Điện gió tăng trưởng chậm 'kìm hãm' mục tiêu năng lượng toàn cầu?

Ảnh minh họa

Tại hội nghị thượng đỉnh về khí hậu COP28 ở Dubai năm ngoái, các nhà lãnh đạo từ hơn 130 quốc gia đã nhất trí tăng gấp 3 công suất năng lượng tái tạo vào cuối thập kỷ này. Đây là một trong số ít các thỏa thuận đạt được tại cuộc họp thường niên này và là mục tiêu quan trọng để cắt giảm sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch gây ra biến đổi khí hậu.

Theo Cơ quan Năng lượng tái tạo Quốc tế (IRENA), tốc độ triển khai năng lượng sạch hiện tại không đạt yêu cầu, việc triển khai các tuabin gió đang chậm lại.

“Một trong những vấn đề lớn ở đây là năng lượng gió”, Oliver Metcalfe, Giám đốc nghiên cứu năng lượng gió tại BloombergNEF, cho biết. “Tốc độ phát triển chậm của năng lượng gió đang ảnh hưởng đến mục tiêu tăng gấp 3 công suất loại năng lượng tái tạo”.

Một thập kỷ trước, số lượng lắp đặt điện mặt trời và điện gió hằng năm khá ngang nhau, nhưng sau đó điện mặt trời đã tăng vọt nhờ các khoản đầu tư lớn vào năng lực sản xuất của các công ty dẫn đầu ngành tại Trung Quốc đã kéo giá tấm pin xuống thấp.

Công suất năng lượng gió toàn cầu đã tăng gần gấp đôi trong 5 năm qua, năng lượng mặt trời đã tăng hơn gấp 3 lần. Theo BloombergNEF, các công trình năng lượng mặt trời dự kiến sẽ tăng 34% vào năm 2024, so với mức tăng 5% của năng lượng gió. Và bên ngoài Trung Quốc, thị trường lớn nhất thế giới, các công trình lắp đặt trang trại gió có thể giảm nhẹ trong năm nay.

Theo Sven Utermöhlen, người đứng đầu bộ phận kinh doanh điện gió ngoài khơi tại RWE AG của Đức, ngành công nghiệp điện gió đang gặp phải nhiều trở ngại đáng kể, chẳng hạn như thiếu nguồn cung thiết bị, thiếu công suất lưới điện và các vấn đề về giấy phép.

BNEF dự báo đến năm 2030, năng lượng mặt trời sẽ đạt hơn 90% công suất cần thiết để đưa thế giới đi đúng hướng đạt mức phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Năng lượng gió sẽ chỉ đạt khoảng 77% tổng công suất cần thiết vào thời điểm đó.

Những người ủng hộ năng lượng sạch thường gộp năng lượng mặt trời và năng lượng gió là một, nhưng hai công nghệ này lại hoàn toàn khác biệt. Sự khác biệt này có thể bổ sung cho nhau. Năng lượng gió thường mạnh nhất vào mùa đông khi ánh nắng mặt trời khan hiếm. Điều đó có thể giúp các quốc gia hạn chế quay lại sử dụng khí đốt tự nhiên hoặc than đá.

Tuy nhiên những yếu tố khác biệt khác đã giúp năng lượng mặt trời có lợi thế hơn. Thiết bị năng lượng mặt trời thường nhỏ, có thể được đặt ở bất cứ đâu: trên mái nhà, trên cánh đồng, trong bãi đậu xe. Ánh nắng mặt trời chủ yếu thay đổi theo vĩ độ, giúp dễ dự đoán.

Ngược lại, tuabin gió rất lớn, cần thiết bị chuyên dụng ở mọi giai đoạn sản xuất, như cần cẩu khổng lồ, máy bay và tàu để vận chuyển và lắp đặt.

Sự tăng trưởng của năng lượng mặt trời được thúc đẩy mạnh mẽ nhờ các công trình lắp đặt tiện lợi trên mái nhà và nhà máy, ngay cả các thành phố đông dân. Đây không phải là điều dễ dàng có được đối với điện gió, vốn thường xuyên phải đối mặt với sự phản đối đối với các trang trại lớn trên bờ, thậm chí là cáo buộc các tuabin ngoài khơi phá vỡ tầm nhìn.

Cùng với đó là chi phí. Trong khi sản lượng tấm pin mặt trời tăng vọt ở Trung Quốc đã giúp cắt giảm chi phí xuống mức thấp kỷ lục, thì giá thép và các thành phần tuabin quan trọng khác tăng cao cũng như tình trạng tắc nghẽn chuỗi cung ứng và lãi suất cao hơn đã đẩy chi phí của các dự án điện gió lên cao trong những năm gần đây. Vào cuối năm ngoái, giá điện từ các trang trại điện gió mới trên bờ đã tăng mạnh ở cả Hoa Kỳ và Đức, theo dữ liệu của BNEF. Tại Hoa Kỳ, giá đã tăng khoảng 40% so với năm 2021. Tại Đức, thị trường điện gió lớn nhất châu Âu, giá đã tăng 35% so với năm 2019.

Sự gia tăng của năng lượng mặt trời đã duy trì khả năng thế giới có thể đạt được mục tiêu năng lượng tái tạo, mặc dù năng lượng gió bị chậm lại. Theo IRENA, điều đó nhấn mạnh cần phải đẩy nhanh quá trình phát triển các dự án điện gió và tiếp tục bổ sung thêm điện mặt trời để đạt được mục tiêu tăng gấp 3 công suất năng lượng tái tạo.

D.Q

Bloomberg