Đẩy nhanh chuyển đổi số trong lĩnh vực tiêu chuẩn, đo lường, chất lượng

Khối lượng công việc của ngành tiêu chuẩn đo lường chất lượng liên quan đến nhiều bộ, ngành, địa phương và nguồn thông tin, dữ liệu số rất lớn, vì vậy cần thiết phải chuyển đổi số - Ảnh: TCVN

Với hơn 150 triệu hồ sơ xử lý của 73 thủ tục hành chính thuộc thẩm quyền quản lý; ngành tiêu chuẩn đo lường chất lượng hiện có hơn 13.500 TCVN (61% hài hòa tiêu chuẩn quốc tế); hơn 800 quy chuẩn Việt Nam; 55.000 mã vạch cấp cho doanh nghiệp; hơn 45.700 thông báo về hàng rào kỹ thuật trong thương mại; hơn 20.000 hồ sơ chứng nhận nghiệp vụ; hơn 12.000.000 phương tiện đo được kiểm định; hơn 33.300 mẫu phương tiện đo được phê duyệt; 4.490 hồ sơ kiểm định viên được chứng nhận; hơn 5.500 hồ sơ chuẩn đo lường được chứng nhận; hơn 200.000 hồ sơ dữ liệu chứng nhận…

Theo Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng (Bộ KH&CN), với quy mô mạng lưới toàn quốc trong quản lý nhà nước về tiêu chuẩn đo lường chất lượng, việc triển khai hoạt động chuyên môn, nghiệp vụ toàn ngành với nguồn thông tin, dữ liệu số rất lớn đòi hỏi sự thay đổi mạnh mẽ về phương thức làm việc, mô hình quản lý. Nhu cầu đồng bộ về hạ tầng kỹ thuật chuyên môn nghiệp vụ với hạ tầng số, dữ liệu số, nền tảng số ngành tiêu chuẩn đo lường chất lượng là rất cần thiết để thúc đẩy sản xuất kinh doanh, tiêu dùng sản phẩm, hàng hóa trong bối cảnh toàn cầu hóa.

Thời gian qua, ngành tiêu chuẩn đo lường chất lượng đã quan tâm xây dựng các nền tảng công nghệ để phục vụ giải quyết các nhiệm vụ do Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ KH&CN giao. Tuy nhiên, kết quả triển khai hoạt động công nghệ thông tin hướng tới chuyển đổi số còn chậm chưa đáp ứng được nhu cầu thực tế.

Việc xây dựng triển khai các cơ sở dữ liệu, hạ tầng công nghệ thông tin làm nền tảng phục vụ các hoạt động tác nghiệp ngành tiêu chuẩn đo lường chất lượng còn nhiều hạn chế, chưa có sẵn; các hệ thống thông tin dữ liệu còn cục bộ, chưa có kết nối, chia sẻ dữ liệu giữa các hệ thống thông tin; chất lượng dữ liệu và thông tin chưa được cập nhật kịp thời, chính xác; nhiều hệ thống thông tin đã triển khai chưa bảo đảm an toàn, an ninh thông tin, mức độ tin cậy trong giao dịch điện tử thấp…

Nguyên nhân chủ yếu của vấn đề trên là ngành chưa có một đề án nào về chuyển đổi số dẫn đến việc tổ chức xây dựng, kết nối, khai thác, sử dụng chưa đồng bộ, chưa hiệu quả.

Tại Thông báo số 253/TB-VPCP ngày 20/8/2022 của Ủy ban Quốc gia về Chuyển đổi số, Thủ tướng Chính phủ đã giao Bộ KH&CN chủ trì, phối hợp với các bộ, cơ quan liên quan nghiên cứu xây dựng Đề án chuyển đổi số ngành tiêu chuẩn đo lường chất lượng, phù hợp với Chương trình chuyển đổi số quốc gia và Chiến lược phát triển Chính phủ điện tử hướng tới Chính phủ số.

Ngay sau khi có Thông báo của Văn phòng Chính phủ, Tổng cục đã khẩn trương nghiên cứu, xây dựng dự thảo Đề án Chuyển đổi số ngành tiêu chuẩn đo lường chất lượng đến năm 2025 định hướng đến năm 2030 và xin ý kiến các bộ, ngành, tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương và các đơn vị liên quan.

