Có nên để mô hình bác sĩ gia đình tại các bệnh viện tuyến 2?

NDĐT- Sáng 8-11, Bộ Y tế tiếp tục tổ chức hội thảo xây dựng Thông tư hướng dẫn thí điểm về bác sĩ gia đình (BSGĐ) và cơ sở khám bệnh, chữa bệnh Y học gia đình. Nhiều đại biểu bày tỏ ý kiến băn khoăn, nếu coi bác sĩ gia đình là tuyến khám, chữa bệnh đầu tiên, là nơi theo dõi chăm sóc sức khỏe ban đầu cho người dân, thì có nên đưa mô hình này vào bệnh viện tuyến 2?

Cách đây ba năm, Bộ Y tế đã ban hành Thông tư 16/2014/TT-BT ngày 22-5-2014 hướng dẫn thí điểm về BSGĐ và phòng khám BSGĐ. Sau ba năm, Thông tư này tiếp tục được sửa đổi để khắc phục những điểm hạn chế, bổ sung cơ chế thuận lợi hơn để nhân rộng, phát triển khám, chữa bệnh y học gia đình.

Chú trọng đầu tư cho mô hình tuyến xã

Hiện nay, vấn đề mô hình BSGĐ được triển khai tại cơ sở y tế nào là vấn đề được nhiều đại biểu thảo luận.

Theo Thông tư, hiện nay, Dự thảo Thông tư xây dựng mô hình này ở cả tuyến 2, 3, và 4 là khác với mô hình BSGĐ ở các nước. Các nước khác, mô hình này tập trung làm ở tuyến cơ sở gần dân nhất là tuyến 4; mỗi BSGĐ, phòng khám BSGĐ sẽ quản lý sức khỏe một bộ phận dân cư nhất định.

Do đó, Th.S Trần Thị Trang, Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ Y tế) cho biết, nếu áp dụng mô hình phòng khám BSGĐ tại bệnh viện huyện (tuyến 3) và các bệnh viện của trường đại học (tuyến 2) thì sẽ có khó phát triển BSGĐ tại trạm y tế xã vì người dân vẫn có xu hướng lên khám, chữa bệnh tại tuyến 2, 3 do danh mục kỹ thuật, thuốc và phạm vi được hưởng nếu có BHYT sẽ cao hơn. Vì thế, Th.S Trang đề xuất nên đầu tư mô hình BSGĐ cho tuyến xã.

Đại diện Vụ Pháp chế cũng cho rằng, nên nhất quán quan điểm về cấp văn bằng, chứng chỉ cho thống nhất. Theo đó, cần phải cấp chứng chỉ hành nghề riêng với phạm vi là bác sĩ y học gia đình. Cần phải có quy định cụ thể về phạm vi được chỉ định kỹ thuật, kết luận chẩn đoán, kê đơn của BSGĐ theo phạm vi đa khoa để thuận tiện cho thanh toán BHYT.

Bên cạnh đó, nếu chỉ quy định chứng chỉ trong tuyến 4 với trạm y tế xã và phòng khám BSGĐ thì không phát triển được kỹ thuật. Do đó, nên quy định theo hướng cơ sở được thực hiện kỹ thuật tuyến trên nhưng phù hợp với phạm vi hoạt động chuyên môn trong giấy phép hoạt động.

BSCK II Khúc Minh Cảnh (Phó Trưởng bộ môn Y học gia đình, Đại học Y Dược Cần Thơ) cũng bày tỏ, nếu để mô hình tại bệnh viện của các trường đại học sẽ không hợp lý. BS Cảnh cũng đặt ra câu hỏi: vì sao bác sĩ y học cổ truyền không được đào tạo bác sĩ y học gia đình vì có rất nhiều phạm vi hoạt động chuyên môn là của bác sĩ y học cổ truyền. Vì thế, Bộ Y tế nên tận dụng lực lượng có sẵn để đào tạo BSGĐ.

