Giải ngân đầu tư công thấp có thể lãng phí cơ hội phát triển

Toàn cảnh phiên họp của Tổ 8, sáng 26.10

Sáng 26.10, Đoàn ĐBQH TP. Cần Thơ và các tỉnh Điện Biên, Vĩnh Long, Kon Tum (Tổ 8) thảo luận tại tổ về tình hình kinh tế - xã hội; thi hành Hiến pháp, pháp luật; thực hiện ngân sách nhà nước; về chủ trương điều chỉnh Quy hoạch sử dụng đất quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 và đầu tư bổ sung vốn nhà nước tại Vietcombank.

Trong đó, các đại biểu đánh giá cao những kết quả nổi bật về phát triển kinh tế - xã hội năm 2024. Đáng chú ý là nhiều chỉ tiêu đạt và vượt so với kế hoạch của Quốc hội giao. Nhiều ngành kinh tế đã phục hồi hoàn toàn và trở lại mức bằng hoặc cao hơn trước đại dịch Covid - 19.

Cụ thể, tăng trưởng kinh tế phục hồi tích cực, cả năm ước đạt khoảng 6,8 - 7%, vượt mục tiêu Quốc hội đề ra (6 - 6,5%).

Tính chung 9 tháng 2024, kim ngạch xuất khẩu tăng 15,4% và kim ngạch nhập khẩu tăng 17,3% so với cùng kỳ, xuất siêu đạt gần 20,79 tỷ USD. Tổng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) đăng ký hơn 24,8 tỷ USD, tăng 11,6% so với cùng kỳ. Vốn FDI thực hiện ước đạt 17,34 tỷ USD, tăng 8,9%, cao nhất từ năm 2021 đến nay.

Bên cạnh đó, khách quốc tế đến Việt Nam 9 tháng đạt 12,7 triệu lượt, tăng 43% so với cùng kỳ năm trước; dự kiến cả năm có hơn 18 triệu lượt khách quốc tế, tương đương với trước đại dịch Covid-19.

Theo các đại biểu, kết quả này khẳng định rằng các chủ trương, chính sách đúng đắn của Đảng và Nhà nước về phục hồi và phát triển kinh tế sau đại dịch đã phát huy hiệu quả tích cực. Từ đó, tạo tiền đề cho việc thực hiện thắng lợi các mục tiêu, nhiệm vụ, chỉ tiêu chủ yếu của kế hoạch 5 năm 2021 - 2026.

Bên cạnh đó, các đại biểu cho rằng, tình hình kinh tế - xã hội nước ta năm 2024 còn đối diện với một số khó khăn, thách thức.

ĐBQH Phạm Đình Thanh (Kon Tum) phát biểu tại phiên thảo luận

Quan tâm đến đầu tư công, ĐBQH Phạm Đình Thanh (Kon Tum), cho rằng tiến độ giải ngân còn chậm. 9 tháng đầu năm 2024 cả nước ước giải ngân đạt 47,29% kế hoạch Thủ tướng giao, thấp hơn cùng kỳ năm 2023 (51,38%). Hiện vẫn còn 31 bộ, cơ quan trung ương và 23 địa phương có tỷ lệ giải ngân kế hoạch vốn đầu tư công dưới mức trung bình chung của cả nước.

Đáng chú ý, tình trạng doanh nghiệp rút lui thị trường “diễn biến nhiều năm nhưng chưa có giải pháp hữu hiệu”, đại biểu Phạm Đình Thanh nói. Trong 9 tháng đầu năm, bình quân mỗi tháng có 18,2 nghìn doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường. Tỷ lệ doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường trên số doanh nghiệp gia nhập và tái gia nhập thị trường 9 tháng năm 2024 là 89,7%, cao hơn mức 79,3% của năm 2023.

"Đề nghị Chính phủ đánh giá kỹ hơn để làm rõ về nguyên nhân", đại biểu Phạm Đình Thanh nói.

ĐBQH Tạ Thị Yên (Điện Biên) phát biểu tại phiên thảo luận

Đây cũng là hai vấn đề được ĐBQH Tạ Thị Yên (Điện Biên) đề cập trong phát biểu của mình. Theo đại biểu, tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công đạt thấp, nhiều nơi đạt dưới mức trung bình chung của cả nước có thể gây ra lãng phí lớn về cơ hội phát triển và hiệu quả tổng hợp của dự án.

“Nếu nhìn lại những giai đoạn trước đây khi xi măng, sắt thép phải cân đối từng kg, nguồn vốn phải chắt chiu từng đồng thì mới thấy cái giá phải trả của việc “có tiền mà không tiêu được”, mà đây là tiền thuế của dân, tiền đi vay của Chính phủ, mới thấy thật sự lãng phí”, đại biểu Tạ Thị Yên nhấn mạnh.

Về tỷ lệ doanh nghiệp đã rút lui khỏi thị trường, theo đại biểu Tạ Thị Yên, cũng cần được xem xét, đánh giá nghiêm khắc hơn về nguyên nhân chủ quan và khách quan để có hướng giải quyết.

“Ví dụ, việc cho thành lập doanh nghiệp liệu có dễ dãi quá và liệu đây có phải là nguyên nhân không? Hay là do năng lực quản lý, thị trường, công nghệ, sản phẩm? Nguồn vốn, đất đai? Rồi vai trò “bà đỡ” của nhà nước qua các chương trình khuyến nông, khuyến công, tín dụng ưu đãi, các quỹ đầu tư, quỹ phát triển...?”, đại biểu nêu vấn đề.

Cùng với đó, đại biểu Tạ Thị Yên cho rằng, việc chậm triển khai Quy hoạch điện lực quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050, Quy hoạch tổng thể về năng lượng quốc gia thời kỳ 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050 có thể gây ra những hệ lụy cho an ninh năng lượng. Nhiều dự án điện tái tạo vẫn đang vướng mắc về thủ tục, chưa đưa vào khai thác.

Đây chính là sự lãng phí rất lớn nguồn lực tài chính của xã hội, ảnh hưởng tới tốc độ phát triển cũng như quy mô của nền kinh tế cần được đánh giá xác đáng để có giải pháp giải quyết.

Các đại biểu cho rằng, cần tiếp tục đánh giá, làm rõ các hạn chế này cũng như các nguyên nhân để năm 2025 và các năm tiếp theo để nền kinh tế có thể bứt phá lên.

Hà Lan