Crunchyroll - hành trình trở thành 'ông lớn' anime

Từng là một trang web chia sẻ bán hợp pháp, Crunchyroll hiện là “gã khổng lồ” phát trực tuyến được cho là đã giúp phim hoạt hình (anime) Nhật Bản trở thành một ngành công nghiệp hấp dẫn sẵn sàng chinh phục các thị trường mới.

Năm 2023, Crunchyroll, công ty có trụ sở tại Mỹ này đã lần đầu tiên đăng cai tổ chức Giải thưởng Phim hoạt hình thường niên tại Tokyo, với sự tham dự của nhiều ứng cử viên nặng ký cho loại hình nghệ thuật này, đây được xem là một trong những giải thưởng cao nhất của ngành và là dấu hiệu cho thấy tầm ảnh hưởng của Crunchyroll.

Sony mua lại Crunchyroll với giá 1,17 tỷ USD vào năm 2020. Nguồn ảnh: PlayStation Universe

Sony mua lại Crunchyroll với giá 1,17 tỷ USD vào năm 2020 và Crunchyroll hiện cung cấp phim hoạt hình bằng hơn 10 ngôn ngữ trên 15 nền tảng. Sự phát triển của Crunchyroll từ một trang web có nội dung do người dùng tạo phải đối mặt với các khiếu nại về bản quyền thành một nền tảng với hơn 10 triệu người đăng ký trả phí đã giúp thúc đẩy sự bùng nổ về mức độ phổ biến của phim hoạt hình Nhật Bản.

Trả lời phỏng vấn hãng tin AFP tại sự kiện trên, Chủ tịch Crunchyroll Rahul Purini đã bày tỏ sự vui mừng khi thấy Crunchyroll trở thành một phong trào toàn cầu và được chấp nhận trên toàn cầu".

Giám đốc tiếp thị Gita Rebbapragada cho biết Giải thưởng Phim hoạt hình thường niên năm nay có sự tham dự của nam diễn viên "Stranger Things" Finn Wolfhard và nhà làm phim Robert Rodriguez là một minh chứng cho "cách phim hoạt hình không chỉ phát triển mà còn trở thành một phần của hệ tư tưởng văn hóa chính thống".

Trong khi những tác phẩm kinh điển như "Spirited Away" và "One Piece" từ lâu đã có rất nhiều người theo dõi, thì phim hoạt hình đã phát triển theo cấp số nhân trong những năm gần đây, một phần nhờ vào nhu cầu giải trí tại nhà do đại dịch COVID-19 gây ra.

Theo Hiệp hội Hoạt hình Nhật Bản, doanh thu từ phim hoạt hình Nhật Bản trên thế giới đã tăng 13% lên mức cao kỷ lục, đạt 2.740 tỷ yen (20 tỷ USD) trong năm 2021. Crunchyroll có thể khẳng định một phần công lao của mình bởi Crunchyroll hiện được xem là thư viện phim hoạt hình trực tuyến lớn nhất thế giới, có mặt tại hơn 200 quốc gia và vùng lãnh thổ.

Đối với nhiều người không quen thuộc với phim hoạt hình, họ đôi lúc cho rằng đây không phải là phim hoạt hình dành cho trẻ em bởi một số có chứa nội dung bạo lực và tình dục. Tuy vậy, phim hoạt hình có nhiều thể loại khác nhau, sẽ có rất nhiều thứ hay một số thứ sẽ không phù hợp với thị hiếu của một số khán giả so với những thứ khác. Sự phát triển của phim hoạt hình cũng kéo theo sự cạnh tranh từ các nước láng giềng của Nhật Bản như Trung Quốc và Hàn Quốc.

