Ember: Năng lượng sạch của Việt Nam vượt mốc 10%

Báo cáo thường niên lần thứ ba của Ember có tên Báo cáo Đánh giá Điện năng Toàn cầu đã phân tích dữ liệu điện năng của 209 quốc gia từ năm 2000 tới 2020, với các dữ liệu mới nhất của năm 2021 trên 95 quốc gia đại diện cho 93% nhu cầu điện năng toàn cầu.

Việt Nam có đủ tiềm năng để trờ thành cường quốc về năng lượng sạch tại châu Á.

Báo cáo tiết lộ rằng, có 50 quốc gia sản xuất được hơn 10% sản lượng điện năng từ điện gió và điện mặt trời trong năm 2021, trong đó có cả các nền kinh tế lớn nhất thế giới. 7 quốc gia mới lần đầu tiên đạt được cột mốc này trong năm 2021 gồm: Trung Quốc, Nhật Bản, Mông Cổ, Việt Nam, Argentina, Hungary và El Salvador. Trên toàn cầu, tỷ trọng điện gió và điện mặt trời đã tăng gấp đôi kể từ khi Thỏa thuận Paris được ký kết vào năm 2015.

Việt Nam đã cho thấy một trong những quá trình chuyển dịch nhanh chóng nhất từ nhiên liệu hóa thạch sang điện gió và điện mặt trời trong năm 2021 và chạm tới cột mốc 10%, dù trước đó con số chỉ là 3% trong năm 2020. Sản lượng điện gió và điện mặt trời của Việt Nam tăng tới 11% trên tổng sản lượng, điều này cho thấy việc nhanh chóng phát triển năng lượng tái tạo là hoàn toàn khả thi. Không có quốc gia nào khác thành công trong việc tăng tỷ trọng điện gió và điện mặt trời thêm tới 8% chỉ trong năm 2021.

Trong báo cáo nêu rõ, Việt Nam đã trải qua giai đoạn phát triển đáng kinh ngạc trong lĩnh vực điện mặt trời khi sản lượng tăng 337% (+17 TWh) trong duy nhất một năm và trở thành một trong 10 quốc gia có sản lượng điện mặt trời lớn nhất thế giới trong năm 2021. Sự tăng trưởng trong lĩnh vực điện mặt trời này đồng nghĩa rằng, Việt Nam là quốc gia duy nhất ở châu Á đáp ứng được nhu cầu điện tăng thêm bằng điện gió và điện mặt trời.

Nhu cầu điện toàn cầu đã tăng trở lại sau đại dịch với mức tăng hàng năm lớn nhất từ trước đến nay trong năm 2021 (+1,414 TWh). Mặc dù đạt được mức tăng trưởng kỷ lục trong sản xuất điện gió và điện mặt trời, thì những nguồn này chỉ đáp ứng được 29% nhu cầu điện gia tăng trên toàn cầu vào năm 2021, phần nhu cầu còn lại được đáp ứng bằng nhiên liệu hóa thạch.

Trong năm 2021, điện than đã có một giai đoạn phát triển nhanh nhất kể từ năm 1985 (+9%), trong khi điện khí chỉ tăng 1%. Sự gia tăng sử dụng nhiên liệu hóa thạch đã đẩy lượng phát thải CO2 của ngành điện toàn cầu lên mức cao nhất mọi thời đại, vượt qua kỷ lục trước đó vào năm 2018 là 3%.

Tuy nhiên, tại Việt Nam, do tỷ trọng của điện gió và điện mặt trời tăng, cho nên tỷ trọng của nhiên liệu hóa thạch đã giảm từ 73% xuống 63%. Nếu những xu hướng này có thể được nhân rộng trên toàn cầu và duy trì, ngành điện sẽ đi đúng hướng để đạt mục tiêu giữ mức tăng nhiệt ở ngưỡng 1,5 độ C. Theo Lộ trình Phát thải ròng bằng 0 (Net Zero) của Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), để có thể nắm trong tay mục tiêu này, điện gió và điện mặt trời cần đạt mốc 40% điện năng toàn cầu vào năm 2030, trong khi điện than cần giảm từ 36% xuống chỉ còn 8%.

Ông Dave Jones - lãnh đạo toàn cầu của Ember cho biết: “Đã đến thời kỳ của điện gió và điện mặt trời. Quá trình cải cách hệ thống năng lượng hiện có đã bắt đầu. Trong thập kỷ này, tiến trình này cần được triển khai với tốc độ cực nhanh để đảo ngược sự gia tăng khí thải toàn cầu và giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu”.

Ember là một tổ chức tư vấn về khí hậu và năng lượng phi lợi nhuận độc lập, triển khai các nghiên cứu tiên tiến và có tác động cao, đề xuất các chính sách chính trị khả thi nhằm đẩy nhanh quá trình chuyển đổi toàn cầu từ điện than sang năng lượng sạch.

Tùng Dương