Đằng sau sao Michelin của ngành ẩm thực

Tối 6/6, Michelin Guide công bố danh sách những nhà hàng đầu tiên đạt sao Michelin tại Việt Nam. Sự kiện thu hút đông đảo sự chú ý của dư luận. Nhiều ý kiến cho rằng, đây chính là cột mốc đánh dấu khởi đầu mới của nền ẩm thực và du lịch nước nhà.

Bên cạnh đó, cũng có tranh cãi nổ ra xoay quanh mặt tối của ngôi sao danh giá. Vinh quang, tiếng tăm mà nó đem lại khiến nhiều đầu bếp cảm thấy nặng nề. Chưa kể, việc trao sao Michelin đôi khi còn bị cho là sự kiện tiếp thị, truyền thông cho các nhà hàng hơn là một lễ công bố ẩm thực.

Đằng sau màn tranh luận không hồi kết, dễ thấy chủ đề về Michelin hay ẩm thực nói chung vẫn luôn gây được sự quan tâm không nhỏ. Đây là một nội hàm thú vị, đầy biến báo khi đi sâu vào nghệ thuật điện ảnh. Có nhiều cách để các nhà làm phim khai thác, mang tới lời đáp thú vị cho câu hỏi: Michelin mang lại cho ẩm thực tinh hoa, hay đó chỉ là “thêm thìa cho dĩa mỳ Ý”.

Cúp vàng của làng ẩm thực

Thực tế, sao Michelin là biểu tượng để đánh giá chất lượng của một nhà hàng. Hàng năm, các nhà hàng nhận sao Michelin sẽ được vinh danh trong The Michelin Guide - cuốn cẩm nang ẩm thực hàng đầu thế giới. Nhiều ý kiến cho rằng, sao Michelin trong làng ẩm thực cũng danh giá như tượng vàng Oscar trong lĩnh vực phim ảnh.

Trên màn ảnh, nó có thể là minh chứng cho chất lượng nhà hàng, hay sự công nhận tài năng xuất sắc của người đầu bếp. Tại đỉnh cao của nghệ thuật ẩm thực, ngôi sao Michelin hiện diện như kết tủa của tinh hoa. Câu chuyện về tình yêu của giới sành ăn, bản sắc phong phú trong văn hóa ẩm thực Đông - Tây hay kể cả là cuộc đời đầy thăng trầm của những tài năng làm bếp... đều được các nhà làm phim tỉ mỉ truyền tải qua mỗi khung hình.

4 nhà hàng ở Việt Nam nhận một sao Michelin.

Khi điện ảnh và ẩm thực hội tụ, một hiệp ước thú vị mang lại trải nghiệm “thưởng thức bằng thị giác” ra đời. Hương vị, màu sắc và sự sáng tạo trong cách trình bày món ăn đều được tái hiện sống động. Ngoài ra, đầu bếp và nhà hàng được nhận sao Michelin cũng trở thành tâm điểm trong các bộ phim khai thác đề tài này. Sự hiện diện của họ là bằng chứng cho tài năng và thực lực, với tính chuyên nghiệp và kiến thức chuyên môn cao.

Các chef nổi tiếng như Gordon Ramsay, Massimo Bottura hay Joel Robuchon đều từng tạo nên dấu ấn riêng khi xuất hiện trên màn ảnh rộng. Bằng tài năng và sự nổi tiếng, họ không chỉ truyền lửa vào các cảnh quay nấu nướng, mà còn truyền cảm hứng và kiến thức ẩm thực tới khán giả toàn cầu.

Tinh hoa hay chỉ là phù phiếm

Bằng cách đưa sao Michelin lên màn ảnh rộng, các nhà làm phim đã khéo léo kéo theo sự quan tâm của công chúng đối với nghệ thuật ẩm thực. Bên cạnh đó, nó cũng đem lại những góc nhìn đa chiều về ngành làm bếp.

Ratatouille của nhà Pixar mang đến một cái nhìn lạc quan và hài hước về sao Michelin. Trong bộ phim hoạt hình, chú chuột Remy có ước mơ trở thành một chef tài ba. Trải qua nhiều biến cố, Remy cùng người bạn Linguini đạt được ngôi sao danh giá. Nó là kết quả của việc vượt qua những rào cản xã hội và định kiến, cho thấy niềm đam mê và nỗ lực có thể vượt qua mọi giới hạn, bất kể chủng loài.

Với Chef (2014), bộ phim hài lãng mạn của Jon Favreau, nội dung xoay quanh một đầu bếp tài năng tên Carl Casper. Sau khi nhận phản hồi tiêu cực từ một nhà phê bình ẩm thực nổi tiếng, anh quyết định bỏ việc và mở một xe bán đồ ăn lưu động. Trong hành trình này, nhân vật tìm được bản ngã của mình và thắp lại đam mê nghệ thuật ẩm thực, cùng với đó là hương vị tình yêu cuộc sống.

Xuất hiện trong phim, ngôi sao Michelin đóng vai trò quan trọng trong việc khơi dậy lòng tin và niềm đam mê nấu ăn của Carl. Với việc được mời đến nấu ăn tại một nhà hàng danh tiếng và đạt sao Michelin, anh đã tìm lại sự tự tin và khát khao sáng tạo của mình. Song, áp lực trách nhiệm cũng đè nặng lên vai vị đầu bếp khi phải cố gắng duy trì danh tiếng nhà hàng trước những vị khách khó tính.