Crunchyroll bắt đầu hoạt động vào năm 2006 với tư cách là một trang web tổng hợp phần lớn phim hoạt hình hoặc các chương trình giải trí khác đến từ Nhật Bản, thường là không có thỏa thuận cấp phép với các nhà sản xuất nội dung. Một số nội dung được lưu trữ trên Crunchyroll, chủ yếu là các bản phát hành chính thức các tựa phim hoạt hình ở Mỹ, nhưng được một nhóm nhân viên dịch lại và đặt phụ đề bằng ngôn ngữ khác với ngôn ngữ gốc ban đầu. Những nội dung đó được lưu trữ bất hợp pháp mà không có sự cho phép của bất kỳ chủ sở hữu bản quyền nào. Tuy vậy Crunchyroll cuối cùng đã phải gỡ bỏ nội dung có bản quyền khi có yêu cầu của chủ sở hữu bản quyền.

Vào năm 2008, Crunchyroll đã tìm được một nguồn vốn đầu tư trị giá 4,05 triệu USD từ công ty đầu tư mạo hiểm Venrock. Thỏa thuận đầu tư này cũng vấp phải sự chỉ trích từ các nhà phân phối chỉ vì trang web tiếp tục cho phép người dùng tải lên các bản sao bất hợp pháp của các tựa phim được cấp phép.

Tuy nhiên, sau đó Crunchyroll cuối cùng đã tìm được đối tác để giao dịch và bán phim hoạt hình một cách hợp pháp. Ngày 8/1/2009, sau khi công bố một thỏa thuận với TV Tokyo để lưu trữ các tập phim của Naruto Shippuden, Crunchyroll đã cam kết sẽ loại bỏ tất cả các tài liệu vi phạm bản quyền ra khỏi trang web của mình và chỉ lưu trữ nội dung được quyền phân phối hợp pháp.

Năm 2010, Crunchyroll công bố việc mua lại bản quyền DVD thị trường Bắc Mỹ của bộ phim hoạt hình 5 Centimeters Per Second. Đây là lần phát hành DVD đầu tiên được cấp phép bởi Crunchyroll. Tính đến mùa hè năm 2011, Crunchyroll đã cung cấp hơn 200 chương trình phim hoạt hình và hơn 200 bộ phim truyền hình châu Á cho người sử dụng, mặc dù không phải tất cả các chương trình đều có sẵn trên toàn thế giới do hạn chế việc cấp phép.

Ngày 12/8/2020, trang The Information thông báo rằng Sony Pictures Entertainment, công ty mẹ của Funimation, đang lên kế hoạch mua lại Crunchyroll từ WarnerMedia với giá 1,5 tỷ USD. Theo trang Variety, mức giá này sau đó đã giảm xuống còn 1 tỷ USD.

Ngày 9/12/2020, Funimation và Sony thông báo đã đạt thỏa thuận với AT&T và WarnerMedia để mua lại Crunchyroll với mức giá cuối cùng là 1,175 tỷ USD, ngay lập tức tạo ra nền tảng phim hoạt hình lớn nhất thế giới, vượt trội so với Bibilili của Trung Quốc. Việc mua lại cũng thu hút sự chú ý của Bộ Tư pháp Mỹ hồi tháng 3/2021 khiến Bộ phải can thiệp và điều tra, nhưng những lo ngại này phần nào đã được giảm bớt bởi các khoản đầu tư ngày càng tăng vào phim hoạt hình từ các nền tảng phát trực tuyến như Netflix, Amazon Prime Video và Hulu. Ngày 9/8/2021, Sony và AT&T kết thúc thỏa thuận mua lại Crunchyroll.

Tới nay, Crunchyroll đã sở hữu thêm 16.000 giờ chương trình và hơn 44.000 tập. Trong khi đó, đà tăng trưởng của “gã khổng lồ” của giới phát trực tuyến Netflix đã có dấu hiệu chững lại. Điều này làm dấy lên câu hỏi liệu mức độ đầu tư vào nội dung đòi hỏi bản quyền như phim hoạt hình có giới hạn? Có vẻ thắc mắc này không áp dụng cho Crunchyroll khi mức độ tăng trưởng của nó đã vượt xa Netflix, Disney+, Amazon Prime Video, Hulu cộng lại, ít nhất là ở thị trường phương Tây./.

Minh Hằng (Tổng hợp)