Điều ông Putin lo lắng

Trong thông điệp đầu năm mới 2022, ông Putin kêu gọi người Nga tăng cường kết hôn và sinh con.

Ngược dòng thời gian, Tổng thống Putin hồi năm 2020 từng nhận định tình hình nhân khẩu học của Nga "rất khó khăn". Ông đề xuất các khoản trợ cấp cho bà mẹ sinh con đầu lòng và các gia đình thu nhập thấp có trẻ nhỏ. Tổng thống Nga khẳng định nỗ lực tăng tỷ lệ sinh có vai trò quan trọng đối với tương lai đất nước.

Tuy nhiên, sau gần hai năm, mối lo của ông Putin vẫn còn đó. Trong cuộc họp báo thường niên cuối năm 2021, ông lo ngại 146 triệu người Nga "không đủ" cho một lãnh thổ rộng lớn như Nga. Quy mô dân số là "một bất lợi về mặt kinh tế", xét trên thực tế rằng Nga sẽ không có đủ nguồn lao động để thay thế trong tương lai, ông Putin nói, theo RT.

Trong thành phần dân số Nga, người trẻ chiếm số lượng ít ỏi và tỷ lệ này ngày càng giảm. Người trong độ tuổi 15-29 chỉ chiếm 16,5% dân số năm 2019, thấp hơn nhiều so với số liệu Nga thu thập vào năm 2010 (24%), cũng như so với các quốc gia khác trong khu vực, theo Foreign Policy.

Đứng trước áp lực duy trì động lực phát triển, Nga buộc phải tìm cách nâng cao tỷ lệ sinh để ngăn đà suy giảm dân số. Trước những thiệt hại lớn về người do Covid-19, kết hợp với tình trạng giảm sút dân nhập cư, thách thức đặt ra cho Moscow trong việc cải thiện tình hình nhân khẩu học là không nhỏ.

“Số phận và triển vọng lịch sử của Nga phụ thuộc vào việc chúng ta có bao nhiêu người. Điều này được quyết định bởi số trẻ em sinh ra một năm, 5 hay 10 năm tiếp theo, cũng như việc chúng sẽ lớn lên như thế nào”, Reuters dẫn lời ông Putin.

"Nhiệm vụ lịch sử của người Nga là đối phó với thách thức này", ông Putin khẳng định.

Ông Putin lo ngại việc thiếu dân số sẽ ảnh hưởng tiêu cực đến động lực phát triển kinh tế - xã hội tại Nga. Ảnh: Reuters.

Nỗ lực của ông Putin

Mục tiêu gia tăng dân số không phải là vấn đề mới đối với nước Nga cũng như ông Putin.

Năm 2011, ông Putin - khi đó giữ chức thủ tướng - bất ngờ công bố kế hoạch nhằm thay đổi tình trạng suy giảm dân số tại Nga. Ông kêu gọi tiến hành các "kế hoạch nhân khẩu học" ở một quốc gia có dân số đã giảm 6% kể từ giữa những năm 1990, theo BBC.

Trong gian đoạn 1991-2002, cơ quan thống kê của chính phủ Rosstat cho biết dân số Nga giảm 2,1% còn 145,2 triệu người. Sự sụt giảm tiếp diễn đến năm 2009 - thời điểm dân số chỉ ở mức 142,7 triệu.

Để thay đổi tình hình, ông Putin cho biết chính phủ sẽ ban hành chính sách nhằm nâng cao tỷ lệ sinh và kéo dài tuổi thọ cho người dân.

Sau đó, dân số Nga năm 2014 tăng 400.000 người so với năm 2013. Khi dân số chạm mốc 146,5 triệu người năm 2015, mức sinh đạt đỉnh với tỷ lệ 1,78. Động lực này được duy trì mãi đến năm 2017, theo TASS.

Ông Putin đã nhiều năm nỗ lực để tăng dân số Nga. Ảnh: AFP.

Ông Evgeny Yakovlev, chuyên gia về nhân khẩu học cho biết chính sách trợ cấp thai sản được Nga áp dụng lần đầu từ năm 2007 trong chương trình 10 năm đã thành công trong việc tăng số lượng các gia đình có hai con.

"Nhưng kể từ năm 2017, tỷ lệ sinh lại bắt đầu giảm. Các gia đình ngừng sinh con đầu lòng. Họ lo lắng về tình trạng bất ổn tài chính", ông Yakovlev nói.

Ông Yakovlev cho rằng việc tăng thêm khoản hỗ trợ trị giá 7.600 USD cho tất cả gia đình có thể không tạo ra nhiều thay đổi, bởi lẽ mô hình giảm tỷ lệ sinh là giống nhau ở mọi nước công nghiệp trên thế giới.

Mục tiêu trọng tâm

Hiện tại, GDP bình quân đầu người của Nga vẫn ở mức thấp hơn các quốc gia thành viên của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) và Liên minh châu Âu (EU).

Trong cuộc phỏng vấn trên CNBC vào tháng 10/2021, ông Putin cho biết Nga sẽ “cải thiện tình hình kinh tế - xã hội để tăng thu nhập của công dân và giải quyết nhiệm vụ rất quan trọng về nhân khẩu học. Điều này kéo theo nhiều vấn đề xã hội, y tế, giáo dục, cũng như chính sách hỗ trợ cho những gia đình có trẻ em”.

Chính phủ Nga đứng trước mục tiêu tạo lập môi trường phù hợp để thúc đẩy tăng trưởng dân số trong thời gian tới. Ảnh: Reuters.

Trong bài phát biểu mừng năm mới 2022, ông Putin mong muốn nước Nga có thêm nhiều gia đình, các gia đình Nga có thêm nhiều niềm vui và thêm nhiều trẻ em được sinh ra.

"Mục tiêu của các kế hoạch phát triển là đảm bảo hạnh phúc và chất lượng cuộc sống cho người dân", ông Putin nói. "Giải pháp đúng đắn cho những yêu cầu này sẽ khiến nước Nga trở nên mạnh mẽ hơn", ông Putin khẳng định.

Phạm Ân