Đảm bảo tính hợp hiến, tính thống nhất với các văn bản pháp luật hiện hành

Trong những năm vừa qua, BĐBP đã thực hiện xuất sắc nhiệm vụ kiểm tra, kiểm soát xuất nhập cảnh trên biên giới, cửa khẩu, cảng biển. Ảnh: Danh Anh

Theo Tờ trình của Chính phủ trình QH, dự án Luật BPVN, dự thảo Luật BPVN và Luật Biên giới quốc gia (BGQG) có sự phân định cụ thể, thể hiện trên các vấn đề sau: Luật BGQG tập trung quy định và điều chỉnh về BGQG, chế độ pháp lý về BGQG là chủ yếu, trong đó quy định có tính nguyên tắc về trách nhiệm của Nhà nước (trách nhiệm ban hành chính sách), các bộ, cơ quan ngang bộ, cơ quan thuộc Chính phủ, UBND tỉnh, thành trong xây dựng, quản lý, bảo vệ BGQG, khu vực biên giới và xây dựng BĐBP.

Dự thảo Luật BPVN quy định cụ thể về nhiệm vụ biên phòng, nguyên tắc và trách nhiệm của các chủ thể trong việc thực thi nhiệm vụ biên phòng, bảo đảm thống nhất, đồng bộ.

Khoản 1, Điều 2, dự thảo Luật BPVN nêu khái niệm: “Biên phòng là tổng thể các biện pháp để bảo vệ độc lập, chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ, an ninh biên giới quốc gia; trật tự, an toàn xã hội ở khu vực biên giới, cửa khẩu”. Luật hóa hình thức, biện pháp quản lý, bảo vệ biên giới; nội dung cụ thể xây dựng nền biên phòng toàn dân, thế trận biên phòng toàn dân. Nội luật hóa điều ước quốc tế về biên phòng trên các lĩnh vực phù hợp với chủ trương, đường lối, của chính sách của Đảng, Nhà nước nhằm tăng cường đối ngoại quốc phòng, đối ngoại biên phòng, đối ngoại nhân dân, mở rộng quan hệ hợp tác với các nước có chung đường biên giới, xây dựng biên giới hòa bình, hữu nghị, hợp tác và phát triển.

Mặt khác, theo Luật An ninh quốc gia (ANQG), điểm c, khoản 1, Điều 22 quy định: “BĐBP, Cảnh sát biển là cơ quan chuyên trách bảo vệ an ninh quốc gia ở khu vực biên giới trên đất liền và khu vực biên giới trên biển”. Theo đó, BĐBP là một trong những cơ quan chuyên trách bảo vệ ANQG nên có trách nhiệm thực hiện đầy đủ nhiệm vụ, quyền hạn, nội dung các biện pháp bảo vệ ANQG ở khu vực biên giới, cửa khẩu theo quy định của Luật ANQG. Trong quản lý, bảo vệ BGQG, BĐBP được quyền sử dụng các biện pháp nghiệp vụ theo quy định tại Luật ANQG bao gồm: Vận động quần chúng, pháp luật, ngoại giao, kinh tế, khoa học - kỹ thuật, nghiệp vụ, vũ trang.

Thiếu tướng Bùi Đức Hạnh, Phó Tư lệnh BĐBP cho biết, khoản 3, Điều 15 Dự thảo Luật BPVN quy định BĐBP có quyền: “Kiểm tra, kiểm soát, xử lý phương tiện khi có dấu hiệu vi phạm pháp luật ở khu vực biên giới, cửa khẩu theo quy định pháp luật”. Việc quy định như vậy là xuất phát từ các nghị quyết của Đảng, văn bản pháp luật hiện hành đều quy định, BĐBP chủ trì, phối hợp với các cơ quan quản lý nhà nước chuyên ngành tại cửa khẩu thực hiện thủ tục biên phòng và kiểm tra phương tiện có dấu hiệu vi phạm pháp luật để xử lý đảm bảo ANQG và phòng chống buôn lậu, gian lận thương mại.

Nghị quyết số 11-NQ/TW ngày 8-8-1995 của Bộ Chính trị về xây dựng BĐBP trong tình hình mới xác định BĐBP có nhiệm vụ: “Kiểm soát việc xuất cảnh, nhập cảnh qua các cửa khẩu biên giới và qua các đường qua lại biên giới, ngăn chặn và xử lý các hành động vi phạm pháp luật về biên giới”; Thông báo số 165-TB/TW ngày 22-12-2004 của Ban Chấp hành Trung ương về việc Kết luận của Bộ Chính trị về tổ chức BĐBP xác định BĐBP có nhiệm vụ: “Chống các hoạt động xâm nhập, vượt biên phá hoại an ninh, trật tự của địch và các loại tội phạm, nhất là buôn lậu, vận chuyển ma túy, vũ khí, chất nổ qua biên giới”.

Ngoài ra, Điều 49, Luật Nhập cảnh, xuất cảnh, quá cảnh, cư trú của người nước ngoài tại Việt Nam quy định Bộ Quốc phòng có trách nhiệm: “Kiểm soát nhập cảnh, xuất cảnh, quá cảnh tại cửa khẩu theo quy định của pháp luật; kiểm tra, xử lý vi phạm pháp luật về nhập cảnh, xuất cảnh, quá cảnh, cư trú của người nước ngoài tại Việt Nam tại cửa khẩu do Bộ Quốc phòng quản lý”. Khoản 3 Điều 47 Luật Xuất cảnh, nhập cảnh của công dân Việt Nam năm 2019 quy định Bộ Quốc phòng có trách nhiệm: “Kiểm soát nhập cảnh, xuất cảnh, quá cảnh tại cửa khẩu do Bộ Quốc phòng quản lý”. Điều 6 Pháp lệnh BĐBP năm 1997 quy định BĐBP có nhiệm vụ: “Kiểm soát việc xuất cảnh, nhập cảnh qua các cửa khẩu biên giới và qua các đường qua lại biên giới”.

Để thực hiện tốt công tác kiểm tra, kiểm soát tại các cửa khẩu, BĐBP còn phối hợp với lực lượng bảo vệ biên giới nước láng giềng tuyên truyền, phổ biến pháp luật cho hành khách qua cửa khẩu. Ảnh: Danh Anh

“Thực tiễn BĐBP đang trực tiếp kiểm soát xuất, nhập cảnh đối với người, phương tiện tại 117 cửa khẩu biên giới đất liền, 35 cửa khẩu cảng biển, 2 cảng nội địa, 283 bến cảng, 14 cảng dầu khí ngoài khơi do Bộ Quốc phòng quản lý. Đặc biệt, trong thời gian gần đây, nhiều đường dây, đối tượng việc lợi dụng cơ chế kiểm soát hàng hóa thông thoáng ở cửa khẩu để buôn lậu, gian lận thương mại, vận chuyển trái phép chất ma túy; lâm, thổ sản… Trước tình hình đó, BĐBP đã phát hiện, xử lý nhiều vụ việc nghiêm trọng, ảnh hưởng đến an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên biên giới, cửa khẩu. Vì vậy, việc quy định nhiệm vụ của BĐBP như Dự thảo Luật BPVN là phù hợp với thực tiễn, không chồng chéo về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và địa bàn hoạt động của lực lượng Hải quan” - Thiếu tướng Bùi Đức Hạnh nhấn mạnh.

Danh Anh