Giải bài toán tài chính trong phát triển xanh

Chuyển đổi xanh mang đến cơ hội để giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu và xây dựng một nền kinh tế bền vững, nhưng hành trình này đòi hỏi nhiều nỗ lực từ Chính phủ, doanh nghiệp và xã hội. Chuyển đổi xanh là một phần thiết yếu trong chiến lược phát triển bền vững, giúp giảm thiểu tác động tiêu cực từ các hoạt động kinh tế đến môi trường và hệ sinh thái. Việt Nam là một trong những quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề nhất bởi biến đổi khí hậu, với các hiện tượng thời tiết cực đoan như bão lũ, hạn hán và ngập mặn diễn ra thường xuyên.

Theo đại diện Ngân hàng Thế giới (WB), nếu không có biện pháp ứng phó, đến năm 2050, hơn 10% dân số Việt Nam sẽ bị ảnh hưởng bởi ngập lụt và mất sinh kế do biến đổi khí hậu. Bên cạnh đó, với tư cách là một thành viên của Thỏa thuận Paris về ứng phó với biến đổi khí hậu, Việt Nam đã cam kết giảm thiểu lượng phát thải khí nhà kính và thúc đẩy phát triển năng lượng tái tạo. Điều này đòi hỏi các biện pháp mạnh mẽ để chuyển đổi sang mô hình phát triển kinh tế xanh, giảm phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch và tăng cường sử dụng các nguồn năng lượng sạch.

Mặc dù mang lại nhiều lợi ích, chuyển đổi xanh không phải là một nhiệm vụ dễ dàng. Các doanh nghiệp và Chính phủ Việt Nam đang đối mặt với nhiều thách thức lớn, từ vấn đề tài chính, công nghệ, đến cơ sở hạ tầng và chính sách.

Chỉ riêng ngành năng lượng tái tạo, Việt Nam đã tăng trưởng với tốc độ ấn tượng (hơn 20%/năm) trong thập kỷ qua. Các sáng kiến về công trình xanh và nỗ lực quy hoạch đô thị bền vững của Việt Nam cũng chứng kiến sự tăng trưởng ổn định, cùng với sự nỗ lực từ các nhà đầu tư và người tiêu dùng. Thế nhưng, tài chính đang trở thành vấn đề khó khi triển khai phát triển xanh.

Theo các chuyên gia, Việt Nam cần lượng lớn nguồn vốn cho phát triển xanh, tuy nhiên hiện nay, dòng vốn này quá hạn hẹp. Theo khảo sát, 50% các công ty cho biết, việc thiếu các giải pháp tài chính bền vững là rào cản lớn trong hành trình chuyển đổi xanh.

Theo bà Phan Thị Thanh Xuân, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Da giày - Túi xách Việt Nam, riêng với ngành da giày, xuất khẩu tăng trưởng với mức tăng hơn 10%, nhiều thị trường quốc tế đang hồi phục. Với tốc độ tăng trưởng như hiện nay thì dự kiến xuất khẩu ngành da giày sẽ đạt khoảng 27 tỷ USD trong năm nay. Tuy nhiên, đáp ứng tiêu chuẩn xanh là cả một quá trình, không thể một sớm một chiều và đòi hỏi nguồn lực lớn.

Bà Nguyễn Cẩm Trang, Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) chia sẻ, hiện các quy định xanh của các nước nhập khẩu có lộ trình và thời gian để cho các nước sản xuất và xuất khẩu như Việt Nam có thể từ từ thích ứng.

Bên cạnh đó, các ngành công nghiệp xanh như năng lượng tái tạo, công nghệ sạch và nông nghiệp bền vững đòi hỏi các giải pháp công nghệ hiện đại để tối ưu hóa quy trình và nâng cao hiệu suất. Tuy nhiên, việc tiếp cận và ứng dụng các công nghệ này vẫn còn là thách thức lớn do chi phí cao và thiếu sự hỗ trợ kỹ thuật từ các quốc gia phát triển.

Chính phủ cần thiết lập các cơ chế tài chính xanh nhằm tạo điều kiện cho các doanh nghiệp nhỏ và vừa có thể tiếp cận được nguồn vốn để triển khai các dự án xanh. Các quỹ tín dụng xanh hoặc các chương trình bảo lãnh tín dụng cho các dự án bền vững sẽ giúp giảm bớt rủi ro cho các tổ chức tài chính, từ đó khuyến khích họ tham gia vào thị trường này.

Việt Nam cần tăng cường hợp tác quốc tế trong việc chuyển giao công nghệ xanh và đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao. Chính phủ có thể hợp tác với các quốc gia phát triển để tiếp cận các công nghệ mới trong lĩnh vực năng lượng tái tạo, quản lý tài nguyên và nông nghiệp bền vững. Đồng thời, việc đào tạo nhân lực cần được đẩy mạnh thông qua các chương trình giáo dục và đào tạo nghề liên quan đến công nghệ xanh, giúp các doanh nghiệp trong nước tiếp cận và áp dụng các giải pháp tiên tiến trong sản xuất và xuất khẩu, bà Nguyễn Cẩm Trang cho biết thêm.

Chuyển đổi xanh là một yếu tố không thể thiếu trong chiến lược phát triển bền vững của Việt Nam. Mặc dù còn nhiều thách thức về tài chính, công nghệ và cơ chế quản lý, nhưng với sự hợp tác đồng bộ từ chính phủ, doanh nghiệp và cộng đồng quốc tế thì Việt Nam hoàn toàn có khả năng chuyển đổi thành công sang một nền kinh tế xanh, bền vững. Việc đầu tư vào phát triển xanh không chỉ giúp bảo vệ môi trường mà còn mở ra nhiều cơ hội phát triển kinh tế và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người dân.

Đức Hiền