Giải Nobel Vật lý 2024 vinh danh phát minh về học máy sử dụng mạng lưới thần kinh nhân tạo

Hai nhà khoa học John J. Hopfield (Mỹ) và Geoffrey E. Hinton (Canada) vừa đoạt giải Nobel Vật lý 2024. Ảnh: AFP/TTXVN

Theo thông báo từ Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển tại Stockholm, học máy từ lâu đã đóng vai trò quan trọng trong nghiên cứu, đặc biệt là trong việc phân loại và phân tích khối lượng lớn dữ liệu. Nhà khoa học Joseph Hopfield từ Đại học Princeton, New Jersey, Mỹ, và nhà khoa học máy tính Geoffrey Hinton từ Đại học Toronto, Canada, đã áp dụng các công cụ vật lý để phát hiện ra các mô hình trong thông tin, từ đó xây dựng nền tảng cho học máy mạnh mẽ ngày nay. Học máy dựa trên mạng lưới thần kinh nhân tạo hiện đang tạo ra những đột phá trong khoa học, kỹ thuật và đời sống hàng ngày.

Ông Geoffrey Everest Hinton, 77 tuổi, được biết đến rộng rãi nhờ các nghiên cứu về mạng lưới thần kinh nhân tạo, và vì vậy ông được mệnh danh là "Bố già AI". Trong khi đó, nhà khoa học Joseph Hopfield, 91 tuổi, nổi tiếng với nghiên cứu vào năm 1982 về mạng thần kinh nhân tạo liên kết, sau này được gọi là mạng Hopfield.

Giải Nobel Vật lý 2024 là giải thưởng thứ hai được công bố trong mùa giải Nobel năm nay. Các giải thưởng tiếp theo sẽ lần lượt là giải Nobel Hóa học vào ngày 9/10 và Nobel Văn học vào ngày 10/10. Giải Nobel Hòa bình, duy nhất được công bố ở Oslo (Na Uy), sẽ được công bố vào ngày 11/10. Giải Nobel Kinh tế sẽ khép lại Tuần lễ Nobel 2024 vào ngày 14/10. Lễ trao giải Nobel sẽ diễn ra vào ngày 10/12 tại Stockholm (Thụy Điển) và Oslo (Na Uy). Mỗi giải Nobel gồm huy chương, bằng chứng nhận cá nhân, và khoản tiền thưởng trị giá 11 triệu krona Thụy Điển (hơn 1 triệu USD).

Theo Viện Hàn lâm Khoa học Hoàng gia Thụy Điển, kể từ năm 1901 đã có 117 giải Nobel Vật lý được trao. Nhà khoa học trẻ nhất từng nhận giải là William Lawrence Bragg (Australia), khi mới 25 tuổi vào năm 1915. Người cao tuổi nhất nhận giải này là Arthur Ashkin (Mỹ), được vinh danh ở tuổi 96 vào năm 2018.

Việt Anh (t/h)