Cuộc 'tấn công' thuế quan của Mỹ vào 100 công ty lớn nhất thế giới

Cuộc “tấn công” thuế quan của Washington nhằm mục đích chuyển hướng các cuộc đàm phán kéo dài nhiều năm tập trung vào việc tìm cách để các quốc gia tăng thuế đối với các công ty công nghệ lớn, bao gồm cả Google và Facebook. Các quan chức Mỹ đã phản đối các kế hoạch đó và muốn bất kỳ cuộc đại tu nào bao gồm cả các công ty kỹ thuật số và phi kỹ thuật số sau khi Mỹ tuyên bố rằng các kế hoạch hiện tại nhắm mục tiêu không công bằng vào các công ty trong nước của họ.

Các đề xuất của Mỹ đã được gửi ngày 7/4 tới các quốc gia khác liên quan đến các cuộc đàm phán thuế đang diễn ra dưới sự giám sát của Tổ chức Hợp tác và phát triển kinh tế (OECD), một nhóm các nước giàu có trụ sở tại Paris nhằm đưa ra một thỏa thuận toàn cầu vào cuối tháng 6.

Thông điệp của Washington được coi là “rất táo bạo”, nhưng có thể sẽ dẫn đến tranh cãi. Nước này đang cố gắng viết lại “vở kịch” một thỏa thuận toàn cầu tiềm năng về việc đánh thuế thế giới kỹ thuật số sau khi các quan chức Mỹ kêu gọi tất cả các công ty quốc tế - chứ không chỉ Google và Facebook - tuân theo hiệp ước toàn cầu mới.

Theo đề xuất, chính quyền Biden muốn tất cả các công ty quốc tế có doanh thu toàn cầu hàng năm khoảng 20 tỷ USD phải trả một hình thức thuế doanh nghiệp ở bất cứ nơi nào họ bán hàng hóa hoặc dịch vụ của mình. Điều đó sẽ giới hạn mức thuế mới đối với khoảng 100 công ty lớn nhất trên thế giới, bao gồm Google và Facebook, nhưng cả những người khổng lồ phi kỹ thuật số như nhà sản xuất ô tô Đức Volkswagen.

Đề xuất của Mỹ sẽ nhắm mục tiêu đến lợi nhuận toàn cầu của các công ty này, chia số tiền thuế chưa được xác định giữa các quốc gia, tùy thuộc vào nơi các công ty bán hàng hóa của họ. Washington cũng hy vọng rằng, các quốc gia như Pháp và Vương quốc Anh sẽ xóa bỏ các loại thuế dịch vụ kỹ thuật số hiện hành vốn chỉ tập trung vào các công ty Mỹ, sau khi thỏa thuận toàn cầu được thống nhất.

Cách tiếp cận này sẽ thay thế các đề xuất hiện có của OECD nhằm nhắm mục tiêu vào các hoạt động kỹ thuật số của các công ty đa quốc gia và hoạt động kinh doanh hướng tới người tiêu dùng trên khắp thế giới. Sự phức tạp của các hoạt động kỹ thuật số, bao gồm cả quảng cáo trực tuyến, đã thu hút sự chỉ trích từ các tập đoàn khổng lồ sẽ phải trả bất kỳ khoản thuế nào. Nó cũng sẽ thay thế chế độ toàn cầu hiện hành chỉ đánh thuế các công ty ở những quốc gia mà họ ghi nhận lợi nhuận của mình.

Cao ủy phụ trách thuế quan của Ủy ban châu Âu Benjamin Angel ngày 8/4 cho rằng, Mỹ đang đề xuất bỏ sự khác biệt giữa dịch vụ kỹ thuật số tự động và kinh doanh hướng đến người tiêu dùng và tập trung vào hơn 100 công ty đa quốc gia lớn nhất, để làm cho hệ thống dễ quản lý hơn. Các quan chức cho biết, cách tiếp cận của Mỹ có thể sẽ mang lại nhiều lợi nhuận ngang với các đề xuất tập trung vào kỹ thuật số hiện có trên bàn từ OECD, ước tính khoảng 100 tỷ USD.

Không phải ai cũng hoan nghênh đề xuất này của Washington. Theo Tove Maria Ryding, người quản lý chính sách và vận động của Mạng lưới nợ và phát triển châu Âu, một nhóm xã hội dân sự vận động tranh cử cho một hệ thống tài chính toàn cầu công bằng hơn, các đề xuất của Mỹ vẫn không giải quyết được vấn đề về việc có các quy tắc thuế doanh nghiệp cho phép nhiều công ty lách nghĩa vụ.

OECD đã và đang thực hiện hai sáng kiến, được gọi là Trụ cột 1 và Trụ cột 2, như một phần của các cuộc đàm phán toàn cầu kéo dài nhiều năm. Đầu tiên tập trung vào việc đánh thuế các công ty đa quốc gia, tùy thuộc vào nơi họ bán hàng hóa và dịch vụ của mình. Mục đích thứ hai là đưa ra mức thuế doanh nghiệp tối thiểu trên toàn cầu trong nỗ lực vươn tới các thiên đường thuế khó khăn.

Mới đây, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Janet Yellen quyết định tập trung vào Trụ cột 2, tương tự như mức thuế tối thiểu 10,5% của Mỹ đối với thu nhập thuế thấp vô hình toàn cầu của các công ty Mỹ - được gọi là GILTI. Bà Yellen đang thúc đẩy hơn nữa, thúc giục các quốc gia khác thông qua đề xuất của chính quyền Biden để tăng gấp đôi thuế GILTI lên 21% như một mức thuế tối thiểu toàn cầu. Chính quyền Mỹ hy vọng rằng, việc tăng gấp đôi ngưỡng sẽ giúp Nhà Trắng thanh toán cho kế hoạch cơ sở hạ tầng trị giá 2 nghìn tỷ USD trong nước, đồng thời ngăn Mỹ cắt giảm trên phạm vi toàn cầu.

Tuy nhiên, điều đó đã nhận được sự hoài nghi về việc làm thế nào để phần còn lại của thế giới đồng ý với mức thuế tối thiểu ở mức đó, đặc biệt là khi các cuộc đàm phán Trụ cột 2 thông qua OECD tập trung vào việc đảm bảo ngưỡng thuế doanh nghiệp toàn cầu tối thiểu khoảng 12,5%.

Việt Dũng