Đổi mới tư duy xây dựng pháp luật để đáp ứng yêu cầu phát triển

Thứ trưởng Tư pháp Nguyễn Thanh Tịnh phát biểu khai mạc tọa đàm. Ảnh: nhandan.vn

Tại tọa đàm, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Thanh Tịnh cho biết, thời gian qua, lãnh đạo Đảng, Nhà nước có các bài viết, bài phát biểu quan trọng về xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa và công tác xây dựng pháp luật, trong đó có những thông điệp, tư duy, tư tưởng mới cần nghiên cứu và vận dụng vào thực tiễn.

Theo Thứ trưởng Nguyễn Thanh Tịnh, đổi mới tư duy xây dựng pháp luật là một vấn đề lớn, vừa mang tính chính trị, pháp lý, vừa mang tính chuyên môn phức tạp và là phương thức để thực hiện thành công đột phá chiến lược về thể chế để đất nước vững bước tiến vào thời kỳ mới.

Cũng tại tọa đàm, các đại biểu đã chia sẻ, nhận diện những thuận lợi, khó khăn vướng mắc trong công tác xây dựng pháp luật; đặc biệt vai trò của đổi mới tư duy trong xây dựng pháp luật nhằm đáp ứng yêu cầu thực tiễn phát triển của đất nước trong giai đoạn mới.

Tiến sỹ Nhị Lê, nguyên Phó Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản cho rằng, sau 40 năm đổi mới, cùng với những kết quả đạt được, đất nước ta cũng phát hiện điểm nghẽn trong thể chế pháp luật. "Để đạt được mục tiêu 21 năm tới trở thành nước phát triển, vấn đề thể chế là then chốt", ông Nhị Lê khẳng định.

Theo nguyên Phó Tổng Biên tập Tạp chí Cộng sản, thể chế pháp luật là chìa khóa cho sự phát triển của quốc gia. Để xây dựng hệ thống pháp luật vững chắc, cần kết hợp hài hòa giữa pháp trị và đức trị, bảo đảm pháp luật vừa dựa trên nguyên tắc khoa học, vừa phù hợp với truyền thống xã hội và các quy chuẩn quốc tế.

GS, TS Trần Ngọc Đường - Chủ nhiệm Hội đồng Tư vấn dân chủ và pháp luật (Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam), nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội phát biểu. Ảnh: nhandan.vn

Giáo sư, Tiến sỹ Trần Ngọc Đường, Chủ nhiệm Hội đồng Tư vấn dân chủ và pháp luật thuộc Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội nhấn mạnh, việc bảo đảm quyền của nhân dân trong công tác xây dựng pháp luật là yếu tố then chốt của Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa. "Một mặt phải đảm bảo quyền lập pháp của Quốc hội và Quốc hội xem xét ủy quyền cho Chính phủ. Quốc hội có thể ủy quyền nhiều hơn cho Chính phủ. nhưng sự ủy quyền này phải rất chặt chẽ", ông Trần Ngọc Đường chỉ rõ.

Phó Giáo sư Vũ Văn Phúc, Phó Chủ tịch Hội đồng Khoa học các cơ quan Đảng Trung ương cho rằng, trong quá trình hoàn thiện thể chế cần phân tích rõ hơn vai trò lãnh đạo và quản lý của Đảng, không bao biện làm thay và không buông lỏng sự lãnh đạo của Đảng; bảo đảm cao nhất lợi ích quốc gia, dân tộc; bảo đảm nhân dân là gốc, nhân dân là chủ, bảo đảm lợi ích hợp pháp của nhân dân; bảo đảm nguyên tắc xây dựng pháp luật chặt chẽ, khoa học, dân chủ. Luật phải tiếp tục khơi thông sự phát triển, thu hút nguồn lực, bảo vệ được cán bộ, tạo linh hoạt trong phản ứng chính sách; đẩy mạnh phân cấp, phân quyền...

Các đại biểu thống nhất cho rằng, xây dựng và hoàn thiện thể chế là một trong 3 đột phá chiến lược theo tinh thần Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng. Nghị quyết số 27-NQ/TW ngày 9/11/2022 Hội nghị lần thứ 6 Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII "Về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới" nêu rõ tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật và cơ chế tổ chức thực hiện pháp luật nghiêm minh, hiệu quả, bảo đảm yêu cầu phát triển đất nước nhanh và bền vững.

Thời gian qua, dưới sự lãnh đạo của Đảng, Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ công tác xây dựng pháp luật và hoàn thiện thể chế đạt nhiều kết quả quan trọng. Hệ thống pháp luật nước ta ngày càng hoàn thiện, tập trung thể chế hóa các chủ trương, đường lối của Đảng, góp phần giải quyết các vấn đề phát sinh, tháo gỡ khó khăn, vướng mắc kìm hãm sự phát triển, tạo điều kiện thuận lợi cho đầu tư, sản xuất kinh doanh. Tuy nhiên, công tác xây dựng pháp luật cũng còn một số tồn tại, hạn chế.

Tại phiên khai mạc Kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XV, Tổng Bí thư Tô Lâm đã yêu cầu: Chuyển đổi tư duy xây dựng pháp luật theo hướng vừa bảo đảm yêu cầu quản lý Nhà nước, vừa khuyến khích sáng tạo, giải phóng toàn bộ sức sản xuất, khơi thông mọi nguồn lực để phát triển. Tư duy quản lý không cứng nhắc, dứt khoát bỏ tư duy "không quản được thì cấm". Trong bối cảnh đó, cần tiếp tục nghiên cứu, đề xuất cách làm mới trong xây dựng và hoàn thiện pháp luật nhằm thực hiện thành công các mục tiêu của Đại hội Đảng, mục tiêu xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong kỷ nguyên mới - kỷ nguyên vươn mình của dân tộc Việt Nam.

Phan Phương (TTXVN)