Còn trong Burnt (2015) của đạo diễn John Wells, sao Michelin lại là khát vọng hồi sinh hình ảnh của Adam Jones (Bradley Cooper). Chàng đầu bếp tài năng mất đi danh tiếng do bê bối đời tư và nghiện rượu, tìm cách tái dựng sự nghiệp bằng việc mở một nhà hàng mới. Michelin lúc này là tham vọng đổi đời, là đích đến cho nhân vật đang lạc lối giữa xã hội khắc nghiệt.

Michelin gây nên nhiều tranh cãi.

Trở lại với Big Night, tác phẩm nghệ thuật của bộ đôi Campbell Scott và Stanley Tucci. Lấy bối cảnh những năm 1950 tại Mỹ, phim xoay quanh hai anh em người Italy, Primo và Secondo, chủ nhân của nhà hàng gia đình tại thị trấn nhỏ. Công việc của họ không suôn sẻ, với hàng loạt rắc rối tài chính. Để cứu vãn tình hình, Secondo quyết định tổ chức một bữa tiệc đặc biệt, thu hút sự chú ý của khách hàng và nhà đầu tư tiềm năng.

Trong suốt bữa tiệc, Primo chuẩn bị các món ăn Italy truyền thống bằng tất cả sự tỉ mỉ và tâm huyết. Không chỉ có hương vị xuất sắc, chúng còn chứa đựng đam mê và tình yêu của anh đối với nghệ thuật ẩm thực. Thế nhưng, chính những khách hàng cũng không hiểu được ý nghĩa sâu sắc của từng món ăn mà họ đang thưởng thức.

Điều này vạch rõ nghịch lý giữa tinh hoa nghệ thuật ẩm thực và thị hiếu của khách hàng. Một mặt, Big Night khắc họa sự nỗ lực và đấu tranh của những người đam mê nghệ thuật nấu nướng để chinh phục sự công nhận từ công chúng. Mặt khác, nó cũng đặt câu hỏi về giá trị thực sự của sao Michelin và vai trò của nó trong việc định hình và quyết định chất lượng ẩm thực.

Bộ phim đưa ra một tình huống đầy căng thẳng giữa nghệ thuật và thương mại, mở ra một cuộc tranh cãi về giá trị thật của ẩm thực trong một thị trường dành quá nhiều sự quan tâm đến những ngôi sao Michelin.

Danh tiếng và áp lực trách nhiệm

Gác lại những luồng ý kiến trái chiều, không thể phủ nhận việc đưa ẩm thực và sao Michelin lên màn ảnh rộng đã tạo ra cuộc “trao đổi văn hóa” tác động tích cực đối với cả hai ngành nghệ thuật.

Ẩm thực đem lại sự trù phú cho điện ảnh, mở rộng địa hạt sáng tạo và đem đến những trải nghiệm lạ kỳ thông qua màn ảnh rộng. Điện ảnh không đơn thuần là một phương tiện để truyền tải câu chuyện, mà còn là công cụ mạnh mẽ để thể hiện văn hóa và lối sống. Nó đã tạo ra một cầu nối giữa khán giả và những nét đẹp văn hóa và ẩm thực truyền thống, khuyến khích việc tìm hiểu và khám phá nền ẩm thực đa dạng, độc đáo.

Michelin khó lòng phản ánh chính xác thực tế đa tầng của nghệ thuật ẩm thực.

Cảm giác được chứng kiến, dõi theo quá trình nấu nướng và trình bày những món ăn kích thích trí tưởng tượng trong khán giả, khiến họ muốn khám phá và trải nghiệm thực tế. Một bộ phim thành công có thể đánh thức sự tò mò của khán giả, tạo ra một làn sóng quan tâm không chỉ với các nhà hàng, món ăn mà còn có thể là nguyên liệu ẩm thực...

Chưa kể, sự xuất hiện của ngôi sao Michelin thu hút ánh nhìn tích cực đối với công việc và sự cống hiến của các nhà làm bếp. Trở thành nhân vật trong một bộ phim ẩm thực nổi tiếng cùng ngôi sao Michelin có thể khiến nhà hàng của họ trở thành điểm đến hấp dẫn đối với khách du lịch và người hâm mộ ẩm thực toàn cầu.

Dẫu vậy, việc “gắn nhãn” những nhà hàng sang trọng và món ăn xa hoa có thể tạo nên một hình ảnh lý tưởng, nhưng không phản ánh chính xác thực tế đa tầng của nghệ thuật ẩm thực. Việc tập trung quá nhiều vào danh hiệu dễ dẫn tới sự thiếu khách quan khi khám phá các nền văn hóa khác nhau.

Chưa kể, việc nhấn mạnh sự xa hoa và đẳng cấp của các nhà hàng cao cấp có thể mang lại cái nhìn sai lệch về chất lượng ẩm thực. Điều đó đã được vạch trần rất rõ trong bộ phim hài kịch đen của Mark Mylod, The Menu (2022).

Tống Khang