Đại sứ Trung Quốc ở Mỹ về nước sau nhiệm kỳ dài bất thường

Ông Thôi Thiên Khải

Ông Thôi được biết đến là người tương đối ôn hòa so với nhiều nhà ngoại giao kiểu chiến binh sói. Người thay thế ông Thôi dự kiến sẽ là Thứ trưởng ngoại giao Tần Cương, một nhà ngoại giao kỳ cựu nhưng chuyên về châu Âu và không có kinh nghiệm trực tiếp với Mỹ.

Ông Thôi rời vị trí khi quan hệ Mỹ - Trung đang ở giai đoạn khó khăn, trong lúc chính quyền Biden đang nỗ lực sửa chữa các quan hệ đồng minh và tăng cường phối hợp để đối phó với Trung Quốc, đặc biệt trong các vấn đề nhân quyền và thương mại.

Giới phân tích không kỳ vọng cuộc gặp thượng đỉnh giữa Tổng thống Joe Biden với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình sẽ diễn ra sớm, nhất là khi hai đoàn ngoại giao hàng đầu của hai nước có cuộc gặp gỡ căng thẳng ở Anchorage hồi tháng 3.

Trong thông điệp chia tay, ông Thôi sáng nay nói rằng ông sẽ trở về Trung Quốc sau thời gian làm đại diện của Trung Quốc suốt từ tháng 4/2013.

Ông kêu gọi người Trung Quốc ở nước ngoài đóng vai trò quan trọng trong việc ổn định quan hệ giữa Bắc Kinh và Washington, khi chính quyền Biden đang đánh giá lại và định hình chính sách Trung Quốc.

“Quan hệ Trung – Mỹ đang ở ngã rẽ quan trọng, khi Mỹ đang ở giai đoạn tái cấu trúc chính sách với Trung Quốc, và đang phải phải chọn giữa hợp tác và đối đầu”, ông Thôi nói.

“Vào thời điểm này, người Trung Quốc ở Mỹ cần gánh vác trách nhiệm và sứ mệnh lớn hơn, và tôi hy vọng các bạn sẽ bảo vệ quyền được ở Mỹ và phát triển các lợi ích của mình, với điểm khởi đầu là giúp bảo vệ những lợi ích cơ bản của nhân dân Trung Quốc và Mỹ”, ông Thôi nói.

Thời điểm ông Thôi rời khỏi Washington đã bị trì hoãn để nhà ngoại giao kỳ cựu có thể định hướng quan hệ song phương trong giai đoạn sóng gió, khi Bắc Kinh đang đối mặt với phản ứng chưa từng có về cách xử lý đại dịch Covid-19. Nhiệm kỳ của ông dài bất thường vì ông đã 68 tuổi, quá tuổi nghỉ hưu theo quy định.

Ông Thôi được đánh giá là người có lối nói tương đối mềm mỏng, tương phản với những gương mặt điển hình của ngoại giao chiến binh sói như phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Triệu Lập Kiên.

Ngay cả khi ông Triệu công khai ủng hộ những thuyết âm mưu nói rằng Covid-19 là do quân đội Mỹ mang đến Vũ Hán, ông Thôi nói rằng trò đổ lỗi về nguồn gốc virus chỉ do “một nhóm nhỏ các chính trị gia” thực hiện và không đại diện cho suy nghĩ chung của nước nào.

Ông Thôi từng bị trợ lý ngoại trưởng Mỹ David Stilwell triệu tập vào tháng 3 vì những phát biểu của ông Triệu.

Shi Yinhong, giáo sư ngành quan hệ quốc tế tại ĐH Nhân dân Bắc Kinh, nói rằng ông Thôi đã đóng một vai trò chủ động và quan trọng trong quan hệ Trung – Mỹ, dù vai trò đó bị hạn chế sau khi quan hệ hai nước xấu đi trong những năm gần đây.

Người kế nhiệm ông Thôi chưa được xác nhận chính thức, nhưng gần như chắc chắn sẽ là ông Tần Cương, 55 tuổi, từng là phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc.

Giới quan sát cho rằng vai trò đại sứ Mỹ sẽ là một thách thức lớn đối với ông Tần, vì ông thiếu kinh nghiệm trực tiếp trong các vấn đề với Mỹ mà phải nhận nhiệm vụ trong giai đoạn quan hệ khó khăn.

Bình Giang

Theo AP