỉ một tuần, đơn vị ông bị sốt rét tấn công lần lượt từng tốp một. Cả nghìn người, không sót ai. Có đại đội đều bị quật ngã toàn bộ, không còn ai khỏe để nấu cơm.

Cuộc chiến chống sốt rét chưa kết thúc, đơn vị lại phải đương đầu với cuộc chiến thiếu lương thực và rau xanh. Từ tiêu chuẩn 7 lạng gạo/ngày, rút xuống 5 lạng/ngày. Nhưng khổ nhất là gạo bị mục do gặp phải mưa. Ăn nhiều ngày liên tục như thế, dẫn đến bệnh mới: Phù thũng do thiếu vitamin B1. Phần lớn anh em bị sưng phù chân, có người bị phù phổi, phù thận. Có người bệnh nặng, chưa kịp mang đến trạm xá đã hy sinh... Lúc đó, anh em hay tếu táo bài thơ vần “ục”: “Ăn cơm gạo mục/ Chấm với muối cục/ Chan canh môn thục/ Bụng sôi ùng ục/ Truy quét liên tục/ Niềm tin thúc giục...”.

Khó khăn, gian khổ là thế, nhưng anh em vẫn xác định tốt ý thức trách nhiệm, tranh thủ những lúc không chiến đấu lại trồng rau, nuôi gà, tăng gia cải thiện, nâng cao chất lượng bữa ăn cho bộ đội. 10 năm giúp bạn Campuchia truy quét, tiễu trừ tàn quân Pol Pot, Trung đoàn 14 CANDVT và Tiểu đoàn 218 (thuộc Trung đoàn 14) vinh dự được tuyên dương danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân.

Từ người lính CANDVT đến người lính BĐBP, các cán bộ, chiến sĩ đã luôn ý thức trách nhiệm về nhiệm vụ quốc tế cao cả được Đảng, Nhà nước và nhân dân giao cho. Họ đã vượt qua muôn vàn thử thách, gian khổ, gắn bó với chiến trường, sẵn sàng sả thân vì nhiệm vụ quốc tế rất vô tư, trong sáng, vì sự hồi sinh đất nước, vì sự bình yên, hòa bình, ổn định, phát triển của nhân dân Campuchia. Trong 10 năm ở Campuchia, Trung đoàn 20 đã chiến đấu dũng cảm, có 188 đồng chí hy sinh, gần 452 đồng chí bị thương và hơn 100 đồng chí bệnh binh.

Cùng với đội hình quân tình nguyện của cả nước, các đơn vị CANDVT đều biểu hiện tinh thần quốc tế cao cả. Vượt qua mọi khó khăn, gian khổ, không quản ngại hy sinh, chiến đấu anh dũng, kiên cường, hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ được giao. Đã có hàng ngàn quân tình nguyện CANDVT Việt Nam hy sinh trên đất bạn Campuchia, góp phần tô thắm thêm mối tình đoàn kết chiến đấu giữa hai dân tộc anh em.

Là hai nước láng giềng hữu nghị, nhiều chục năm qua, Đảng ủy, Bộ Tư lệnh BĐBP luôn chỉ đạo các đơn vị Biên phòng phía Nam tích cực, chủ động, sáng tạo trong tăng cường phối hợp với lực lượng chức năng của Campuchia trong quản lý, bảo vệ biên giới chung. Từ đó đã nâng cao hiệu quả bảo vệ vững chắc chủ quyền lãnh thổ, an ninh biên giới quốc gia mỗi nước. Những thành quả đó đã góp phần củng cố, tăng cường mối quan hệ hữu nghị giữa Việt Nam với các nước láng giềng nói chung và Campuchia nói riêng; đóng góp to lớn vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

Đăng Bảy