Đảng Cộng hòa kiểm soát lưỡng viện, quan hệ Mỹ - Trung sẽ bấp bênh?

Tờ Bưu điện Hoa Nam buổi sáng (SCMP) dẫn lời các chuyên gia Trung Quốc nhận định quan hệ giữa Bắc Kinh và Washington sẽ đối mặt với nhiều bất ổn và có thể xấu đi sau cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ của Mỹ nếu đảng Cộng hòa giành quyền kiểm soát một hoặc cả hai viện của Quốc hội.

Quan hệ Mỹ - Trung Quốc đang đối mặt với nhiều thác thức trước một loạt vấn đề, từ Đài Loan cho đến kiểm soát xuất khẩu chip bán dẫn.

Theo Diao Daming, phó giáo sư tại Đại học Nhân dân Trung Quốc, các cuộc bầu cử giữa nhiệm kỳ có khả năng dẫn đến sự thay đổi lớn trong lưỡng viện Quốc hội Mỹ, nếu đảng Cộng hòa kiểm soát Hạ viện và Thượng viện.

Quan hệ Mỹ - Trung Quốc đang đối mặt với nhiều thác thức trước một loạt vấn đề, từ Đài Loan cho đến kiểm soát xuất khẩu chip bán dẫn. (Ảnh: SCMP)

"Việc đảng Cộng hòa giành quyền kiểm soát Hạ viện là điều dễ xảy ra. Còn cuộc đua vào Thượng viện vẫn còn quá sớm để xác định bên nào sẽ giành chiến thắng. Nhưng đảng Cộng hòa hiện đang là bên có lợi thế hơn", ông Diao Daming nói.

Theo thăm dò mới nhất từ FiveThirtyEight, đảng Cộng hòa đang chiếm ưu thế ở Hạ viện, trong khi đó ở Thượng viện họ chỉ mới nắm chắc việc giành được 35 trên tổng số 100 ghế.

Ở thời điểm hiện tại đảng Dân chủ đang kiểm soát cả lưỡng viện nhưng chỉ hơn đảng Cộng hòa vài ghế ở mỗi viện.

Ông Diao nhận định, chính quyền của Tổng thống Mỹ Joe Biden đối mặt với áp lực lớn về việc xử lý một lúc nhiều vấn đề bao gồm cả lạm phát tăng cao kỷ lục, những thách thức Nhà Trắng phải đối mặt để đảm bảo chương trình nghị sự sẽ lớn hơn trước nếu đảng Cộng hòa nắm quyền kiểm soát lưỡng viện.

Vị phó giáo sư này cũng cho biết ông Biden có thể đẩy mạnh hơn nữa chính sách đối ngoại trong hai năm tới, với trọng tâm là sự cạnh tranh ảnh hưởng giữa Mỹ và Trung Quốc.

"Nhà Trắng sẽ tiếp tục chiến lược Ấn Độ - Thái Bình Dương và thúc đẩy đàm phán Khuôn khổ kinh tế Ấn Độ - Thái Bình Dương. Điều này phù hợp với chiến lược an ninh quốc gia của ông Biden trong việc cạnh tranh sự ảnh hưởng với Trung Quốc trong khu vực", Diao nói.

Chính quyền Biden xác định cạnh tranh với Trung Quốc là “thách thức địa chính trị lớn nhất” mà Mỹ phải đối mặt sau Chiến tranh Lạnh trong chiến lược an ninh quốc gia được công bố vào tháng 10 vừa qua.

Theo Diao, việc đảng Cộng hòa nắm quyền kiểm soát lưỡng viện cũng sẽ làm tăng thêm "cảm giác không an toàn" trong mối quan hệ Mỹ-Trung vốn đang gặp khó khăn.

"Đảng Cộng hòa có thể có tác động đến chính sách Trung Quốc của Nhà Trắng về các vấn đề như can thiệp vào công việc nội bộ của Trung Quốc, thổi phồng vấn đề Đài Loan và thúc đẩy chủ nghĩa bảo hộ mậu dịch hơn nữa", ông Diao nói thêm.

Mặt khác đảng Cộng hòa ủng hộ sử dụng năng lượng hóa thạch và phản đối hợp tác về biến đổi khí hậu, đây là những thách thức ông Biden sẽ sớm phải đối mặt.

Tháng trước, Hạ nghị sỹ đảng Cộng hòa Kevin McCarthy, lãnh đạo thiểu số tại Hạ viện, cho biết một ủy ban sẽ được thành lập để điều tra nguồn gốc của COVID-19 và cách Trung Quốc đánh cắp công nghệ của Mỹ nếu đảng của ông giành được đa số ghế ở Hạ viện sau cuộc bầu cử.

Chính quyền của ông Biden đối mặt với nhiều khó khăn nếu đảng Cộng hòa kiểm soát lưỡng viện sau bầu cử giữa nhiệm kỳ. (Ảnh: Daily Sabah)

Nhưng bất kể bên nào thắng cũng không “tác động tích cực” đến quan hệ Mỹ - Trung so với thời điểm hiện tại, theo Shi Yinhong, giáo sư quan hệ quốc tế tại Đại học Nhân dân Trung Quốc.

Ông Shi Yinhong nói các mối quan hệ sẽ xấu đi nếu một ứng viên đảng Cộng hòa có chính sách bảo thủ như thời cựu Tổng thống Donald Trump giành chiến thắng trong cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ 2024. Đối với Trung Quốc, đảng Cộng hòa hay đảng Dân chủ đều có chính sách đối ngoại "không thân thiện" với Bắc Kinh. Nhưng đảng Dân chủ sẽ ít cực đoan hơn trong một số vấn đề.

"Cơ hội chiến thắng của Đảng Dân chủ năm 2024 không lớn. Trong trường hợp ông Trump tái tranh cử và giành chiến thắng, quan hệ Trung-Mỹ sẽ càng xấu đi", ông Shi Yinhong nhận định.

Xin Qiang, giáo sư kiêm phó giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Mỹ tại Đại học Phúc Đán cho biết việc đảng Cộng hòa giành chiến thắng giữa nhiệm kỳ có thể dẫn đến sự mâu thuẫn trong chính sách đối ngoại của Mỹ trong 2 năm tới.

"Đặc biệt nếu Đảng Cộng hòa, bao gồm cả ông Trump, trở lại vào năm 2024 thì tình trạng không chắc chắn trong quan hệ Mỹ - Trung có thể tồi tệ hơn nữa", ông Xin Qiang nói trong một hội nghị Hợp tác Hàng hải Toàn cầu và Quản trị Đại dương ở Hải Nam vào tuần trước.

“Cạnh tranh Mỹ - Trung sẽ tiếp tục gia tăng và căng thẳng sẽ tiếp tục leo thang”, ông Xin Qiang nhấn mạnh.

Trà Khánh(Nguồn: SCMP)