Củng cố niềm tin đồng minh Mỹ - Nhật Bản

Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe và Tổng thống Mỹ Donald Trump tại buổi ký kết. Ảnh tư liệu

Thỏa thuận sẽ giúp nông dân Mỹ mở ra cánh cửa vào thị trường Nhật Bản, thông qua việc dỡ bỏ hoặc giảm hàng rào thuế quan đối với 7,2 tỷ USD hàng hóa thực phẩm và nông sản Mỹ. Đây là con số đáng kể so với mức xuất khẩu 14,1 tỷ USD hàng hóa loại này mà Mỹ đưa sang Nhật Bản vào năm 2018, trong đó chỉ 5,2 tỷ USD được ưu đãi thuế 0%.

Ngoài ra, Tokyo sẽ giảm thuế theo các giai đoạn đối với thịt bò và thịt lợn, đồng thời loại bỏ thuế quan đối với các sản phẩm hạnh nhân, quả việt quất, ngô ngọt, hạt bo bo, phô mai, váng sữa, gia cầm, cam đông lạnh và cồn ethanol từ Mỹ. Tuy nhiên, gạo không nằm trong danh sách những mặt hàng được miễn giảm thuế mặc dù Tokyo là thị trường xuất khẩu gạo lớn nhất của Washington. Đáng chú ý, thỏa thuận lần này bao gồm các giao dịch về thương mại số có trị giá lên tới 40 tỷ USD. Đây được xem là “cú hích” quan trọng, giúp giảm “căn bệnh kinh niên” thâm hụt thương mại của xứ Cờ hoa.

Sau khi ký kết, Tổng thống Mỹ Donald Trump và Thủ tướng Nhật Bản Abe Shinzo đều bày tỏ hoan nghênh thỏa thuận đạt được sau một năm đàm phán. Thủ tướng Nhật Bản Abe Shinzo khẳng định, các khoản đầu tư của nước này sẽ gia tăng và cả hai nền kinh tế sẽ phát triển khi thỏa thuận có hiệu lực. Các quan chức chính phủ và lãnh đạo doanh nghiệp Nhật Bản cũng đánh giá thỏa thuận thương mại mới sẽ đóng góp cho sự phát triển ổn định của thương mại giữa hai nước. Trong khi đó, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố thỏa thuận trên là “một thắng lợi lớn” đối với nông dân Mỹ, song cho biết hai nước sẽ tiếp tục đàm phán để đạt được một thỏa thuận toàn diện.

Theo giới phân tích, thỏa thuận trên là một thắng lợi dành cho ông Donald Trump, người đã và đang tìm cách giảm thâm hụt thương mại của Mỹ và dựa vào các thỏa thuận song phương nhằm phô trương điều mà chính quyền của ông gọi là thương mại “công bằng và có đi có lại”. Mặc dù Thủ tướng Abe Shinzo tuyên bố đây là thỏa thuận “đôi bên cùng có lợi” nhưng Tokyo được cho là đã đưa ra nhiều nhượng bộ hơn so với Washington trong bối cảnh Mỹ đe dọa tăng thuế nhập khẩu đối với ô tô sản xuất tại Nhật Bản.

Tuy thỏa thuận không đề cập tới lĩnh vực ô tô, nhưng Kyodo News dẫn lời Ngoại trưởng Nhật Bản Toshimitsu Motegi cho biết, Tổng thống Donald Trump đã bảo đảm với Thủ tướng Abe Shinzo rằng Mỹ sẽ không áp thuế bổ sung đối với ô tô nhập khẩu từ Nhật Bản. Thông báo của Chính phủ Nhật Bản cho biết, các cuộc đàm phán tiếp theo sẽ hướng tới việc dỡ bỏ mức thuế 2,5% mà Mỹ đang áp dụng đối với ô tô nhập khẩu từ Nhật Bản.

Theo Đại diện thương mại Mỹ Robert Lighthizer, thỏa thuận thương mại mới đạt được dự kiến có hiệu lực từ ngày 1/1/2020 sau khi hai bên hoàn tất các thủ tục trong nước. Ông Robert Lighthizer cho biết, hai nước sẽ giải quyết vấn đề ô tô trong vòng đàm phán sau, dự kiến diễn ra vào tháng 4/2020. Đại diện thương mại Mỹ nhấn mạnh, Washington không có ý định áp thuế bổ sung đối với các ô tô nhập khẩu, song kết quả nghiên cứu của Bộ Thương mại Mỹ cho thấy ô tô nhập khẩu “đe dọa an ninh quốc gia của Mỹ”.

Theo giới quan sát, tuy mới chỉ là bước khởi đầu nhưng thỏa thuận thương mại mới nhất cho thấy mối quan hệ đồng minh chiến lược giữa Mỹ và Nhật Bản đang ngày càng khăng khít bất chấp môi trường quốc tế nhiều biến động. Sự kiện này cũng đặt tiền đề quan trọng cho những đàm phán tiếp theo về một thỏa thuận thương mại toàn diện và rộng lớn hơn giữa hai nước trong tương lai.

Thùy Dương