Ông Hà Minh Hiệp, Phó Tổng cục trưởng phụ trách Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng cho biết, với mục tiêu lấy người dân và doanh nghiệp làm trung tâm, việc chuyển đổi số của ngành tiêu chuẩn đo lường chất lượng nhằm triển khai các hoạt động trên môi trường số, được thiết kế và vận hành dựa trên nền tảng dữ liệu số và công nghệ số, có khả năng cung cấp dịch vụ chất lượng hơn, tối ưu hơn, hiệu quả hơn.

"Đây là nhiệm vụ quan trọng và khó khăn, vì khi chuyển sang phương thức làm việc mới đòi hỏi phải thay đổi về văn bản quy phạm pháp luật, thay đổi về nhận thức cũng như phương thức làm việc", ông Hà Minh Hiệp chia sẻ.

Theo đó, trong đề án, Tổng cục dự kiến triển khai 6 nhóm công việc. Đầu tiên là xây dựng hoàn thiện thể chế, cơ chế chính sách, quy định trong văn bản quy phạm pháp luật về phương thức chuyển đổi số, quy trình làm việc bằng nền tảng số; nghiên cứu, đề xuất các chính sách hỗ trợ cho các doanh nghiệp tham gia hoạt động chuyển đổi số trong trong lĩnh vực đo lường, thử nghiệm, giám định, chứng nhận...

Thứ hai, xây dựng bản đồ số trong ngành tiêu chuẩn đo lường chất lượng dựa trên kỹ thuật về chuyển đổi số tinh gọn hiện đại (Lean Digital Transformation), để giảm thời gian, chi phí trong thực thi pháp luật về tiêu chuẩn đo lường chất lượng.

Thứ ba, tập trung hoàn thiện dữ liệu số, nền tảng số và giải pháp số. Dữ liệu về tiêu chuẩn, về tổ chức đánh giá sự phù hợp, đo lường, mã số mã vạch, dữ liệu về truyền thông… sẽ được tích hợp trên nền tảng số, từ đó xây dựng giải pháp số phục vụ người dân, doanh nghiệp.

Thứ tư, phát triển năng lực số cho đội ngũ công chức, viên chức và người lao động ngành tiêu chuẩn đo lường hất lượng.

Thứ năm, thúc đẩy việc hợp tác, kết nối liên thông các nền tảng công nghệ số ngành tiêu chuẩn đo lường chất lượng với các tổ chức, doanh nghiệp nước ngoài để tạo điều kiện thuận lợi trong sản xuất, kinh doanh, tiêu dùng sản phẩm hàng hóa.

Thứ sáu, thông tin, tuyên truyền để nâng cao nhận thức cho người dân, doanh nghiệp, đặc biệt là các cán bộ làm về tiêu chuẩn đo lường chất lượng từ Trung ương đến địa phương để bảo đảm thống nhất trong hoạt động này.

Góp phần tiết kiệm hàng nghìn tỷ đồng chi phí cho doanh nghiệp

Theo lãnh đạo Tổng cục Tiêu chuẩn Đo lường Chất lượng, trong năm 2022, Tổng cục đã tiếp tục thực hiện dự án ứng dụng công nghệ thông tin của Bộ KH&CN để kết nối với hệ thống công nghệ thông tin của Bộ Tài chính nhằm duy trì 4 thủ tục hành chính lĩnh vực tiêu chuẩn đo lường chất lượng kết nối với Cổng thông tin một cửa quốc gia, góp phần tiết kiệm hàng nghìn tỷ đồng chi phí cho doanh nghiệp nhập khẩu nhờ giảm chi phí đi lại, lưu kho bãi, thông quan nhanh, giúp tăng năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp và chỉ số cải cách hành chính của Bộ KH&CN. Riêng đối với thủ tục hành chính kiểm tra nhà nước về chất lượng hàng hóa nhập khẩu thuộc trách nhiệm của Bộ KH&CN đã giải quyết hơn 102.100 lượt hồ sơ.

Đồng thời duy trì 10 thủ tục hành chính mức độ 4 do Tổng cục chủ trì (trong đó có 7 thủ tục hành chính được thực hiện kết nối từ tháng 6/2022) trên Cổng dịch vụ công quốc gia; 100% thủ tục hành chính của Tổng cục đã được tích hợp, đồng bộ triển khai dịch vụ công trực tuyến mức độ 4 với Cổng dịch vụ công của Bộ KH&CN bảo đảm đúng tiến độ.

Hoàng Giang