Gắn kết vì sự bền vững

Để bảo đảm an ninh và thuận tiện đi lại cho các đại biểu, Chính phủ Thái-lan quyết định cho các cơ quan, công sở nhà nước ở Băng-cốc (nơi ở của các nhà lãnh đạo, đại biểu) và tỉnh Non-tha-bu-ri (cách Băng-cốc khoảng 30km) - nơi có siêu tổ hợp Trung tâm Triển lãm và Hội nghị IMPACT Muang Thong Thani diễn ra các HNCC được nghỉ thêm hai ngày 4 và 5-11. Những ngày này, trên các tuyến phố chính Băng-cốc đâu đâu cũng thấy các lực lượng an ninh án ngữ. Con người Thái-lan thân thiện, bởi vậy, các lực lượng an ninh, cán bộ Ban tổ chức cũng rất thân thiện, niềm nở với đoàn chúng tôi.

Năm 2019, ASEAN tiếp tục đẩy mạnh hợp tác và liên kết dưới tinh thần chủ đề “Thúc đẩy quan hệ đối tác vì sự bền vững” với mục tiêu gia tăng tính bền vững trên cả ba trụ cột Cộng đồng ASEAN, gắn kết các mục tiêu phát triển của ASEAN với các Mục tiêu Phát triển bền vững của Liên hợp quốc; đẩy mạnh quan hệ đối tác, mở rộng kết nối và tăng cường vai trò trung tâm của ASEAN trong cấu trúc khu vực, nâng cao năng lực cạnh tranh và thích ứng của ASEAN trước các biến động của tình hình, tranh thủ thời cơ của cách mạng công nghiệp 4.0...

Tại HNCC lần này, các nhà lãnh đạo đã điểm lại kết quả triển khai các ưu tiên theo chủ đề “Thúc đẩy quan hệ đối tác vì sự bền vững”; đánh giá cao tiến bộ đạt được trong tiến trình xây dựng Cộng đồng ASEAN, đồng thời nhấn mạnh, ASEAN cần duy trì vai trò, ý nghĩa là lực lượng nòng cốt trong thúc đẩy hòa bình, ổn định, đối thoại và hợp tác ở khu vực, nhất trí sẽ tiếp tục mở rộng và làm sâu sắc quan hệ giữa ASEAN với các đối tác bên ngoài, thúc đẩy ASEAN phát triển bền vững, phù hợp các mục tiêu của Chương trình nghị sự Liên hợp quốc 2030 về các Mục tiêu Phát triển bền vững.

Tại các HNCC, đề cập vấn đề chính trị, an ninh, các nhà lãnh đạo đều tập trung vào hòa bình và ổn định khu vực trước sự xáo trộn và cạnh tranh khu vực. Về kinh tế, tập trung vào việc ủng hộ hệ thống thương mại đa phương với mục đích duy trì phát triển thương mại các nước, trong đó tập trung hoàn tất đàm phán Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP). Về văn hóa xã hội, các nhà lãnh đạo tập trung bàn giải pháp phục vụ người dân với tinh thần không để ai bị bỏ lại phía sau. Trên lĩnh vực đối ngoại, thúc đẩy vai trò của ASEAN, duy trì các cơ chế và thể chế do ASEAN dẫn dắt.

Thủ tướng Thái-lan Pray-út Chan-ô-cha nhấn mạnh tại lễ khai mạc HNCC ASEAN 35 và các hội nghị liên quan: ngày nay, ASEAN và thế giới phải đối mặt những thách thức và bất ổn gia tăng. Chính vì vậy, quan hệ đối tác chặt chẽ và tăng cường tình hữu nghị sẽ rất quan trọng để tạo điều kiện cho khu vực của chúng ta, bao gồm Thái Bình Dương và Ấn Độ Dương, giải quyết và vượt qua những thách thức này. ASEAN cần một mô hình tăng trưởng mới, một mô hình thúc đẩy tăng trưởng kinh tế năng động, bền vững và bao trùm, không để ai bị bỏ lại phía sau và ưu tiên phát triển nguồn nhân lực đồng thời với bảo vệ môi trường…

Tham dự HNCC ASEAN 35 và hội nghị liên quan, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Đoàn đại biểu cấp cao Chính phủ Việt Nam đã có nhiều hoạt động tích cực, chủ động, đóng góp nhiều sáng kiến quan trọng, được các nhà lãnh đạo đánh giá rất cao. Tại phiên toàn thể HNCC ASEAN 35, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đề cao đoàn kết và nhất trí của ASEAN, nhấn mạnh tầm quan trọng của xây dựng cấu trúc khu vực rộng mở, minh bạch và hoạt động dựa trên luật lệ. Nhà lãnh đạo Chính phủ Việt Nam đề nghị các nước ASEAN phát huy tinh thần đoàn kết ủng hộ Việt Nam hoàn thành tốt nhiệm vụ Chủ tịch ASEAN 2020, xây dựng Cộng đồng ASEAN phát triển bền vững, có quan hệ sâu rộng với các đối tác.

Tại HNCC ASEAN+3 giữa ASEAN với Trung Quốc, Nhật Bản, và Hàn Quốc, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nêu bật vấn đề kết nối là rất quan trọng trong tăng trưởng bền vững, do vậy cần tập trung nguồn lực, nhất là kết nối hạ tầng, kết nối số, phát triển kinh tế số, thương mại điện tử, xây dựng thành phố thông minh. Thủ tướng cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của gắn kết người dân, góp phần thúc đẩy quan hệ gắn bó, hiểu biết lẫn nhau giữa các tầng lớp nhân dân trong khu vực. Trong bối cảnh tình hình thế giới và khu vực phức tạp, các nước ASEAN+3 cũng đứng trước nhiều thách thức, do vậy càng cần hợp tác duy trì và thúc đẩy hợp tác đa phương, tự do hóa thương mại, kết nối và nâng cao năng lực tự cường trước các tác động từ bên ngoài.