GS Lê Ngọc Trọng – Chủ tịch Hội BSGĐ cho biết, cần liên tục mở các lớp đào tạo liên tục BSGĐ vì lực lượng này đang rất thiếu. Do đó, sẽ lấy nguồn nhân lực chính là bác sĩ đa khoa, sau đó sẽ mở rộng dần đối tượng đào tạo.

GS Trọng cũng cho biết, vướng mắc nhất hiện nay để triển khai mô hình này chính là cơ chế thanh toán tài chính của phòng khám BSGĐ. Bảo hiểm Y tế Việt Nam chưa mặn mà kết hợp để hướng về cộng đồng chăm sóc sức khỏe toàn dân.

70% nhu cầu chăm sóc sức khỏe toàn dân nằm ở tuyến dưới

BSGĐ là bác sĩ đa khoa được đào tạo về y học gia đình, là người cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe ban đầu toàn diện, liên tục cho cá nhân, hộ gia đình và cộng đồng. Theo Thông tư, các cơ sở khám, chữa bệnh y học gia đình bao gồm hai hình thức tổ chức là: Trạm y tế xã, phường, thị trấn và tương đương hoạt động theo nguyên lý y học gia đình; Phòng khám bác sĩ gia đình (thuộc khoa khám bệnh của bệnh viện đa khoa huyện; trung tâm y tế huyện; trung tâm y học gia đình thuộc trường đại học chuyên ngành y; trung tâm bác sĩ gia đình tư nhân) và phòng khám bác sĩ gia đình tư nhân độc lập.

Theo Thứ trưởng Phạm Lê Tuấn, thế giới đánh giá 80% hoạt động trạm y tế tại Việt Nam đã là hoạt động của mô hình BSGĐ, do đó Việt Nam có rất nhiều thuận lợi trong việc triển khai mô hình này. Hiện nay, mô hình bác sĩ gia đình đã được Bộ Y tế triển khai thí điểm tại tám tỉnh, thành phố.

Sau ba năm triển khai thí điểm tại Sóc Sơn, khi tích hợp nguyên lý y học gia đình vào cơ sở chăm sóc ban đầu, Sóc Sơn đã làm tốt việc quản lý các bệnh mãn tính như huyết áp, tiểu đường, tim mạch và phát triển thêm mảng châm cứu, lão khoa tại cơ sở. Đến nay, 26 trạm y tế xã đã mang lại doanh thu tăng từ 15 tỷ đồng lên 90 tỷ đồng.

Thứ trưởng nhấn mạnh, 70% nhu cầu chăm sóc sức khỏe toàn dân là ở tuyến dưới và y tế cơ sở hoàn toàn làm tốt điều này. Tuy nhiên, phần quản lý bệnh mãn tính chưa chú trọng, phần y tế dự phòng cũng chưa thật sự được người dân quan tâm, nên khi mắc bệnh, người dân lại dồn lên tuyến trên, gây ra tình trạng quá tải. Do đó, triển khai mạnh mô hình BSGĐ, sẽ giúp cả hai công việc, khám, chữa bệnh và triển khai công tác dự phòng tại y tế cơ sở.

Trả lời những ý kiến đóng góp của các đại biểu, Thứ trưởng Phạm Lê Tuấn cho biết, về mô hình tổ chức, hiện nay ở Mỹ cũng triển khai mô hình có BSGĐ ở tuyến trên. Khi các bác sĩ ở tuyến dưới không đủ năng lực để xử lý, sẽ có sẵn mô hình BSGĐ ở tuyến trên đón nhận bệnh nhân để người bệnh yên tâm. Về hình thức đào tạo, có thể sẽ triển khai đào tạo nhiều đợt, phù hợp cho điều kiện từng trạm y tế xã vì mỗi trạm y tế chỉ có một bác sĩ không thể thực hiện việc đi đào tạo dài ngày.

Qua 31 lần lấy ý kiến để xây dựng Thông tư, Thứ trưởng hy vọng trong thời gian ngắn nhất, sẽ triển khai mô hình bác sĩ gia đình cho 11 nghìn trạm y tế, tiết kiệm cả về kinh phí và thời gian đi lại cho người dân không phải di chuyển lên tuyến trên.

THIÊN LAM