Đầu cơ tài chính mang tính 2 mặt với thị trường cà phê

Có những lúc đầu cơ gây tác động tiêu cực, chúng ta phải chấp nhận nó như một hiện tượng bình thường của thị trường, bởi khi các nhà đầu tư tham gia vào sẽ làm tăng thanh khoản và tăng tính khả dụng của thị trường hàng hóa, kéo chi phí giao dịch xuống rất thấp nên sẽ có lợi cho người nông dân. Tuy nhiên, do chúng ta có cái nhìn phiến diện về các tổ chức đầu tư tài chính nên có những đả kích”, đó là nhận định của ông Nguyễn Đức Tuấn Vinh - Tổng giám đốc Công ty TNHH Tuấn Lộc Commodities.

Hiện tượng bình thường của bất kỳ thị trường hàng hóa nào

Nhận định giá cà phê đang sụt giảm, ông Nguyễn Nam Hải - Chủ tịch Hiệp hội Cà phê - Ca cao Việt Nam (Vicofa) cho biết, cung cầu là yếu tố chính tác động lên giá cà phê. Mặt khác, giá cà phê còn chịu tác động bởi yếu tố đầu cơ tài chính trên sàn London và New York cũng như các vấn đề khác, như mới đây Cục dự trữ Liên bang Mỹ (Feb) giảm lãi suất 0,5% cũng tác động lên giá cà phê.

“Nhu cầu thị trường vẫn không thay đổi, nhưng giá cà phê trên sàn giao dịch biến động giảm chủ yếu là do đầu cơ tài chính. Giá cà phê thế giới giảm kéo giá cà phê trong nước giảm theo”, ông Hải nói.

Là doanh nghiệp xuất khẩu cà phê, ông Nguyễn Đức Tuấn Vinh - Tổng giám đốc Công ty TNHH Tuấn Lộc Commodities cho rằng, giá cà phê xuất khẩu bị tác động bởi hai sàn New York và London không có gì là “bất thường”, bởi đầu tư tài chính luôn tồn tại trong nền kinh tế. Đầu tư tài chính không chỉ có “tác hại” mà còn “tác lợi”, nhưng mọi người chỉ chú trọng đến tác hại mà quên đầu cơ cũng làm cho giá cà phê tốt lên.

Cung cầu là yếu tố chính tác động lên giá cà phê

“Thời gian qua giá cà phê Việt Nam đạt mức cao chưa từng có trong lịch sử ngành hàng do có yếu tố đầu cơ tài chính. Đầu cơ đã góp phần đẩy giá cà phê lên, đây là một hiện tượng rất bình thường của bất kỳ thị trường hàng hóa nào”, ông Vinh nói.

Theo ông Vinh, các tổ chức đầu tư tài chính xây dựng vị thế dựa trên những xu hướng có thật, nhưng khi trạng thái của họ có vẻ ngược chiều với quyền lợi của nông dân thì bà con hay kêu ca, câu chuyện này cũng bình thường.

Thời gian qua, vấn đề cung cầu cà phê trên thị trường theo hướng thuận lợi cho việc nắm giữ mua vào, và đầu cơ chính là yếu tố để Việt Nam nhìn thấy giá cà phê đang cao ở mức kỷ lục. Do vậy, vấn đề đầu cơ ngành hàng cà phê là rất bình thường, và là yếu tố tích cực tác động lên thị trường cà phê Việt Nam.

Khi thị trường nguồn cung nhiều hơn nhu cầu, tác động của đầu cơ sẽ mãnh liệt hơn vì góp phần đẩy giá xuống thấp. Thế nhưng, thời gian qua cung bắt đầu ngang bằng hoặc thấp hơn cầu, và biến đổi khí hậu cũng làm cho nguồn cung giảm đi nhiều, thì đầu cơ đã góp phần làm cho giá cà phê tăng lên thêm.

Mấy năm trước, giá cà phê chỉ 40.000 đồng/kg, bây giờ giá cà phê có lúc lên trên 130.000 đồng/kg, còn hiện tại là xoay quanh mốc 120.000 đồng/kg.

Hy vọng đến lúc thu hoạch cà phê mưa sẽ không còn

Trong bối cảnh diễn biến thời tiết bất thường do tác động của biến đổi khí hậu, đặc biệt, La Nina có thể làm gia tăng tần suất, cường độ của bão gây ra mưa gió nhiều nơi, có thể ảnh hưởng đến thu hoạch vụ cà phê mới.

