Điện, nước, giá rét và nỗi khốn khổ của người Mỹ

Texas-tiểu bang có diện tích lớn thứ hai của Mỹ, được biết đến với những dải đất mênh mông và trữ lượng dầu khổng lồ. Sau quá trình xây dựng và phát triển nhờ vào việc kinh doanh dầu khí, đến nay, Texas trở thành bang sản xuất năng lượng hàng đầu của Mỹ, chiếm 41% sản lượng dầu và 25% sản lượng khí đốt bán ra thị trường nội địa. Thế nên người ta mới ví von rằng, Texas là nơi cuối cùng trên Trái Đất có thể rơi vào tình trạng cạn kiệt năng lượng.

Ấy vậy mà niềm tự hào ấy như bị cuốn phăng trong chớp mắt khi một cơn bão tuyết tràn tới, đẩy nhiệt độ ở Texas xuống mức thấp lịch sử và cuộc sống của nhiều người rơi vào cảnh cùng cực. Điển hình như ngày 16-2 vừa qua, nhiệt độ tại thành phố Dallas (thuộc bang Texas) đã xuống tới -19 độ C, mức thấp nhất trong hơn 70 năm qua. Giữa thời tiết lạnh giá, sự cố lưới điện lại bất ngờ xảy ra, khiến hàng triệu người dân của bang này không có điện để sưởi ấm. Theo tờ New York Times, khoảng 4 triệu người dân Texas không có điện để sử dụng trong giai đoạn đỉnh điểm.

Người dân Texas xếp hàng chờ đến lượt mua đồ trong giai đoạn bị ảnh hưởng bởi bão tuyết vừa qua. Ảnh: New York Times

Đến khi nguồn điện bắt đầu được khôi phục thì người dân nơi đây lại phát hiện ra rằng họ... không có nước sinh hoạt. Thời tiết băng giá khiến các đường ống nước ở Texas liên tục bị vỡ, các nhà máy xử lý nước gặp sự cố và nước bị đóng băng. Người dân thậm chí không có đủ nước cho những hoạt động sinh hoạt tối thiểu hằng ngày như tắm, rửa tay hay sử dụng nhà vệ sinh. Thêm vào đó, việc các cơ sở sản xuất điện phải ngưng hoạt động đã làm cho không khí trở nên ô nhiễm nặng nề.

Vậy là, suốt nhiều ngày, bầu trời phía đông Texas bị bao trùm trong làn khói mờ đục, còn các cư dân của bang này phải vật lộn với tình trạng mất điện, mất nước và giá rét trong chính ngôi nhà của mình. Tình hình nghiêm trọng đến mức Tổng thống Joe Biden phải tuyên bố tình trạng thảm họa nghiêm trọng tại Texas, từ đó tạo tiền đề cho các gói tài trợ liên bang nhằm giúp người dân nơi đây.

Thế nhưng, nỗi khốn khổ của người dân Texas vẫn chưa dừng lại ở đó. Theo Reuters, thường thì các cư dân ở bang này có thể lựa chọn giữa hai phương án thanh toán hóa đơn tiền điện. Nếu chọn phương án cố định, giá điện sẽ chỉ ở một mức bất kể điều kiện thị trường, còn nếu chọn phương án thanh toán theo giá thị trường, chi phí sẽ dao động dựa trên mức tiêu thụ điện và giá thị trường. Ưu điểm của phương án thứ hai là giúp tiết kiệm chi phí khi thời tiết tốt, nhưng giá điện có thể tăng vọt trong trường hợp nhiệt độ xuống thấp bất thường.

Cũng chính vì thế mà khi mạng lưới điện của Texas bị bão tuyết đánh sập, giá điện ngay lập tức tăng hàng chục lần do thiếu nguồn cung và nhu cầu điện tiêu thụ điện gia tăng. Hậu quả là dù phải sống trong cảnh điện đóm phập phù nhưng nhiều hộ gia đình ở đây vẫn phải nhận những hóa đơn tiền điện lên tới hàng nghìn USD chỉ cho vài ngày sử dụng. Đầu tuần trước, người dân Texas đã đệ đơn kiện tập thể đòi nhà bán lẻ điện Griddy Energy bồi thường 1 tỷ USD vì tính giá “cắt cổ” trong cơn bão tuyết lịch sử vừa qua. Bà Lisa Khoury, đại diện cư dân hạt Chambers cho biết, chỉ trong một tuần, hóa đơn tiền điện của gia đình bà đã tăng lên 9.340USD, trong khi hóa đơn trung bình hằng tháng trước đây thường chỉ dao động 200-250USD. Đơn kiện của các cư dân Texas cũng cáo buộc Griddy Energy đã tính giá điện ở mức “trên trời” cho khoảng 29.000 khách hàng, trong đó một số người phải nhận hóa đơn lên tới... 17.000USD.

Đến nay, có nhiều ý kiến cho rằng bang Texas cần xem xét lại hệ thống cơ sở hạ tầng năng lượng, nhất là khi phải đối phó với thời tiết bất thường. Theo lãnh đạo phe đa số tại Thượng viện Mỹ Chuck Schumer, bang Texas đã xây dựng một hệ thống hạ tầng không tính tới biến đổi khí hậu nên không thể phản ứng linh hoạt. “Và Texas đã phải trả giá. Tôi hy vọng họ rút ra bài học để khi xây dựng hệ thống điện hay bất cứ thứ gì, cũng cần tính tới yếu tố biến đổi khí hậu”, ông Chuck Schumer nhấn mạnh.

Nỗi khốn khổ của hàng triệu cư dân Texas trong những ngày qua không đại diện cho bộ mặt của nước Mỹ, song phần nào cũng chứng minh rằng, cuộc sống của người dân thuộc nền kinh tế số một thế giới chẳng phải lúc nào cũng đều màu hồng.

ANH VŨ