Nhiều năm qua, vấn đề Biển Đông luôn được nhiều quốc gia quan tâm, nhưng tại các HNCC lần này, rất nhiều nhà lãnh đạo đều bày tỏ sự quan tâm hơn bao giờ hết. Các nhà lãnh đạo nhấn mạnh tầm quan trọng của việc duy trì môi trường hòa bình, an ninh, ổn định, tự do, an toàn hàng hải, hàng không trên Biển Đông, kiềm chế, không có các hành động làm phức tạp tình hình, đề cao tuân thủ luật pháp quốc tế, trong đó có Công ước Liên hợp quốc về Luật Biển năm 1982 (UNCLOS 1982), thực hiện nghiêm túc, đầy đủ Tuyên bố về ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), cùng nỗ lực xây dựng Biển Đông thành vùng biển hòa bình, ổn định và hợp tác.

Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã khẳng định lại lập trường rõ ràng, nhất quán của Việt Nam tại các HNCC khác nhau, ở các cấp khác nhau. Theo đó, Thủ tướng nhấn mạnh điều kiện tiên quyết để có được hòa bình, ổn định là duy trì một trật tự tuân thủ luật pháp quốc tế. Vừa qua, có những vụ việc nghiêm trọng vi phạm luật pháp quốc tế xảy ra trên vùng biển khu vực cho thấy an ninh và ổn định trên Biển Đông hiện rất mong manh, đòi hỏi cam kết nghiêm túc và trách nhiệm gìn giữ của tất cả các quốc gia trong khu vực, để bảo đảm rằng những vụ việc tương tự không lặp lại. Việt Nam kiên quyết, kiên trì bảo vệ độc lập chủ quyền quốc gia, trên cơ sở tuân thủ luật pháp quốc tế, bảo đảm tự do hàng hải, hàng không ở Biển Đông. Lập trường này đã được các nước rất ủng hộ và đánh giá cao; cho rằng, những quan điểm nhất quán của Việt Nam rất hợp lý.

Tại lễ bàn giao chức Chủ tịch ASEAN cho Việt Nam, Thủ tướng Thái-lan P.Chan-ô-cha mời Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc lên sân khấu để trao búa Chủ tịch ASEAN. Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc nhấn mạnh Việt Nam đã rất sẵn sàng đảm nhận nhiệm vụ Chủ tịch và thông báo các chủ đề, ưu tiên của Việt Nam trong năm tới - năm bản lề trong triển khai kế hoạch hiện thực hóa Tầm nhìn ASEAN 2025 và cũng là dịp kỷ niệm tròn 25 năm Việt Nam gia nhập ASEAN. Nhân dịp này, các nước đều bày tỏ kỳ vọng vào vai trò Chủ tịch của Việt Nam. Sau khi Việt Nam nhận nhiệm vụ Chủ tịch ASEAN, chúng ta sẽ triển khai các đề án kế hoạch đã được chuẩn bị, nhất là khẩn trương chuẩn bị cho Hội nghị hẹp Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN (AMM Retreat) sẽ được tổ chức vào tháng 1-2020 tại TP Nha Trang để đưa ra kế hoạch công tác cho cả năm.

Ngày nay, ASEAN không chỉ có vai trò về chính trị, an ninh, kinh tế đối với khu vực và thế giới mà đang phát triển mạnh sang cả các lĩnh vực khác. Chính bởi vậy, trong khuôn khổ HNCC, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc cùng các lãnh đạo ASEAN chứng kiến lễ ký Bản ghi nhớ giữa Tổng Thư ký ASEAN Lim Giốc Hoi và Chủ tịch Liên đoàn Bóng đá thế giới (FIFA) G.In-phan-ti-nô về hợp tác phát triển bóng đá ASEAN với nhiều nội dung quan trọng. Kết thúc buổi lễ là nghi thức mang mầu sắc bóng đá khi Chủ tịch FIFA trao 10 chiếc áo thi đấu tặng 10 nhà lãnh đạo ASEAN.

Với thực trạng phát triển hiện nay, bảo vệ môi trường và ứng phó biến đổi khí hậu cũng là một chủ đề nóng tại các phiên thảo luận trong các HNCC. Ngay tại đại sảnh rộng lớn của Trung tâm Hội nghị IMPACT có tổ chức triển lãm về xử lý rác thải, trong đó nêu rõ về tác hại của rác thải nhựa đối với đại dương; những công nghệ mới về xử lý rác thải cũng như các sản phẩm tái chế…, qua đó giúp tăng cường nhận thức, kêu gọi các nhà lãnh đạo và người dân có nhiều giải pháp và hành động mạnh mẽ, thiết thực hơn nữa để hạn chế rác thải nhựa. Chính vì thế, các loại chai nhựa, sản phẩm nhựa dùng một lần cũng rất ít, hầu như không được sử dụng tại hội nghị.

HNCC ASEAN 35 và các HNCC liên quan đã thành công tốt đẹp, trong đó có phần đóng góp quan trọng, hết sức tích cực của Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc và Đoàn đại biểu cấp cao Chính phủ Việt Nam, để lại dấu ấn tốt đẹp đối với cộng đồng quốc tế trước thời khắc đặc biệt: Việt Nam đảm nhiệm vai trò Chủ tịch ASEAN năm 2020.

HÀ THANH GIANG