Cựu Tổng thư ký NATO: Ukraine có thể phải chấp nhận mất một phần lãnh thổ

Các binh sĩ của Lữ đoàn cơ giới bộ binh cơ giới số 59 của Ukraine ở Donbass, ngày 19/9 (Ảnh: Getty)

Ukraine có thể phải chấp nhận việc mất một phần lãnh thổ vào tay Nga để đạt được hòa bình và đảm bảo an ninh, ông Jens Stoltenberg cho biết trong cuộc phỏng vấn dài đầu tiên sau khi từ chức Tổng thư ký NATO.

Ông Stoltenberg đã kết thúc nhiệm kỳ 10 năm của mình với tư cách là người đứng đầu liên minh quân sự do Mỹ lãnh đạo vào ngày 1/10. Trong cuộc trò chuyện với Financial Times được công bố hôm 4/10, ông nói rằng Kiev có thể buộc phải suy nghĩ lại về việc xem khôi phục biên giới năm 1991 như điều kiện tiên quyết cho bất kỳ thỏa thuận hòa bình nào.

Ông Stoltenberg cho rằng “một loại động lực mới” sẽ xuất hiện sau cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ vào đầu tháng 11, có thể mở ra “những cách để cố gắng đạt được chuyển động trên chiến trường kết hợp với chuyển động xung quanh bàn đàm phán”.

Phương Tây nên “đưa ra các điều kiện” cho phép Ukraine “ngồi lại với người Nga và đạt được điều gì đó có thể chấp nhận được…thứ gì đó để họ tồn tại như một quốc gia độc lập”.

Khi được hỏi sẽ đề xuất gì với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, cựu lãnh đạo NATO đưa ra đề xuất giải pháp tương tự như nghị quyết trong cuộc chiến tranh Liên Xô-Phần Lan gần 85 năm trước.

“Phần Lan đã chiến đấu với Liên Xô vào năm 1939. Họ đã gây ra tổn thất lớn hơn nhiều cho Hồng quân so với dự kiến”, ông nói. “Chiến tranh kết thúc với việc họ phải nhường 10% lãnh thổ. Nhưng họ có một biên giới an toàn”.

Theo hiệp ước được ký tháng 3/1940, Phần Lan đã nhượng lại một phần lớn vùng Karelia và Viipuri, thành phố lớn thứ hai vào thời điểm đó (được gọi là Vyborg ở Nga).

Ông Stoltenberg lập luận rằng Ukraine có thể nhận được sự đảm bảo an ninh từ NATO ngay cả khi “có một đường không nhất thiết phải là biên giới được quốc tế công nhận”. Ông lưu ý rằng hiệp ước quốc phòng của Mỹ với Nhật Bản không bao gồm yêu sách của Tokyo đối với Quần đảo Kuril, một phần của Nga, và Tây Đức đã được kết nạp vào NATO mặc dù thực tế là Đông Đức vào thời điểm đó được kiểm soát bởi một chính phủ riêng biệt thân Liên Xô.

“Khi có ý chí thì sẽ có cách để tìm ra giải pháp. Nhưng bạn cần một ranh giới xác định khi nào thì Điều 5 được áp dụng và Ukraine phải kiểm soát toàn bộ lãnh thổ nằm trong đường biên giới đó”, ông Stoltenberg nói, đề cập đến một điều khoản của hiệp ước NATO, trong đó nêu rõ nghĩa vụ của các quốc gia thành viên là bảo vệ lẫn nhau.

Nga tuyên bố rằng họ sẽ không chấp nhận “công thức hòa bình” 10 điểm của ông Zelensky và không từ bỏ quyền kiểm soát Crimea và 4 khu vực khác, những khu vực mà Kiev và những bên ủng hộ tiếp tục coi là lãnh thổ Ukraine đang bị chiếm đóng bất hợp pháp.

Hy vọng đưa ra các điều khoản của Kiev dường như trở nên xa vời hơn sau cuộc phản công thất bại năm 2023 và những chiến thắng mới của Nga ở Donbass, nơi quân đội Moscow đã đạt được những tiến bộ ổn định trong suốt năm 2024.

Trong những bước tiến mới, Quân đội Nga đã đẩy quân Ukraine ra khỏi một số thị trấn kiên cố, bao gồm Avdeevka, thất thủ vào tháng 2, và Ugledar, bị chiếm vào đầu tuần này.

Huyền Chi