Độc đáo nghi thức 'Chậm đò ho' của dân tộc Thổ

Chậm đò ho được dân tộc Thổ, tỉnh Thanh Hóa tổ chức vào dịp lễ, Tết. Thời điểm này mùa màng đã thu hoạch xong, đất được nghỉ ngơi chờ mùa gieo hạt mới, cũng là lúc người Thổ gác công việc ruộng nương, hội tụ cùng nhau mở hội vui xuân, mừng năm mới với mong muốn xua đuổi tà ma, cầu cho một năm mưa thuận gió hòa, nhà nhà đủ cái ăn, cái mặc, làng bản yên vui…

Độc đáo nghi thức “Chậm đò ho” của dân tộc Thổ

Tái hiện cảnh sinh hoạt hàng ngày của đồng bào Thổ

Chậm đò ho cũng là dịp để những chàng trai, cô gái dân tộc Thổ thi tài, là cơ hội gặp gỡ, giao duyên tìm hiểu nhau và cũng từ đây, nhiều đôi trai gái đã bén duyên nên vợ, nên chồng.

Chậm đò ho, là chậm đò ho,

Mẹ ru mẹ hát

Đập nước lơn lớn

Mương nước con con

Con mau lớn khôn

Đi khơi nguồn nước…

Múa hát “Xuân về vùng cao”

Màn gặt lúa của dân tộc Thổ trong nghi thức Chậm đò ho

Hòa cùng tiếng hát, lời ca là những điệu múa “Xuân về vùng cao” vui nhộn mừng năm mới, vui xuân.

Là Chậm đò ho

Mẹ ru mẹ hát

Ăn no tắm mát

Con ngủ cho lâu

Cha cày đồng sâu

Mẹ bừa ruộng cạn…

Nhiều đôi trai gái nên duyên vợ chồng

Trò chơi kéo co, đầy gậy trong nghi lễ Chậm đò ho

Không khí càng trở nên rộn ràng tươi vui trong nghi thức Chậm đò ho khi tiếng cồng chiêng hòa lẫn với tiếng hát và tiếng hò reo cổ vũ cho những thành viên tham gia các trò chơi. Qua những cuộc hát đối đáp đó biết bao đôi trai gái người dân tộc Thổ đã nên duyên vợ chồng.

Là Chậm đò ho

Xanh chồi thắm lộc

Cành ngọn cao cao

Không khí càng thêm sôi động khi trống chiêng rền vang

Tiết mục múa bắt nhái của dân tộc Thổ

Chiếc cối, chiếc chày là vật dụng quen thuộc của đồng bào Thổ

Trong nhịp sống hối hả, vội vã, nhà nhà vẫn giữ việc giã gạo hàng ngày như một phần tất yếu của cuộc sống, vừa để bữa cơm thêm ngon, vừa lưu lại nét đẹp văn hóa của người Thổ tự bao đời. Chậm đò ho là một trong những làn điệu dân ca vui nhộn nhất, thể hiện cảnh sinh hoạt đời thường của đồng bào dân tộc Thổ. Tiếng trống, tiếng chiêng hòa cùng tiếng chày giã gạo tạo nên không khí vui nhộn.

Lúa mang về mẹ phơi ba nắng,

Em giã bằng chày, gạo trắng như bông,

Mồ hôi dù đổ trên đồng,

Nghe chày giã gạo mà lòng ta vui.

Những làn điệu dân ca vui nhộn nhất của đồng bào Thổ

Cũng như đồng bào các dân tộc khác trên vùng đất xứ Thanh, nghi thức Chậm đò ho có vai trò đặc biệt trong đời sống văn hóa của tộc người Thổ. Thông qua nghi thức Chậm đò ho, thể hiện tính gắn kết cộng đồng phát huy những giá trị và nét đẹp văn hóa truyền thống, khẳng định bản sắc văn hóa của dân tộc Thổ tỉnh Thanh Hóa.

Phạm Tiệp