Dưới mái hiên nhà mẹ

Bố mẹ tôi đã ngoài sáu mươi, mắt mờ, tóc bạc, những đứa cháu lần lượt lớn lên. Trong những câu chuyện thường ngày mẹ hay tính “sau này…”. Như thể mẹ dặn dò trước con cháu sau này khi bố mẹ khuất núi các con phải sống ra sao, chuyện mồ mả, giỗ chạp thế nào... Những lúc ấy lòng tôi trào dâng nỗi xót xa. Tôi nhận ra có thể mình còn nhiều thời gian nhưng bố mẹ thì không. Họ đã sống quá nửa đời người trong vất vả lo toan chưa một ngày thảnh thơi, thong thả. Chúng tôi đã kịp làm gì cho bố mẹ đâu. Căn nhà còn cũ, mảnh sân rêu phủ, giấc ngủ nào cũng thấp thỏm âu lo.

Tôi nhớ ra mình chưa chụp với mẹ bức ảnh nào. Mẹ luôn xua tay mỗi khi thấy điện thoại, máy ảnh chĩa vào mình. Thành ra mọi khoảnh khắc bên mẹ đều được lưu giữ lại ấm nồng và tươi mới trong tim. Có lẽ từ bé tôi đã không quen nói những lời yêu thương với mẹ. Nhưng giống như những người con khác, mẹ là nhà, là quê hương, là bến đỗ bình yên nhất để những đứa con mải miết mưu sinh dẫu thất bại, đớn đau, mỏi mệt sẽ có nơi để tìm về. Tôi thường không về nhà những lúc buồn. Không bao giờ khóc với mẹ trong những lần vấp ngã. Tôi sẽ về vào lúc lòng bình yên nhất để được ngồi bên mẹ dưới mái hiên nhà. Ngoài sân hoa xoài rụng li ti như mưa bụi. Nắng lan ra những đám rêu ẩm mốc. Mẹ ngồi dưới bậc tam cấp, xõa mái tóc pha sương buông xuống vai gầy. Tôi ngồi nhổ tóc trắng cho mẹ, hỏi chuyện về những người già trong làng ai còn, ai mất? Chuyện mùa này mẹ cấy những ruộng nào? Chuyện đã lâu không còn thấy những con cá săn sắt nhiều màu.

Quanh quẩn thể nào cũng lại nói về chuyện ngày xưa. Cái thời chưa có điện, đêm hè nào mẹ cũng thức quạt đến mỏi rã rời mà các con vẫn chưa chịu chìm vào giấc ngủ. Những bữa cơm độn sắn ấm bụng tới trường. Những ngày mưa nhà dột tứ tung, mẹ mang chậu hứng khắp nhà. Mẹ nhường chỗ giường khô ráo nhất cho các con. Cũng hệt như ngày đông, nhà nhiều con, chăn thì ngắn, lưng mẹ luôn hở lạnh. Túi mẹ chẳng bao giờ có đồng tiền dư dả, luôn là cảnh chắp vá ngày này qua ngày khác, bữa nay lo bữa mai. Thương các con không có tiền đóng học phải đứng lên trong buổi chào cờ, mẹ bắt con gà mái cuối cùng trong chuồng, bán tải lúa cuối cùng trong bồ thóc mà nước mắt rơi. Nghèo thế chứ nghèo nữa mẹ cũng chẳng bao giờ để các con thất học. “Học cho ấm vào thân” là câu bố mẹ thường hay nói. Dù vai áo bố mẹ có rách thêm chút nữa, dù lưng cơm độn có vơi đi, dù đôi dép dưới chân mẹ thêm một vết hàn… thì các con mẹ vẫn sẽ được đến trường như bao nhiêu bè bạn.

Mấy anh em tôi chưa từng tặng mẹ bông hoa nào. Mẹ cũng chưa từng được thổi bánh sinh nhật. Chúng tôi chỉ lặng lẽ trở về ăn cùng mẹ bữa cơm, mua cho mẹ hộp thuốc hay bộ quần áo giản dị nhân ngày đặc biệt. Có lẽ rất nhiều người như tôi nói trăm ngàn lời hay, ý đẹp vào tai người dưng nhưng chẳng thể nói một lời ngọt ngào với mẹ. Tôi không mong ước gì nhiều, chỉ cầu bố mẹ sống thật lâu. Để thỉnh thoảng đang lúi húi làm việc trong nhà bỗng thấy tiếng mẹ gọi ngoài cổng. Mẹ tay xách theo con gà, chục trứng, mấy bó rau sạch non mơn mởn hay cái măng vừa chặt trên rừng. Tôi níu mẹ ở lại ăn một bữa cơm, cùng mẹ ra vườn xem hoa mới nở, xem luống rau vừa trồng, xem con chó mẹ cho đã lớn phổng phao… Chỉ những điều giản dị thế thôi cũng khiến tôi hạnh phúc đến nhường nào…

Vũ Thị Huyền Trang