Để các điểm trung chuyển rác thải ở nông thôn hoạt động hiệu quả

Một điểm trung chuyển rác ở Triệu Sơn, Triệu Phong - Ảnh: L.O

Tiêu chí môi trường được xem là một trong các tiêu chí rất khó thực hiện trong chương trình xây dựng nông thôn mới. Tiêu chí này bao gồm nhiều nội dung, trong đó có vấn đề về ô nhiễm môi trường do rác thải ở khu vực nông thôn. Mặc dù các năm qua, việc quản lý rác thải trên địa bàn nông thôn được thực hiện khá tốt. Tuy nhiên hiện nay, ở một số vùng nông thôn vẫn có thể bắt gặp những bãi rác tự phát dọc các tuyến đường gây ảnh hưởng đến mỹ quan cũng như môi trường sống của người dân. Trước tình hình đó, hiện nay nhiều địa phương đã đầu tư xây dựng các điểm trung chuyển rác thải, xem đây là giải pháp để rác thải được thu gom đúng nơi quy định trước khi vận chuyển đi để xử lý. Đây không phải là mô hình mới mà đã được đưa vào thực hiện ở các địa phương trong tỉnh từ nhiều năm trước. Tuy nhiên, có nhiều trạm trung chuyển rác đã không hoạt động hiệu quả hoặc bỏ hoang gây lãng phí nguồn lực đầu tư mà không giải quyết được vấn đề ô nhiễm môi trường ở nông thôn. Các điểm trung chuyển rác được xây dựng chỉ như một điểm tập kết rác đơn thuần mà chưa tính đến việc xử lý ô nhiễm môi trường do nước rỉ rác; hoặc vị trí, địa điểm xây dựng có thuận lợi, hợp lý cho công tác thu gom rác, vận chuyển rác hay vị trí xây dựng có cách xa khu dân cư hay không vẫn chưa được quan tâm.

Ông Nguyễn Trọng Hữu, Phó Giám đốc Trung tâm Quan trắc Tài nguyên và Môi trường tỉnh cho biết: “Để xây dựng một điểm trung chuyển rác đảm bảo hoạt động hiệu quả phải xem xét đến nhiều yếu tố. Trước hết là địa điểm xây dựng phải xa khu dân cư tập trung, có đường vào để thuận lợi cho việc tập kết rác cũng như xe chở rác của các công ty có thể vào điểm trung chuyển dễ dàng. Ngoài ra, các điểm trung chuyển rác cần phải có ô chứa rác được thiết kế đảm bảo nước rỉ rác phải được thu gom, có bể xử lý nước rỉ rác 2 ngăn gồm ngăn chứa và ngăn lắng. Để đảm bảo môi trường xung quanh thì ô chứa rác và bể xử lý nước phải được định kỳ xử lý hóa chất bằng chế phẩm sinh học EM pha loãng với tần suất 2 lần/tháng. Các quy cách kỹ thuật của điểm trung chuyển rác đã được UBND tỉnh phê duyệt ban hành thiết kế mẫu. Việc đầu tư xây dựng các trạm trung chuyển rác thải cần phải xuất phát từ nhu cầu của địa phương và phải thực hiện công tác tham vấn, bàn bạc thống nhất với người dân mới bắt tay vào thực hiện”.

Trong năm 2020, UBND tỉnh đã phê duyệt chủ trương đầu tư hỗ trợ xây dựng 17 điểm trung chuyển rác thải cho huyện Triệu Phong gồm xã Triệu An 6 điểm, xã Triệu Sơn 5 điểm, xã Triệu Lăng 6 điểm từ nguồn vốn chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới và nguồn vốn sự nghiệp môi trường ngân sách tỉnh. Theo báo cáo của Trung tâm Quan trắc Tài nguyên và Môi trường tỉnh - đơn vị được giao làm chủ đầu tư, đến nay đã có 11 điểm trung chuyển rác tại 2 xã Triệu Lăng và Triệu Sơn được bàn giao đưa vào sử dụng, 1 thôn có 1 điểm trung chuyển rác. Trong thời gian tới sẽ tiếp tục hoàn thiện 6 điểm trung chuyển rác trên địa bàn xã Triệu An.

Phó Chủ tịch UBND xã Triệu Sơn Nguyễn Ngọc Lân cho biết: “Trước đây, khi chưa được đầu tư xây dựng các điểm trung chuyển rác thải, mặc dù xã đã hướng dẫn việc thu gom rác trên địa bàn nhưng ý thức người dân vẫn không cao, rác thải được vứt không đúng nơi quy định làm mất mỹ quan cũng như ảnh hưởng đến môi trường sống. Từ khi xã được đầu tư 5 điểm trung chuyển rác và đưa vào sử dụng cuối năm 2020, rác thải được thu gom và tập kết đúng nơi quy định. Hiện nay, địa phương đang duy trì hoạt động hiệu quả của các tổ thu gom rác thải do hội phụ nữ đảm nhiệm. Định kỳ các tổ thu gom rác sẽ thu rác tại hộ gia đình và tập kết về điểm trung chuyển rác thải. Cứ 2 lần/tháng, Công ty Môi trường đô thị sẽ về vận chuyển rác lên bãi tập kết rác chung của huyện. Việc đầu tư các điểm trung chuyển rác thải trên địa bàn đã tạo thói quen thu gom, tập kết và phân loại rác cho người dân. Rác thải được tập kết tại điểm trung chuyển, giảm thiểu ô nhiễm môi trường, góp phần thực hiện tiêu chí số 17 về môi trường và an toàn vệ sinh thực phẩm trong Bộ tiêu chí quốc gia về xã nông thôn mới”.

Hiện nay, hầu hết rác thải trên địa bàn các xã đều được đưa về bãi rác tập trung của các huyện để xử lý. Tuy nhiên, phương tiện vận chuyển rác của các công ty môi trường tại các huyện còn thiếu. Do đó, việc vận chuyển rác định kỳ đối với các xã xa trung tâm không thể thực hiện kịp thời trong thời gian ngắn. Vì vậy, việc đầu tư xây dựng các điểm trung chuyển rác là giải pháp cần thiết để giải quyết tình trạng rác thải vứt bừa bãi ở nông thôn.

Để các điểm trung chuyển rác hoạt động hiệu quả, cùng với việc đầu tư xây dựng đúng tiêu chuẩn, kỹ thuật theo thiết kế mẫu đã được UBND tỉnh phê duyệt, cần có các hoạt động bỗ trợ như: Xã cần duy trì tốt hoạt động của các tổ thu gom rác thải, hỗ trợ các công cụ như xe đẩy rác, đồ bảo hộ lao động cũng như chế độ cho người thu gom. Ngoài ra, cần ban hành quy chế quản lý, sử dụng các điểm trung chuyển rác. Tăng cường tuyên truyền, tập huấn nâng cao ý thức và kỹ thuật cho người dân trong việc thu gom, phân loại rác thải ngay tại hộ gia đình để các bãi rác tập trung không bị quá tải, phát sinh rác tồn đọng thời gian dài. Đồng thời thường xuyên kiểm tra, chấn chỉnh việc thực hiện đúng quy trình thu gom rác thải, quét dọn, vệ sinh tại các điểm trung chuyển rác. Để người dân có trách nhiệm trong quá trình khai thác sử dụng, thể hiện trách nhiệm của cộng đồng đối với môi trường sống, việc đầu tư xây dựng các điểm trung chuyển rác thải cần có sự đóng góp kinh phí từ người dân.

Lê Oanh