Chủ tịch Vicofa cho biết, bão số 4 gây mưa vừa, mưa to và giông tại Tây Nguyên, cục bộ có nơi mưa rất to, dự báo sẽ ảnh hưởng đến các vùng trồng cà phê ngay trước khi bước vào mùa thu hoạch vụ mới. Tuy nhiên, thu hoạch cà phê bắt đầu từ tháng 11, hy vọng tới đó tình trạng mưa gió sẽ không còn. Vì điều kiện chế biến sau thu hoạch của bà con còn yếu có thể làm ảnh hưởng đến chất lượng cà phê.

“Bây giờ là tháng 9 trái cà phê còn xanh, thu hoạch cà phê sẽ bắt đầu vào tháng 11, chưa biết thời tiết lúc đó sẽ thế nào? Bao nhiêu năm qua chúng ta thu hoạch cà phê vào mùa nắng nên người dân chủ yếu là phơi cà phê ngoài trời, và năm nay cũng vậy, hy vọng đến lúc đó mưa sẽ không còn”, Chủ tịch Vicofa nói.

Theo dự báo của Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương), giá cà phê tuy có giảm nhưng sẽ tiếp tục duy trì ở mức cao trong các tháng tới do nguồn cung giảm, nhu cầu tăng. Sản lượng cà phê niên vụ 2024-2025 tại Việt Nam dự kiến giảm mạnh, về mức thấp nhất 13 năm.
Trong khi đó, thị trường tiêu dùng cà phê chính thống ở Bắc bán cầu đang trở lại sau kỳ nghỉ hè, sẽ góp phần thúc đẩy một số hoạt động giao dịch cà phê thực trong những tháng tới trước thời điểm rang cà phê mùa Đông ở châu Âu và Mỹ.

Theo số liệu thống kê từ Tổng cục Hải quan, từ đầu năm đến ngày 15/9, Việt Nam xuất khẩu được 1,077 triệu tấn cà phê, mang về 4,131 tỷ USD, so với cùng kỳ năm 2023 giảm 12,08% về lượng nhưng tăng 36.06% về kim ngạch, gần bằng mức kỷ lục 4,242 tỷ USD trong năm 2023.

Kết quả trên có được là nhờ giá cà phê liên tục tăng cao trong thời gian qua. Chỉ tính riêng trong tháng 8, giá cà phê xuất khẩu bình quân của Việt Nam đã thiết lập mức kỷ lục mới là 5.278 USD/tấn, tăng 6,6% so với tháng trước và tăng 73% (2.226 USD/tấn) so với cùng kỳ năm ngoái.

Tháng 8/2024, giá bình quân xuất khẩu cà phê của Việt Nam đạt mức 5.278 USD/tấn, tăng 6,6% so với tháng 7/2024 và tăng 72,9% so với tháng 8/2023. Tính chung 8 tháng đầu năm 2024, giá bình quân xuất khẩu cà phê của Việt Nam đạt mức 3.800 USD/tấn, tăng 54,3% so với cùng kỳ năm 2023.

Trong bối cảnh giá cà phê đang duy trì ở mức cao và thị trường tiêu thụ có nhiều thuận lợi, dự kiến xuất khẩu cà phê tiếp tục bứt phá trong thời gian tới và có khả năng đem về 5,5-6 tỷ USD trong năm nay, mức cao nhất trong lịch sử.

Trong những ngày qua giá cà phê trên thị trường nội địa và trên sàn giao dịch London, New York đều giảm.

Cụ thể, ngày 21/9, giá cà phê ở khu vực Tây Nguyên đồng loạt giảm từ 2.000 - 2.200 đồng/kg.

Cùng ngày, giá cà phê trên sàn London và New York đều giảm mạnh. Theo đó, giá cà phê Robusta giao tháng 11/2024 trên sàn London đã giảm tới 3,6% (189 USD/tấn) so với ngày trước đó, xuống còn 5.059 USD/tấn. Trên sàn New York, giá cà phê Arabica giao tháng 12/2204 giảm đến 4,2%, đạt 250,75 US cent/pound.

Ngô Sang